ISSN0867-261X Senat Rzeczypospolitej Polskiej VII kadencja Sprawozdanie Stenograficzne z 37. posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 3 lipca 2009 r. Warszawa 2009 r. Porz¹dekobrad 37.posiedzeniaSenatuRzeczypospolitejPolskiej wdniu3lipca2009r. 1. Przemówienie Marsza³kaSenatuBogdanaBorusewicza. 2. Przemówienia zaproszonychgoœci. 3. Przemówienie Marsza³ekSenatuIVkadencjiAlicjiGrzeœkowiak. 4. Przemówienie Marsza³kaSenatuVkadencjiLonginaPastusiaka. Obecnisenatorowie:wed³ugza³¹czonejdoprotoko³ulistyobecnoœci. Obecnigoœcieiprzedstawicieleurzêdów: PrezydentRzeczypospolitejPolskiejwlatach1990–1995 –LechWa³êsa PrezydentRzeczypospolitejPolskiejwlatach1995–2005 –AleksanderKwaœniewski OstatniPrezydentRzeczypospolitejPolskiejnaUchodŸstwie –RyszardKaczorowski SzefKancelariiPrezydentaRzeczypospolitejPolskiej –sekretarzstanuPiotrKownacki Wicemarsza³ekSejmuRzeczypospolitejPolskiej –EwaKierzkowska Wicemarsza³ekSejmuRzeczypospolitejPolskiej –JerzySzmajdziñski NuncjuszApostolski,DziekanKorpusuDyplomatycznego –arcybiskupJózefKowalczyk PrezesTrybuna³uKonstytucyjnego –BohdanZdziennicki PrezesNajwy¿szejIzbyKontroli –JacekJezierski RzecznikPrawObywatelskich –JanuszKochanowski RzecznikPrawDziecka –MarekMichalak ZastêpcaPrezesaInstytutuPamiêciNarodowej –KomisjiŒciganiaZbrodniprzeciwkoNarodowiPolskiemu –FranciszekGryciuk WiceprezesNarodowegoBankuPolskiego –WitoldKoziñski Wiceprzewodnicz¹cyKrajowejRadyS¹downictwa –RomanKêska ZastêpcaSzefaKancelariiSejmu –LechCzapla PrezesRz¹dowegoCentrumLegislacji –MaciejBerek Marsza³ekSenatuIVkadencji –AlicjaGrzeœkowiak Marsza³ekSenatuVkadencji –LonginPastusiak Wicemarsza³ekSenatuIkadencji –AndrzejWielowieyski Wicemarsza³ekSenatuIIkadencji –AndrzejCzapski Wicemarsza³ekSenatuIIIkadencji –RyszardCzarny Wicemarsza³ekSenatuIIIkadencji –StefanJurczak Wicemarsza³ekSenatuIIIkadencji –GrzegorzKurczuk Wicemarsza³ekSenatuIVkadencji –AndrzejChronowski Wicemarsza³ekSenatuIVkadencji –TadeuszRzemykowski Wicemarsza³ekSenatuIVkadencji –MarcinTyrna Wicemarsza³ekSenatuVkadencji –JolantaDanielak Wicemarsza³ekSenatuVkadencji –RyszardJarzembowski Wicemarsza³ekSenatuVkadencji –KazimierzKutz Wicemarsza³ekSenatuVIkadencji –MaciejP³a¿yñski PrezesEuropejskiejUniiWspólnotPolonijnych –TadeuszPilat PrezesKongresuPoloniiAmerykañskiej –FrankSpula PrezesZjednoczeniaPolskiegowWielkiejBrytanii –HelenaMiziniak WiceprezesEuropejskiejUniiWspólnotPolonijnych –AleksanderZaj¹c WiceprezesKongresuPoloniiAmerykañskiej –Bo¿enaKamiñski WiceprezesKongresuPoloniiKanadyjskiej –JerzyBarycki PrezesHonorowyZwi¹zkuPolakównaBia³orusi –TadeuszGawin PrezesPolsko-AmerykañskiejIzbyGospodarczej, dyrektorBiuraStanuIllinoiswWarszawie –MaciejCybulski PrezesHonorowyTowarzystwaKulturyPolskiejZiemiLwowskiej –LeszekMazepa SekretarzLabourFriendsofPoland –WiktorMoszczyñski RedaktorNaczelnyKwartalnika„ZnadWilii” –RomualdMieczkowski SzefKancelariiSenatuwlatach1990–1996 –WojciechSawicki SzefKancelariiSenatuwlatach1996–1997 –JanKo³tun SzefKancelariiSenatuwlatach1997–2001 –BogdanSkwarka SzefKancelariiSenatuwlatach2001–2006 –AdamWitalec (Pocz¹tekposiedzeniaogodzinie12minut01) (Posiedzeniu przewodniczy marsza³ek Bogdan Senatu pi¹tej kadencji, pana Longina Pastusia- Borusewicz) ka.