Szkoła Artystyczna SERIA WYDAWNICZA CENTRUM EDUKACJI ARTYSTYCZNEJ 4(12)/2020 WARSZAWA, GRUDZIEŃ 2020 ZESPÓŁ PROGRAMOWY I REDAKCYJNY Iwona Skowron — wicedyrektor CEA, przewodniczący Zespołów dr Beata Lewińska — redaktor naczelna serii wydawniczej Mirosława Jankowska dr Anna Antonina Nogaj Joanna Sibilska prof. dr hab. Katarzyna Sokołowska KONSULTACJA NAUKOWA NUMERU dr Wojciech Jankowski prof. dr hab. Zofia Konaszkiewicz ZESPÓŁ WYDAWNICZY Danuta Czudek-Puchalska — projekt i opracowanie graficzne, skład i łamanie, projekt okładki Anna Jarecka-Bala — sekretarz serii wydawniczej Sylwia Kozak-Śmiech — korekta i adiustacja Na okładce: Polski Balet Narodowy — Śnieżynki w balecie Dziadek do orzechów i król myszy Piotra Czaj kowskiego. Choreografia — Toer van Schayk i Wayne Eagling. Fot. Ewa Krasucka, Teatr Wielki — Opera Narodowa © Centrum Edukacji Artystycznej, Warszawa 2020 ul. Mikołaja Kopernika 36/40, 00-924 Warszawa DZIAŁ DOSKONALENIA, DOKSZTAŁCANIA I WYDAWNICTW e-mail: [email protected] lub [email protected] http://www.cea.art.pl ISBN 978-83-62156-37-5 (wersja drukowana) ISBN 978-83-62156-38-2 (wersja elektroniczna on-line) Druk i oprawa: MULTIPRINT, Joanna Danieluk ul. Zgierska 12, 04-092 Warszawa Spis treści SZKOŁA ARTYSTYCZNASZKOŁA 4(12)/2020 CEA — SERIA WYDAWNICZA SPIS TREŚCI Zdzisław Bujanowski — Dyrektor Centrum Edukacji Artystycznej Słowo wstępne . 5 Od redakcji . 7 Zofia Konaszkiewicz Nauczanie w szkole artystycznej — z optymizmem w tle . 11 Kształcenie w szkole artystycznej . 35 Małgorzata Marczyk Twórczość fortepianowa Apolinarego Szeluty w repertuarze młodego pianisty. 5 Prelu - diów op. 6 — studium interpretacji . 37 Daria Onderka-Woźniak Folklor we współczesnej szkole muzycznej . 51 Joanna Derenda-Łukasik Obecność i znaczenie sztuki w życiu młodego instrumentalisty — bydgoska szkoła muzyczna w kulturze pandemii . 61 Barbara Bernacka Muzyka i ruch w świetle aktualnych badań naukowych . 67 Swietłana Basyrova-Potargowicz Moja praca pedagogiczna w polskiej szkole tańca klasycznego . 75 Elżbieta Suchocka Na polskim bez nudy . 79 Dominika Szwed-Walkiewicz Wychowawcza rola oceny z wychowania fizycznego . 87 Psychologia i pedagogika a szkolnictwo artystyczne . 93 Urszula Bissinger-Ćwierz Działalność wychowawczo-profilaktyczna szkolnictwa artystycznego w świetle nowych przepisów prawa oświatowego . 95 Anna Antonina Nogaj, Barbara Wojtanowska-Janusz O psychologicznym wsparciu maturzystów szkół artystycznych w pandemii . 113 Magdalena Zborała-Orlińska Egzystencja współczesnej młodzieży, mimo lęku w czasach pandemii . 133 3 Barbara Wojtanowska-Janusz Jak poradzić sobie z negatywnym myśleniem? . 139 Baza i organizacja; szkoła artystyczna jako system . 147 Joanna Sibilska Kartki z historii warszawskiej szkoły baletowej . 149 Miscallanea . 185 Dorota Krawczyk W szkole Ingardena albo Ingarden w szkole . 187 Aleksandra Dudek Jerzy Żurawlew — pasje i miłości, szkoły i konkurs . 199 Andrzej Pytlak Jerzy Żurawlew (wspomnienie ucznia w czterdziestą rocznicę śmierci) . 217 Wojciech Jankowski Dawanie życia — wspomnienie o Alinie Bursze . 225 SZKOŁA ARTYSTYCZNASZKOŁA 4(12)/2020 CEA — SERIA WYDAWNICZA Galeria świąteczna — Dziadek do orzechów Piotra Czajkowskiego . 