Strategia rozwoju gminy Powidz na lata 2017-2027 Spis treści 1 WSTĘP ................................................................................................................................................................ 4 2 DIAGNOZA CZYNNIKÓW ROZWOJU GMINY POWIDZ ........................................................................................... 7 2.1 POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE I DOSTĘPNOŚĆ TRANSPORTOWA ................................................................................................. 8 2.2 ZASOBY I WALORY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO .......................................................................................................... 10 2.3 DEMOGRAFIA ............................................................................................................................................................... 12 2.4 EDUKACJA, KULTURA I AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA ............................................................................................................... 15 2.5 GOSPODARKA I RYNEK PRACY ......................................................................................................................................... 19 2.6 TURYSTYKA I BAZA WOJSKOWA ...................................................................................................................................... 24 2.7 GOSPODARKA KOMUNALNA I INFRASTRUKTURA TECHNICZNA .............................................................................................. 30 2.8 GOSPODARKA PRZESTRZENNA ....................................................................................................................................... 33 2.9 SYTUACJA FINANSOWA.................................................................................................................................................. 36 2.10 OCENA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ GMINY WYNIKAJĄCA Z AUTODIAGNOZY............................................................ 39 3 ANALIZA SWOT ................................................................................................................................................. 45 4 WIZJA ROZWOJU ............................................................................................................................................... 47 5 CELE ROZWOJOWE ........................................................................................................................................... 48 CEL STRATEGICZNY 1 POPRAWA WARUNKÓW ŻYCIA MIESZKAŃCÓW .................................................................................................. 48 CEL STRATEGICZNY 2 ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ TURYSTYKI .......................................................................................................... 50 CEL STRATEGICZNY 3 WZMACNIANIE LOKALNEGO POTENCJAŁU SPOŁECZNEGO I GOSPODARCZEGO ....................................................... 51 6 WDRAŻANIE STRATEGII .................................................................................................................................... 54 7 MONITORING STRATEGII ....................................................................................................................................55 7.1 PODMIOT MONITORUJĄCY ............................................................................................................................................. 55 7.2 PRZEDMIOT MONITOROWANIA ....................................................................................................................................... 55 7.3 SPOSÓB MONITOROWANIA ............................................................................................................................................ 56 7.4 MONITOROWANE WSKAŹNIKI ......................................................................................................................................... 56 8 BIBLIOGRAFIA ................................................................................................................................................... 60 9 AUTORZY OPRACOWANIA ................................................................................................................................ 