MEMO Aan : Gemeente Zeist Van : Gezamenlijke notitie van BRU en Provincie Utrecht Onderwerp : Onderzoek effecten verkeersvrije Slotlaan op het openbaar vervoer in Zeist Datum : 4 juni 2013 Gemeente Zeist heeft het voornemen de Slotlaan deels autovrij te maken, mogelijk ook voor het busverkeer. De Slotlaan loopt door het centrum van Zeist. Op dit moment is de Slotlaan een belangrijke route voor busverkeer. Het is de enige verbinding tussen het oosten en het westen van Zeist. Bovendien komt het meeste busvervoer in Zeist vanuit het westen, terwijl het busstation direct ten oosten van het centrum ligt. Wanneer de Slotlaan verkeersvrij wordt, moet het busnetwerk daarop aangepast worden. Gemeente Zeist heeft een variant voorgesteld waarbij de doorgaande lijnen via het zuiden van Zeist omgeleid worden via de Laan van Beek en Royen en de Woudenbergseweg, en waarbij de op het busstation eindigende lijnen uit het westen van Zeist ingekort worden tot Het Rond, aan de andere kant van het centrum. Daarnaast is een verdergaande variant bedacht, waarbij gepoogd wordt de negatieve effecten te compenseren door het lijnennet grootschalig te wijzigen. Varianten Huidige situatie: In Zeist rijden verschillende buslijnen naar verschillende richtingen. De grootste hoeveelheid bussen komen uit Utrecht en rijden via dezelfde route. In Zeist rijden deze bussen verschillende routes om korte loopafstanden te kunnen bieden. - Lijn 43: eenmaal per uur op de route Bunnik – Odijk – station Driebergen-Zeist, en tot tweemaal per uur door naar busstation Zeist (rijdt zelf niet via Slotlaan, maar heeft wel ontsluitende functie voor deel van het centrum) - Lijn 50: vanuit Utrecht tot 6x per uur via Utrechtseweg naar station Driebergen Zeist, waarvan tot 4x per uur door naar Doorn, waarvan 2x per uur door naar Wageningen (rijdt zelf niet via Slotlaan, maar heeft wel ontsluitende functie voor deel van het centrum) - Lijn 52 + 53: vanuit Utrecht tot 8x per uur via De Dreef o 52 deels door naar Amersfoort via Soesterberg o 53 door naar busstation Zeist via Panweg en Steynlaan - Lijn 56: tot 2x per uur op de route Wijk bij Duurstede – Doorn – Station Driebergen Zeist – Busstation Zeist – Soesterberg – Amersfoort (deels parallel aan 50, deels parallel aan 52) - Lijn 58: eenmaal per uur op de route Hilversum – Maartensdijk – Bilthoven – busstation Zeist - Lijn 59: eenmaal per uur op de route Hilversum – Den Dolder – busstation Zeist (rijdt zelf niet via Slotlaan, maar heeft wel ontsluitende functie voor deel van het centrum) - Lijn 74: vanuit Utrecht tot 4x per uur via Zeist-West en centrum naar busstation Zeist Subvarianten: a. Slotlaan heen / Antonlaan terug (huidig) b. Slotlaan heen en terug c. Antonlaan heen en terug Antonlaan C A Het Rond Busstation Slotlaan A B Deze subvarianten hebben geen noemenswaardige verschillen in vervoerwaarde of exploitatiekosten. Echter wel in comfort en doorstroming. Qua vervoerwaarde en exploitatiekosten kunnen de subvarianten kunnen als “huidig” worden beoordeeld. Het OV netwerk in en rondom het centrum van Zeist is ingewikkeld, door veel eenrichtingswegen, waardoor lijnen vaak een andere route op de heenweg rijden dan op de terugweg. Daardoor is het netwerk moeilijker begrijpbaar voor reizigers. Het heen en terug rijden via de Slotlaan zou wat dat betreft een verbetering betekenen. Het effect op