233 Joanna Sibilska Wesołych Świąt w rytmie Walca Śnieżynek . 235 Noty o autorach . 247 SPIS TREŚCI 4 Zdzisław Bujanowski — Dyrektor Centrum Edukacji Artystycznej Słowo wstępne Szanowni Czytelnicy! Redakcja „Szkoły Artystycznej” przekazuje w Wasze ręce kolejny numer na - ARTYSTYCZNASZKOŁA 4(12)/2020 CEA — SERIA WYDAWNICZA WSTĘPNE SŁOWO sze go wydawnictwa. Bogactwo tematów sprawi, że z całą pewnością każdy z Was znajdzie tutaj coś dla siebie. Cieszę się, że tak wspaniały zespół Auto - rów i Redaktorów pracuje na rzecz środowiska szkolnictwa artystycznego, dzię- ki czemu otrzymujemy nieocenione źródło wiedzy i inspiracji do działania. Pamiętajmy także, że bieżący numer ukazuje się w czasie wyjątkowo dla nas trudnym, w czasie ogólnoświatowej pandemii wywołanej koronawirusem. Wa runki nauki i pracy są inne niż zazwyczaj, nowe dla nas wszystkich, stano - wią ogromne wyzwanie w każdej z możliwych sfer. Nauczanie zdalne i izolacja, bezpieczniejsze z punktu widzenia rozprzestrzeniania się epidemii, przynoszą i z pewnością będą przynosić w przyszłości nieoczywiste dziś jeszcze skutki i nowe zjawiska, którym przyjdzie nam stawić czoło. Dziękuję Redakcji, że na ła mach „Szkoły Artystycznej” znalazło się miejsce dla tej problematyki. Mam na dzieję, że artykuły zamieszczone w dziale psychologiczno-pedagogicznym pomogą zarówno nauczycielom, jak i uczniom przetrwać ten trudny czas. Trud - ny zwłaszcza dla ludzi emocjonalnych i wrażliwych, takich jak osoby skupione wokół szkolnictwa artystycznego. Podkreślając trudne epidemiczne warunki, pragnę też zwrócić uwagę na zna komitą pracę pedagogów szkół artystycznych oraz podziękować im za otwar tość, troskę o uczniów oraz wielkie zaangażowanie, które pozwala reali- zo wać program nauczania pomimo tak wielkich trudności. Dziękuję wszystkim Autorom tekstów do niniejszego wydania, którzy wbrew prze ciwnościom i ograniczeniom przygotowali tak znakomity materiał. Z sza - cun kiem pochylam się nad każdym tekstem, bo płynie z nich wiedza, miłość do sztu ki, troska o młodzież, ale przede wszystkim otucha — bo jesteście Pań - stwo z nami na dobre i na złe. Szanowni Państwo, zbliżają się święta Bożego Narodzenia — czas, który ko ja rzy się z ciepłem, radością, bezpieczeństwem, spotkaniami w rodzinnym gronie. Nawet jeśli w tym roku te święta z powodu epidemii będą inne, nawet 5 jeśli nie uda nam się spotkać z bliskimi — to wierzę, że będzie to dobry i opty - mistyczny czas. Życzę więc Państwu spokojnych i zdrowych, wolnych od trosk świąt, życzę szczęścia na nowy rok. Życzę nam wszystkim, abyśmy już wkrót - ce znów bezpiecznie spotkali się w salach koncertowych i wystawowych, na kon kursach, warsztatach i plenerach. Życzę nam, aby rytm życia szkolnictwa artys tycznego jak najszybciej wrócił do normy. Zdzisław Bujanowski Dyrektor SZKOŁA ARTYSTYCZNASZKOŁA 4(12)/2020 Centrum Edukacji Artystycznej Podróż świątecznym metrem Fot. Anna Jarecka-Bala 6 Od redakcji SZKOŁA ARTYSTYCZNASZKOŁA 4(12)/2020 CEA — SERIA WYDAWNICZA OD REDAKCJI Mija kolejny rok wydawania „Szkoły Artystycznej”, pisma, które pozwala wszyst - kim członkom społeczności szkół artystycznych podzielić się doświadczeniami na temat kształcenia i wychowania. Wraz