Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków Plan zarządzania i ochrony dla obszaru ROZWAROWO W ramach projektu: „Ochrona wodniczki w Polsce i w Niemczech” (nr proj. LIFE05 NAT/PL/000101) finansowanego z funduszu UE LIFE-Nature Opracowali: Marek Dylawerski, Lars Lachmann, Bogumiła Błaszkowska Opracowano: październik 2012 Partnerzy projektu: Sponsorzy projektu: 2 WSTĘP Realizacja projektu „Ochrona wodniczki w Polsce i w Niemczech”(nr proj. LIFE05 NAT/PL/000101) pozwoliło na zebranie bardzo rozległej i niekiedy pionierskiej w lokalizacji Pomorza zachodniego wiedzy, której centralnym punktem zainteresowania jest wodniczka. Bardzo duŜa wiedza naukowa, która w jak najbardziej szczegółowy sposób zebrana została w trakcie realizacji projektu w sposób syntetyczny zebrana została w niniejszym „Planie zarządzania siedliskiem wodniczki”. Plan zarządzania siedliskiem wodniczki jest dokumentem, w którym zawarto wybrane i najistotniejsze elementy wiedzy związanej z siedliskiem wodniczki na Bagnach Rozwarowskich. Próbuje on w sposób jak najbardziej obiektywny przedstawić cele, metody i uwarunkowania realizowania ochrony wodniczki i jej siedliska na obszarze Bagien Rozwarowskich. Mając nadzieję na przydatność Planu w podejmowaniu decyzji mających wpływ na stan ochrony tego gatunku ufamy, Ŝe dzięki jego nieformalnemu charakterowi i otwarciu na nowe fakty i dyskusję będzie on równieŜ osnową dla patrzenia na walory Bagien Rozwarowskich w szerokim ujęciu. 3 4 SPIS TREŚCI 1. Informacje ..................................................................................................................... 7 1.1. Poło Ŝenie oraz informacje prawne ...................................................................... 9 1.1.1. Poło Ŝenie obiektu i wskazanie kompetentnych władz .......................................................... 9 1.1.2. Dost ępne zasoby kartograficzne w tym zasi ęg fotografii lotniczej lub satelitarnej ......... 10 1.1.3. Obecne i planowane formy ochrony prawnej obszaru obejmuj ącego obiekt .................. 11 1.1.4. Przyrodnicze, prawne, planistyczne oraz inne czynniki wyboru lokalizacji ...................... 11 1.1.5. Prawa własno ści i struktura zagospodarowania ziemi ........................................................ 12 1.1.6. Infrastruktura techniczna obecna na terenie obiektu i jej zarz ądcy .................................. 15 1.1.7. Warunki przyznawania dotacji na zarz ądzanie oraz sposoby wykorzystania ................. 16 1.1.8. Prawne zobowi ązania dotycz ące działalno ści na obszarze obiektu ................................. 16 1.1.9. Dost ęp publiczny i turystyczne wykorzystanie obiektu w uj ęciu prawnym ....................... 17 1.2. Informacje środowiskowe ................................................................................... 19 1.2.1. Geologia i gleby ........................................................................................................................ 19 1.2.2. Hydrologia .................................................................................................................................. 20 1.2.3. Klimat .......................................................................................................................................... 23 1.3. Informacje biologiczne ........................................................................................ 26 1.3.1. Stopie ń rozpoznania biologicznego obiektu oraz źródła danych ...................................... 26 1.3.2. Elementy biologiczne nie w pełni udokumentowane ........................................................... 26 1.3.3. Siedliska i zbiorowiska ro ślinne .............................................................................................. 26 1.3.4. Kluczowe gatunki ro ślin i zwierz ąt ......................................................................................... 31 1.3.5. Trendy w populacji wodniczki i innych kluczowych gatunków ro ślin i zwierz ąt ............... 35 1.4. Odwiedzaj ący i sprawy publiczne ...................................................................... 43 1.4.1. Szacunkowa ocena liczby i charakterystyka odwiedzających, trendy .............................. 43 1.4.2. Usługi i udogodnienia dla odwiedzaj ących oraz dost ępno ść obiektu ............................... 43 1.4.3. Postrzeganie obiektu przez odwiedzaj ących (walorów przyrodniczych i dost ępno ści) . 44 1.4.4. Edukacja, podnoszenie świadomo ści i promocja walorów obiektu .................................. 45 1.4.5. Poparcie i zaanga Ŝowanie lokalnej społeczno ści ................................................................ 45 1.4.6. Główne przesłanie społeczne ................................................................................................. 