61 Strona 2 Strategia rozwoju gminy Powidz na lata 2017-2027 mgr Bogumił Nowak (opieka merytoryczna; rozdziały 1; 3; 6; AUTORZY OPRACOWANIA: 7) Prof. UAM dr hab. Paweł Churski (koordynacja zajęć, opieka Lidia Ostrowska (rozdziały 2.4, 2.6 i 4) merytoryczna; rozdziały 1; 3; 6; 7) Bartosz Pankros (rozdziały 2.1 i 5.2) Martyna Dąbrowska (rozdziały 2.3 i 5.1) Natalia Perlińska (rozdziały 2.10 i 5.3) Natalia Delążek (rozdziały 2.2 i 4) Weronika Rzanna (rozdziały 2.10 i 5.3) Paulina Ewiak (rozdziały 2.1 i 5.2) Natalia Sierczyńska (rozdział 2.6) Łukasz Gromala (rozdziały 2.10 i 5.3) mgr Anna Skalska (rozdziały 2.8 i 5.1) Kinga Jagielska (rozdziały 2.8 i 5.1) Weronika Stasikowska (rozdział 2.6) Aleksandra Kilichowska (rozdziały 2.6., 2.9 i 5.3) Karolina Stolarska (rozdziały 2.7 i 5.2) dr Bartłomiej Kołsut (opieka merytoryczna; rozdział 1; 3; 6; 7) Zofia Szewczyk (rozdziały 2.3 i 5.1) Agata Kordzi (rozdziały 2.9 i 5.3) Karolina Szulczewska (rozdział 2.9) Paulina Langner (rozdziały 2.5 i 5.3) Aleksandra Walkówka (rozdziały 2.9 i 5.2) Malwina Maciejewska (rozdziały 2.7 i 5.2) Joanna Wawrzyniak (rozdziały 2.2 i 4) Artur Malicki (rozdziały 2.6 i 4) mgr Anna Wąsalska (rozdziały 2.8 i 5.1) Magdalena Małachowska (rozdziały 2.4. 2.6 i 5.3) Tomasz Wielec (rozdziały 2.6 i 4) Karolina Matuszak (rozdziały 2.5 i 5.3) Michał Wojcieszak (rozdziały 2.10 i 5.3) dr Paweł Motek (opieka merytoryczna; rozdziały 1; 3; 6; 7) Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu ul. Bogumiła Krygowskiego 10 61-680 Poznań Projekt Strategii rozwoju gminy Powidz na lata 2017-2027 został opracowany podczas zajęć praktycznych ZP4 pn. Zintegrowane planowanie rozwoju, realizowanych w ramach Projektu Geocentrum Doskonałości – autorski program dostosowywania studentów Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM do współczesnych wymagań rynku pracy. Projekt został dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój. Strona 3 Strategia rozwoju gminy Powidz na lata 2017-2027 1 Wstęp i zrównoważonego rozwoju kraju, spójności spo- łeczno-gospodarczej, regionalnej i przestrzennej, pod- Strategie rozwoju społeczno-gospodarczego jedno- noszenia konkurencyjności gospodarki oraz tworzenia stek terytorialnych są współcześnie bardzo popular- nowych miejsc pracy w skali krajowej, regionalnej lub nym i często wykorzystywanym narzędziem gospo- lokalnej”. Podstawowym zadaniem własnym gminy darowania lokalnymi zasobami w celu podnoszenia jest „zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty” – poziomu życia i stymulowania rozwoju lokalnego. Pa- strategia rozwoju społeczno-gospodarczego jest rysek (1997, s. 129) definiuje strategię jako „zarysowa- z pewnością właściwym narzędziem, które ma wspo- nie drogi przejścia od stanu istniejącego do stanu do- magać to zadanie. Skuteczna polityka rozwoju wpływa celowego z wyborem określonych priorytetów i wła- bowiem na wzrost poziomu życia oraz zaspokajanie snym, kreatywnym udziałem”. Zdaniem Stępnia i Po- potrzeb ogólnospołecznych. toczka (2008, s. 90) strategia to „ogólny program za- Strategie rozwoju tworzone na poszczególnych mierzeń, kierunków działań i decyzji podejmowanych szczeblach hierarchicznych: unijnym, krajowym, re- w otoczeniu społecznym, stanowiący jakościową kon- gionalnym i lokalnym różnią się stopniem szczegóło- cepcję przyszłości, zbiór celów, zadań oraz głównych wości i zawartością. Cechą charakterystyczną strate- przedsięwzięć organizacyjnych realizowanych przy gii poziomu lokalnego jest bazowanie na endoge- wykorzystaniu posiadanych zasobów materialnych i nicznych czynnikach rozwoju – unikatowych zaso- ludzkich”. Istotą strategii rozwoju jest szczegółowa bach ludzkich i materialnych, charakterystycznych wy- diagnoza wybranego obszaru ograniczonego grani- łącznie dla danej jednostki terytorialnej, stąd formuło- cami administracyjnymi w zakresie uwarunkowań i wane w niej cele i priorytety rozwoju są specyficzne i czynników rozwoju: przyrodniczych, społecznych i go- konkretne. Warto podkreślić, że w odróżnieniu od ob- spodarczych, a następnie wskazanie najbardziej pożą- owiązkowej strategii rozwoju województwa – strate- danych kierunków rozwoju jednostki (por. Parysek gia rozwoju gminy jest dokumentem fakultatywnym. 1997, s. 129-130). Dokumenty tego typu dotyczą celów Jej tworzenie jest wyrazem aktywności i determinacji długofalowych i stąd tworzone są zazwyczaj na okres władz lokalnych, poszukujących naj-racjonalniejszych od kilku do kilkunastu lat (por. Ackoff 1971; Chandler z punktu widzenia rozwoju jednostki i jakości życia 1962). Istotną cechą tego typu dokumentów jest hie- mieszkańców, celów na najbliższe lata. Dokument ten rarchizacja celów (por. Gorzelak, Jałowiecki 2000, s. stanowi źródło pomocy dla lokalnych władz przy po- 49) oraz wybór spośród nich osiągalnych priorytetów dejmowaniu niektórych decyzji, co jest istotne szcze- (por. Wojtasiewicz 2000, s. 73; Żuber 2000, s. 93). Wy- gólnie w sytuacji ograniczonych środków finansowych bór priorytetów jest konieczny, ponieważ „rozwój do- będących do dyspozycji gmin. Wskazuje on przede konuje się w sytuacji ograniczonych środków i dlatego wszystkim sposoby po-prawy warunków życia miesz- istotą strategii jest dokonywanie najważniejszych dla kańców oraz tworzenia nowych miejsc pracy. Ma jed- regionu czy miasta wyborów, nie zaś dążenie do za-