(Oklaski) Niestety, z powodu choroby nie mo¿e byæ z na- Marsza³ekBogdanBorusewicz: mi marsza³ek Senatu trzeciej kadencji, pan Adam Struzik. Otwieram trzydzieste siódme posiedzenie Se- Pragnê powitaæ równie¿ wicemarsza³ków Sena- natu Rzeczypospolitej Polskiej siódmej kadencji. tupoprzednichkadencji.(Oklaski) (Oklaski) Witam serdecznie wszystkich przedstawicieli (Marsza³ek trzykrotnie uderza lask¹ mar- organizacji polonijnych. A wœród nich: prezes Zje- sza³kowsk¹) dnoczenia Polskiego w Wielkiej Brytanii, pani¹ Na sekretarzy posiedzenia wyznaczam senato- Helenê Miziniak… (oklaski), prezesa Kongresu ra Stanis³awa Gorczycê oraz senatora Tadeusza Polonii Amerykañskiej, pana Franka Spulê… (ok- Gruszkê. laski), prezesa Europejskiej Unii Wspólnot Polo- Dzisiejsze posiedzenie Senatu odbywa siê nijnych, pana Tadeusza Pilata… (oklaski), wice- w wyj¹tkowym, historycznym miejscu. W tej sali prezesa Kongresu Polonii Kanadyjskiej, pana Je- dwadzieœcia lat temu – 4 lipca 1989 r. o godzinie rzego Baryckiego… (oklaski), wiceprezesa Euro- 17.00 – marsza³ek senior Stanis³aw Stomma otwo- pejskiej Unii Wspólnot Polonijnych, pana Alek- rzy³ pierwsze posiedzenie odrodzonego po piêæ- sandra Zaj¹ca… (oklaski), a tak¿e prezesa hono- dziesiêciu latach Senatu Rzeczypospolitej Pol- rowego Zwi¹zku Polaków na Bia³orusi, pana Ta- skiej.(Oklaski) deuszaGawina.(Oklaski) Miesi¹c po zwyciêskich wyborach Senat nie Szczególnie serdecznie witam przyby³ych na mia³ jeszcze w³asnego miejsca w budynkach par- dzisiejsze posiedzenie senatorów wszystkich po- lamentu,korzysta³ wiêc zgoœcinnoœciSejmu. przednichkadencjiSenatu.(Oklaski) Mija dwadzieœcia lat i dziœ w tym samym miej- Pragnê przypomnieæ, ¿e jest wœród nas sena- scu œwiêtujemy jubileusz dwudziestolecia razem tor, który nieprzerwanie od dwudziestu lat – przez znaszymigoœæmi. siedem kadencji Senatu – zasiada w ³awach sena- Serdecznie witam przyby³ych na dzisiejsze po- torskich. Gratulujê panu wicemarsza³kowi Zbi- siedzenie: pana prezydenta Lecha Wa³êsê… (ok- gniewowiRomaszewskiemu.(Oklaski) laski), pana prezydenta Aleksandra Kwaœniew- Serdecznie witam tak¿e rodzinê zmar³ego nie- skiego… (oklaski), ostatniego prezydenta Rzeczy- dawno marsza³ka Senatu Andrzeja Stelmachow- pospolitej Polskiej na uchodŸstwie, pana Ryszar- skiego.(Oklaski) daKaczorowskiego.(Oklaski) Witam wszystkich pozosta³ych goœci, a wœród Witam szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypo- nich by³ych szefów Kancelarii Senatu oraz by³ych spolitej Polskiej, pana ministra Piotra Kownac- i obecnych pracowników i wspó³pracowników kiego.(Oklaski) KancelariiSenatu.(Oklaski) Witam wicemarsza³ków Sejmu: pani¹ Ewê SzanowniPañstwo! Kierzkowsk¹… (oklaski) oraz pana Jerzego Senat Trzeciej Rzeczypospolitej ma dwadzie- Szmajdziñskiego.(Oklaski) œcia lat. W ci¹gu tego czasu spoœród senatorskie- Witam dziekana korpusu dyplomatycznego, go grona odesz³o wielu naszych zas³u¿onych kole- nuncjusza apostolskiego ksiêdza arcybiskupa gów. Józefa Kowalczyka… (oklaski), przedstawicieli Proszê o powstanie… (wszyscy wstaj¹) …od- w³adzy s¹downiczej oraz przedstawicieli innych czytamteraz ich nazwiska: w³adzpañstwowych.