45 1.5. Historia dotychczasowego zarz ądzania i bada ń .............................................. 47 1.5.1. Historia dotychczasowych bada ń przyrodniczych i społecznych ...................................... 47 1.5.2. Historia dotychczasowego zarz ądzania i bada ń .................................................................. 48 2. Ocena oraz przesłanki zarz ądzania ........................................................................ 52 2.1. Ochrona ............................................................................................................... 53 2.1.1. Bie Ŝą ce sprawy i ograniczenia ............................................................................................... 53 2.1.2. Okre ślenie czynników wpływaj ących na zarz ądzanie obiektem ........................................ 54 2.1.3. Stan czynników wpływaj ących na zarz ądzanie .................................................................... 57 2.2. Odwiedzaj ący i sprawy publiczne ...................................................................... 63 2.2.1. Analiza ogranicze ń i mo Ŝliwo ści obiektu ............................................................................... 63 2.2.2. Analiza odbiorcy ....................................................................................................................... 64 2.2.3. Analiza SWOT ............................................................................................................................ 65 2.2.4. Uzasadnienie ............................................................................................................................. 66 2.3. Demonstracja uŜytkowania ................................................................................ 67 3. Wizja i cele zarz ądzania ........................................................................................... 69 3.1. Wizja długofalowa (w skali 25 lat) ..................................................................... 70 3.2. Cele zarz ądzania i konieczne prace (w skali 5 lat) .......................................... 71 4. Pi ęcioletni program prac według priorytetów .......................................................... 75 5. Pi ęcioletni plan finansowy z podaniem potencjalnych źródeł finansowania ........ 78 6. Źródła informacji i literatura ................................................................................ 81 7. Zał ączniki ........................................................................................................... 85 5 6 1. INFORMACJE 7 8 1.1. POŁO śENIE ORAZ INFORMACJE PRAWNE 1.1.1. Poło Ŝenie obiektu i wskazanie kompetentnych władz Bagna Rozwarowskie to obszar połoŜony w północno-zachodniej części Polski, w północno-zachodnim krańcu województwa zachodniopomorskiego w powiecie kamieńskim, gminie Wolin i Kamień Pomorski. Nazwa obszaru Bagna Rozwarowskie Powierzchnia (ha) 1770 ha Współrzędne 22°14' - 23°28' długości geograficznej wschodniej geograficzne 53°06' - 53°48' szerokości geograficznej północnej (punkty skrajne) M. Zydorowicz Wojewoda Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki w Szczecinie, ul. zachodniopomorski Wały Chrobrego 4, 70415 Szczecin Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Szczecinie Regionalna Dyrekcja po. Dyrektor P. Łagodzki Ochrony Środowiska ul. Jagiellońska 32 , 70365 Szczecin Wojewódzki Konserwator Wojewódzki Konserwator Przyrody Przyrody w Szczecinie p.o. Sylwia Jurzyk ul. Jagiellońska 32 , 70365 Szczecin Marszałek Województwa Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego ul. Korsarzy 34, 70540Szczecin Starosta kamieńskli Beata Kiryluk ul. Wolińska 7, 72400 Kamień Pomorski Prezydent/burmistrz Eugeniusz Jasiński (gm.Wolin) gminy ul. Zamkowa , 72510 Wolin Bronisław Karpiński (gm.Kamień Pomorski) ul. Stary Rynek 1, 72400 Kamień Pomorski Krajowy i regionalny Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej Zarząd Gospodarki ul. Świętokrzyska 36, 00116 Warszawa Wodnej Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie ul. Tama Pomorzańska 13a, 70030 Szczecin Wojewódzki Zarząd Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Melioracji i Urządzeń w Szczecinie Wodnych (WZMiUW) Al. PapieŜa Jana Pawła II nr 42, 70415 Szczecin Regionalne i lokalne Wojewódzkie biuro Agencji Restrukturyzacji i biuro Agencji Modernizacji Rolnictwa w Szczecinie ul. Wały Chrobrego 4, Restrukturyzacji I 70502 Szczecin 9 Modernizacji Rolnictwa Powiatowe biuro Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Golczewie ul. Witosa 9, 72410 Golczewo Regionalne i lokalne Agencja Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w biuro Agencji Szczecinie Nieruchomości Rolnych ul. Wały Chrobrego 4, 70502 Szczecin Oddział Terenowy w Gryficach ul. Piłsudzkiego 18, 72300 Gryfice Regionalna Dyrekcja Regionalna