exploitatiekosten is echter verwaarloosbaar klein, terwijl het effect op reizigersaantallen weliswaar positief is, maar moeilijk te kwantificeren. Heen en terug rijden via de Antonlaan leidt ook tot een duidelijker en begrijpbaarder netwerk, maar doordat de route trager en bochtiger is en verkeerslichten kent, mag daar per saldo geen positief effect van verwacht worden. Overigens moet dan altijd voor een kort traject via de Slotlaan gereden worden. In dit document wordt verder alleen gesproken over de Slotlaan. Met het bovenstaande in gedachte, kan daar echter ook Antonlaan gelezen worden. Een mogelijke verbetering voor het openbaar vervoer is overigens het weer voor busvervoer openstellen voor de Slotlaan tussen de Hogeweg en de Lageweg. Nu nog rijden alle bussen om via de Laan van Beek en Royen. De reden is het straatparkeren op de Slotlaan, waardoor de bussen niet goed door kunnen rijden. Dat kost enkele minuten. Wanneer na de opening van de parkeergarage bij het gemeentehuis het straatparkeren opgeheven wordt, of qua ruimte beperkt, is er weer voldoende ruimte voor de bus. 2 Variant 1: Slotlaan busvrij, omrijden Lijn 56 rijdt in deze variant om via de Laan van Beek en Royen, de Woudenbergseweg,en de Lindenlaan en komt derhalve niet meer in het centrum van Zeist. Lijnen 58 en 74 worden ingekort tot Het Rond. Lijn 81 rijdt niet meer via het centrum van Zeist, maar rijdt via de Woudenbergseweg naar station Driebergen Zeist. Voor de bussen uit het westen is gekozen voor een eindpunt aan de Hogeweg. Deze halte moet geschikt gemaakt worden als eindpunt. Er moet buiten de rijbaan voldoende ruimte zijn om minimaal twee gelede bussen (2 x 18 meter) veilig op te kunnen stellen, en er moet een pauzevoorziening voor chauffeurs komen. 3 Variant 2: Slotlaan busvrij, ingrijpen c.q. grote aanpassing Omdat de nadelen van het niet bedienen van het centrum op het busnetwerk groot zijn, is tevens een variant bedacht waarbij stevig in het netwerk wordt ingegrepen, op een wijze waarmee beoogd wordt op een totaal andere wijze een goed netwerk neer te zetten. Lijn 58 en 74 worden conform variant 2 ingekort tot Het Rond. Lijn 81 wordt geheel uit Zeist verwijderd. Deze rijdt voortaan via de Woudenbergseweg komende vanuit Woudenberg via Driebergen naar station Driebergen Zeist. Daardoor wordt fors bespaard op de exploitatiekosten, omdat de snelste route gereden wordt. Om wel Austerlitz te blijven bedienen wordt vanaf de Traayweg via de Oude Postweg heen-en-terug naar Austerlitz gereden. In Austerlitz wordt een keerlus gereden. In Driebergen (noordwest) gaat de frequentie omhoog van 1 rit per uur naar 2 ritten per uur, maar dat vormt samen mogelijk geen halfuursdienst. Lijn 56 wordt geheel opgeheven. Ter compensatie voor de bediening van de verbinding Zeist – Soesterberg – Amersfoort, gaat lijn 52 de hele dag periode 4 ritten per uur naar Amersfoort rijden en gaat deze lijn ook in de avonduren tweemaal per uur rijden (daarvan profiteert ook de relatie Zeist (noord) – Utrecht). Ter compensatie van de bediening van Driebergen – Wijk bij Duurstede worden de ritten van lijn 50 die nu eindigen in Driebergen doorgetrokken naar Wijk bij Duurstede. Reizigers tussen Amersfoort of Soesterberg en Driebergen moeten dan bij de halte Jordanlaan overstappen. Resultaten verkeersmodel Met het verkeersmodel zijn de effecten van de varianten