z dwunastym numerem redakcja „Szko ły Artystycznej” pragnie przekazać serdeczne podziękowania autorom, któ rzy nie zawiedli nawet w tak trudnym czasie. Jednocześnie ponawiamy apel do uczniów szkół artystycznych, aby zachcieli dzielić się na łamach naszego kwar talnika swoimi opiniami i odczuciami dotyczącymi kształcenia w szkołach muzycznych, plastycznych i baletowych. Serdecznie zapraszamy do pisania o kwestiach ważnych nie tylko dla Was. Dwunasty numer „Szkoły Artystycznej” otwiera tekst Zofii Konaszkiewicz Nau czanie w szkole artystycznej z optymizmem w tle. W czasach zdalnego kształ - cenia niech ta publikacja niesie radość, nadzieję i optymizm nauczycielom i ucz - niom szkół artystycznych. W dziale Kształcenie w szkole artystycznej, obok artykułu Darii Onderki-Woź- niak Folklor we współczesnej szkole muzycznej, znajdą Państwo tekst Barbary Bernackiej, która proponuje spojrzenie na muzykę i rytm z punktu widzenia naj - nowszych badań naukowych. Natomiast tekst Małgorzaty Marczyk — Twórczość fortepianowa Apolinarego Szeluty w repertuarze młodego pianisty. 5 Preludiów op. 6 — Studium interpretacji zawiera cenne uwagi i informacje na temat Festi - walu Pianistycznego im. Apolinarego Szeluty w Słupcy oraz interesujące, przy- datne nauczycielom i uczniom szkół muzycznych studium interpretacji utworów patrona festiwalu. Problem funkcjonowania młodzieży szkół muzycznych w cza - sie ograniczeń związanych z pandemią przedstawia Joanna Derenda-Łukasik, która omawia ciekawy przykład inwencji młodzieży i nauczycieli jednej z byd - gos kich szkół, dotyczącej kontynuowania kontaktu ze sztuką mimo ograniczeń, wy wołanych pandemią. W tym dziale znalazł się również tekst opracowany przez pedagoga szkół baletowych — Swietłany Basyrowej-Potargowicz, absol- wentki słynnej petersburskiej szkoły Agrippiny Waganowej, która opisuje swoją pracę pedagoga baletowego w szkole polskiej. Kształcenie w szkołach artystycznych to także przedmioty ogólnokształ - cące. W tej kwestii wypowiedziały się nauczycielki szkół plastycznych: języka polskiego — Elżbieta Suchocka oraz wychowania fizycznego — Dominika Szwed-Walkiewicz. Pierwsza z wymienionych proponuje włączenie w kształcenie metod i technik, które urozmaicą zajęcia, a druga zajmuje się istotną w wy- 7 cho waniu fizycznym kwestią oceniania, które w świetle obowiązujących aktów prawnych spełnia przede wszystkim funkcję motywacyjną i wychowawczą. Dział psychologiczno-pedagogiczny rozpoczyna się ważnym artykułem autor stwa Urszuli Bissinger-Ćwierz, który szczegółowo zaznajamia Czytelnika z obowiązującymi przepisami prawa oświatowego, wymaganymi w rzetelnej rea lizacji działalności wychowawczo-profilaktycznej w szkolnictwie artystycz - nym. Pozostałe artykuły koncentrują się wokół problematyki wsparcia uczniów w czasie pandemii. Anna Antonina Nogaj wraz z Barbarą Wojtanowską-Ja nusz, zajmujące się na co dzień wsparciem młodzieży szkół artystycznych, po dzie - liły się swoim doświadczeniem z pracy z zeszłorocznymi maturzystami, którym przyszło zdawać egzamin dojrzałości oraz egzaminy dyplomowe po kilkumie- sięcznej izolacji i zdalnym nauczaniu. Autorki zaprezentowały zakres treści zre alizowanych z młodzieżą w ramach