20 KOLLEKTIVSTRATEGI FOR HORDALAND ÅRSRAPPORT 19 Forord Innhald Fylkestinget i Hordaland vedtok i juni 2014 1. Frå strategi til handling og rapportering 4 Kollektivstrategi Hordaland, i eit perspektiv fram Oppfølging av mål og strategiar mot 2030. Kollektivstrategien er følgt opp gjennom for Kollektivtrafikken eit fireårig handlingsprogram der det går fram kva prioriteringar og satsingar ein vil gjere for å gjennom­ 2. Når vi måla? 6 føre strategiane. Gjennom årleg rapportering vert det Rapportering av utvikling i viktige gitt informasjon om utviklinga i kollektivtrafikken, om måleindikatorar viktige hendingar og tiltak i kollektivtrafikken gjennom året som er gått, og om korleis ein ligg an for å nå dei 3. Økonomiske nøkkeltal 13 overordna måla som er vedtatt i Kollektivstrategi for Status i kollektivtrafikken sin økonomi Hordaland. 4. Kollektivåret 2018 16 I Sogn og Fjordane har planar og tiltak som fell inn Viktige hendingar og tiltak i kollektivtrafikken under kollektivområdet vore vedtatt med grunnlag i Regional transportplan 2018–2027, vedteke i fylkes­ 5. Kollektivfakta 24 tinget 2017, med tilhøyrande handlingsplan. Årleg Informasjon om passasjerstatistikk, rapportering frå kollektivområdet er vore gitt gjennom kontraktar o.a. fylkeskommunen si årsmelding, med informasjon om utvalde tiltaksområde, samt sentrale nøkkeltal. Det vil bli utarbeidd felles styringsdokument, handlings program og årsrapportering for mobilitets­ og kollektivområdet for Vestland fylkeskommune. Denne rapporten, «Årsrapport 2019», er som tidlegare årsrapportar for kollektivstrategi Hordaland. I tillegg er det bak i rapporten lagt ved nokre nøkkeltal for 2019 frå kollektivtransporten i Sogn og Fjordane. KOLLEKTIVSTRATEGI FOR HORDALAND – ÅRSRAPPORT 2019 3 1 Frå strategi til handling og rapportering Mål og strategiar for Effektive reiser kollektivtrafikken i Hordaland Kollektivreiser skal vere eit reelt alternativ til bilen, også når det gjeld reisetid. Rask og føreseieleg Mål for kollektivtrafikken er knytt opp mot nasjonale framføring av bussane er ein føresetnad for å levere eit og regionale mål om at all trafikkvekst i person­ godt tilbod til dei reisande. Dette handlar om infra­ trafikken i byområda skal skje i form av miljøvenlege strukturtiltak som legg til rette for kollektivtrafikken, transportformer – kollektiv, sykkel og gange. Den og andre verkemiddel som kan få ned reisetida. største trafikkveksten vil komme i Bergen og kommunane rundt. Utvikling av kollektivtrafikken vil Miljøvenleg drift i stor grad handle om å leggje til rette for auka andel Kollektivtrafikken sitt viktigaste klima ­og miljøbidrag kollektivbrukarar i byområdet i og rundt Bergen. er å ta trafikkveksten, og få ein større del av dei Samstundes skal kollektivtilbodet vere eit attraktivt motoriserte reisene kollektive. I tillegg vil vi arbeide og tenleg tilbod for alle innbyggjarane i fylket. Det er for at utsleppa frå kollektivtrafikken skal vere så låge eit mål at flest mogleg skal velje å reise kollektivt der som mogleg. det er tilbod om dette, også utanfor Bergen. Årsrapportering – når vi måla? Fylkestinget i Hordaland vedtok i juni 2014 strategiar for kollektivtransporten i fylket, i eit perspektiv fram Kollektivstrategien er følgt opp av handlings­ mot 2030. Kollektivstrategi for Hordaland peiker program med fireårig perspektiv, og skal vise kva ut retning for korleis ein kan nå felles nasjonale og tiltak ein set i verk for å gjennomføre strategiane. regionale mål. Det er fastsett fire strategiske grep Handlingsprogram for 2019–2022 vart vedteke som gir tydelege føringar for kva som skal til for å få av fylkestinget i Hordaland i desember 2018. mange fleire reisande med kollektivtrafikken. Handlingsprogram for 2020­2023 er vedtatt i fylkestinget 03.03.2020. Best tilbod der flest reiser For å gje eit best mogleg kollektivtilbod til flest Føremålet med årsrapporten er å gi informasjon om mogleg av innbyggjarane er det nødvendig å tilpasse korleis vi ligg an når det gjeld å nå dei overordna måla kollektivtilbodet til dei store reisestraumane i fylket. og gjennomføre strategiane; kva har skjedd det siste Dette handlar om å styrke rutetilbodet der det er året, korleis er utviklinga i kollektivtrafikken og når mange reisande, eller potensiale for nye reisande er vi måla? Årsrapporten er del av den systematiske stort. Det handlar også om å forenkle linjenett og oppfølginga av kollektivstrategi og handlingsprogram rutetilbod. for kollektivtrafikken i Hordaland. Enkle reiser På grunnlag av overordna mål og strategiske grep Kollektivtrafikken skal vere eit enkelt og attraktivt i kollektivstrategien er det valt ut eit sett indikatorar reiseval. Tilbodet skal vere lett å bruke og ha høg for å kunne måle om utviklinga går i ønska retning. kvalitet i heile reisekjeda. Dette