doorgerekend. Met het verkeersmodel worden de effecten ten opzichte van de huidige situatie bepaald. De effecten worden netwerkbreed bepaald, dus ook overstappers worden meegenomen. Variant Effect op aantal reizigerskilometers Effect op aantal OV reizigers per (lijnspecifiek) etmaal (netwerkbreed) Variant 1: omrijden 58: - 490 OS: - 60 81: -1270 Dal: -30 4 74: - 3020 AS: -20 56: +1860 Etmaal: -120 52: 0 50: 0 Variant 2: ingrijpen 58: -420 OS: -60 81: -1330 Dal: - 510 74: -3810 AS: +20 56: -45060 Etmaal: -540 52: +32610 50: +17770 In beide varianten loopt het aantal reizigers flink terug. In variant 2, de minst ingrijpende variant, is dat met een afname van circa 120 reizigers per etmaal. De meest ingrijpende variant is variant 3 met een afname circa 540 reizigers per etmaal. Hierdoor nemen ook de opbrengsten af. Variant Effect op inkomsten (jaartotaal) Variant 1: omrijden Afname met circa € 145.000,- Variant 2: ingrijpen Afname met circa € 155.000,- De mate van afname in variant 3 toont het belang van behoud van lijn 56 aan. Daarbij gaat het specifiek om de unieke verbindingen van lijn 56: Station Driebergen-Zeist – Zeist Centrum / Soesterberg / Amersfoort en Zeist Centrum – Soesterberg / Amersfoort. De cijfers uit de OV-chipkaart (zie bijlage) sluiten aan bij de uitkomsten uit het verkeersmodel en onderschrijven deze. Circa 300 reizigers (excl. reizigers die niet met OV-chipkaart reizen) reizen ‘over Zeist’ heen en zouden te maken krijgen met minstens één overstap indien lijn 56 vervalt. Circa 1100 reizigers reizen van/naar Zeist, waarvan het grootste deel van/naar het centrum van Zeist. Het centrumgebied van Zeist is zelf dus een van de belangrijkste bestemmingen / herkomsten van reizigers van lijn 56. Effecten per reizigersgroep Per relevante doelgroep in Zeist is voor de overdag-situatie de effecten van de varianten omschreven. Indien de spits- of avondperiode tot specifieke verbetering of verslechtering leidt, die afwijkt van hetgeen overdag gebeurd, is dat apart genoemd. Amersfoort / Soesterberg – Driebergen-Zeist v.v. Huidig Momenteel kan deze groep reizigers tweemaal per uur met lijn 56 reizen. Variant 1 De reistijd neemt af met circa 5 minuten. Variant 2 Moeten deze reizigers met lijn 52 naar Zeist Jordanlaan reizen en aldaar overstappen op lijn 50. De overstap vergt ongeveer 200 meter lopen en de reistijd neemt toe met circa 15 minuten, maar daar staat tegenover dat men nu 4x per uur kan reizen. Amersfoort / Soesterberg – Zeist (centrum) v.v. Huidig In de huidige situatie kan deze groep reizigers tweemaal per uur met lijn 56 reizen Variant 1 Men moet circa 700 meter verder lopen om het centrum te bereiken (vanaf halte Lindenlaan) Variant 2 In variant 2, ingrijpen, moet men met lijn 52 naar de halte Zeist De Dreef / Panweg reizen en daar overstappen op lijn 53. Met lijn 53 reist men naar het busstation, vanwaar het nog circa 500 meter 5 lopen is naar het centrum. De reistijd neemt 5 tot 10 minuten toe. Ook kan men op de halte Handelscentrum overstappen op lijn 59, maar die lijn rijdt maar eenmaal per uur. Driebergen-Zeist – Zeist (centrum) v.v. Huidig Op deze relatie kan met tweemaal per uur met lijn 56 rijden, en eenmaal per uur daartussen met lijn 81. Variant 1 In variant 1, omrijden, moet men met lijnen 56 of 81 700 meter verder lopen om het centrum te bereiken (vanaf halte Amandelhof).