(Oklaski) Tomasz Adamczuk Witam marsza³ków Senatu poprzednich ka- Stefan Bembiñski dencji: marsza³ek Senatu czwartej kadencji, pa- Stanis³aw Bernatowicz ni¹ Alicjê Grzeœkowiak… (oklaski) oraz marsza³ka Grzegorz Bia³kowski 37.posiedzenieSenatuwdniu3lipca2009r. 6 Przemówienie Marsza³ka Senatu (marsza³ekB.Borusewicz) Mieczys³aw Tarnowski Witold Trzeciakowski Stanis³aw Ceberek Tadeusz Ulma August Che³kowski Edward Wende Jerzy Chor¹¿y Zygmunt Wêgrzyn Stanis³aw Chrobak Henryk Wilk Roman Ciesielski Jan Zamoyski Jerzy Cieœlak Tadeusz Zaskórski Adam Dara¿ Tadeusz Zieliñski Bernard DrzêŸla Janusz Zió³kowski Andrzej Fenrych Antoni ¯urawski. Ryszard Ganowicz Uczcijmy chwil¹ ciszy pamiêæ zmar³ych sena- Witold G³adkowski torów. Józef Góralczyk (Chwila ciszy) Adam Graczyñski (Senator Ryszard Bender: Wieczny odpoczynek Gustaw Holoubek racz im daæ,Panie.) Romuald Jankowski (Zgromadzeni odpowiadaj¹: A œwiat³oœæ wie- Jan Jesionek kuistaniechajimœwieci.) Cezary Józefiak Dziêkujêbardzo. Pawe³ Juros SzanowniPañstwo!SzanowniGoœcie! Andrzej Kaliciñski Ka¿dy naród ma w swej historii daty o wymia- Jerzy Kamiñski rze symbolu. Dla nas, Polaków, tak¹ dat¹ jest Andrzej KaŸmierowski 4 czerwca 1989 r. W tym dniu, za pomoc¹ kartek Tadeusz K³opotowski wyborczych, rozbiliœmy w Polsce porz¹dek komu- Stanis³aw Kostka nistyczny, a innym narodom Europy Œrodko- Jan Koz³owski wo-Wschodniej wskazaliœmy drogê do wolnoœci Henryk Krupa i demokracji. Te kartki wyborcze mia³y ciê¿ar ka- Józef Kuczyñski mieni, pod którymi za³ama³ siê system komunisty- Zofia Kuratowska czny. W³adys³aw Lipczak Polacy we w pe³ni wolnych i demokratycznych Wies³aw Lipko wyborach powo³ali do ¿ycia Senat. Jego przywróce- Jan Józef Lipski nie jest symbolem powrotu Polski do rodziny wol- Andrzej Mazurkiewicz nych narodów i suwerennych pañstw. Zniesiona Piotr Miszczuk w sfa³szowanym referendum w 1946 r. izba wy¿sza Jerzy Mokrzycki polskiego parlamentu odrodzi³a siê dwadzieœcia lat Jan Mulak temu, a 4 lipca odby³o siê jej pierwsze posiedzenie. Zenon Nowak Powo³anie Senatu by³o efektem kompromisu Zdzis³aw Nowicki i ustêpstwem ówczesnych w³adz na rzecz demo- Jan Orzechowski kratycznejopozycji. Edmund Jan Osmañczyk W lutym 1989 r. „Solidarnoœæ” popar³a pomys³ Andrzej Ostoja-Owsiany utworzenia Senatu, ale pod warunkiem, ¿e sena- Aleksander Paszyñski torowie zostan¹ wybrani we w pe³ni wolnych i de- Alina Pienkowska mokratycznych wyborach. Utworzenie Senatu Anna Radziwi³³ by³o cen¹, jak¹ ówczesne w³adze zdecydowa³y siê Ryszard Reiff zap³aciæ za utworzenie urzêdu prezydenta. Kwali- Marian Rejniewicz fikowana wiêkszoœæ 2/3 g³osów w Sejmie koniecz- Zbigniew Religa na do odrzucania uchwa³ Senatu równowa¿y³a Tomasz Romañczuk pozycjêprezydenta. Henryk Rot Wynik czerwcowych wyborów by³ dla ówczes- Andrzej Rozmarynowicz nej w³adzy szokiem. W Senacie ruch „Solidar- Adam Stanowski noœæ” uzyska³ dziewiêædziesi¹t dziewiêæ manda- Andrzej Stelmachowski tów na sto mo¿liwych. Wynik ten dobitnie pokaza³ Henryk Stêpniak w³adzy, po której stronie stanê³o polskie spo³e- Stanis³aw Stomma czeñstwo. Jan Stypu³a Dzisiejszy jubileusz jest podkreœleniem trwa³ej Andrzej Szczepkowski pozycji prawnoustrojowej Senatu, jak¹ zajmuje Andrzej Szczypiorski on od stuleci w strukturze w³adz w Polsce. Narzu- Rajmund Szwonder cony Polakom po wojnie system obcej nam