handlar om å gjere Dei valde måleindikatorane er grunnlag for systematisk det enkelt å finne informasjon, kjøpe billett og å auke måling over tid. Indikatorane er og relevante i befolkninga sin kjennskap til kollektivtrafikken. samband med målrapportering knytt til Miljøløftet og Byvekstavtalen inngått med staten. Indikatorane er vist i figur 1 på neste side. 4 KOLLEKTIVSTRATEGI FOR HORDALAND – ÅRSRAPPORT 2019 1 FRÅ STRATEGI TIL HANDLING OG RAPPORTERING Overordna Ta veksten i persontransporten med miljøvenlege transportformer i byområda mål og sikre mobilitetsbehov for innbyggjarane i fylket Strategiske grep Betre tilbod Enkle Effektive Miljøvenleg der reiser reiser drift flest reiser Indikatorar Reisande med Innbyggjarane si Andel CO2-utslepp frå kollektivtrafikken oppleving førehandskjøpte kollektivtrafikken av eit enkelt billettar kollektivtilbod Kollektivandel Bussar med i Bergensområdet Kollektivfelt/ Euro 6-standard sambruksfelt Hastigheit på bystamlinjene Figur 1: Indikatorar for kollektivstrategien. KOLLEKTIVSTRATEGI FOR HORDALAND – ÅRSRAPPORT 2019 5 2 Når vi måla? Best tilbod der flest reiser Reisande med kollektivtrafikken Samla for buss, båt og bane var det nærare 79 Reisetala for 2019 viser at den positive utviklinga i tal millionar påstigande i 2019 i Hordaland. 88 prosent reisande med kollektivtrafikken held fram. av reisene var i Bergensområdet. Påstigande på buss utgjorde 59 millionar. Bybanen viser framleis svært For å nå nullvekstmålet for Bergensområdet, er det god vekst, med om lag 18,7 millionar påstigingar utarbeidd analysar som viser at kollektivtrafikken må i 2019. Bybanen utgjer med det omlag 24 prosent ha ein passasjervekst på 3,5 prosent årleg. Passasjer­ av kollektivreisene i fylket. statistikken for 2019 viser vel seks prosent vekst i talet på kollektivreisande i Hordaland frå 2018. For For fleire av båtsambanda i fylket har det vore vekst Bergensområdet viser tal påstigande ein vekst på i talet på reisande. Samla auke var vel sju prosent nærare tre prosent. frå 2018 til 2019. Veksten er i stor grad knytt til Askøysambandet. Kollektivandel i Bergensområdet Om passasjerstatistikken Reisemiddelfordeling er ein sentral måleindikator i høve nullvekstmålet for byområdet. Den nasjonale Reisetala for bybanen er i 2019 i all hovudsak reisevane undersøkinga (RVU) er den viktigaste basert på automatisk passasjerteljing, der ein i kjelda for å følgje utviklinga i reisemiddelfordeling løpet av året har fått teljeutstyr (APC) om bord mellom personbiltrafikken, kollektiv, sykkel og gange. på alle vognene. Betre datagrunnlag gir betre I 2019 vart foreløpige resultat for Bergen 2016–2017 kvalitet på passasjerstatistikken, og 2019 vil publisert. Denne markerte at den positive endringa difor vere referanseåret for komande årsrappor­ vi såg frå 2008–2013 held fram, med reduksjon i tering. Endringa i prosent for 2019 frå 2018 er bil trafikken og auka kollektivandel (sjå figur 2 på neste basert på samanliknbare periodar for dei to åra i side). høve datagrunnlag. Tal påstigande buss, Endring Når det gjeld passasjerstatistikk for buss i bane, båt i 2019 2018–2019 Bergensområdet, er det også her større del av Bergensområdet* 69 804 000 6 % bussane som har automatisk teljeutstyr om bord. Hordaland total** 78 935 000 6 % I dei nye kontraktane for Bergen Sør og Vest frå sommaren 2019, vart alle bussar levert med * Inkl. påstigingstal båt Kleppestø–Strandkaien teljeutstyr, som del av krava i kontrakten. ** Inkl. båt Sunnhordland, Nordhordland og Austevoll (alle båtruter på bruttokontrakt) APC­utstyr er frå start av kontrakt august 2018 installert i bussane i kontraktsområde Nordhordland, der mellom anna regionstamlinja mellom Knarvik og Bergen inngår. Passasjertal for Nordhordland inngår i tala for Hordaland utanom Bergensområdet. 6 KOLLEKTIVSTRATEGI FOR HORDALAND – ÅRSRAPPORT 2019 2 NÅR VI MÅLA? 2008 2013 2017 50.9 50 46.4 43.8 40 30 25.3 25.6 22.5 20 17.2 15.6 12.9 10 8.2 7.3 7.6 3.8 3.4 4.3 0 Bilførar Til fots Kollektivt Bilpassasjer Syklist Figur 2. Reisemiddelfordeling for Bergen kommune. Enkle reiser tilbodet. Resultata for 2019 viser at 72 prosent av befolkninga er heilt eller delvis einig i at Skyss sitt Forenkling av rutetilbodet, nye informasjonskanalar og kollektivtilbod er enkelt å forstå ­ noko som er tre fleire moglegheiter til å kjøpe billett er alle tiltak som prosentpoeng fleire enn året før. skal bidra til at kollektivreiser skal bli opplevd som lett å forstå og bruke. Undersøkingar blant innbyggjarane For at publikum skal kunne forstå sjølve tilbodet, i Hordaland viser at stadig fleire opplever det som må informasjonen om tilbodet vere lett tilgjengeleg. enkelt å finne fram i kollektivsystemet. For 2019 ser vi ei positiv endring på to prosentpoeng samanlikna med 2018 når det gjeld opplevinga