Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego na lata 2013 -2016 z perspektywą do roku 2020 w nich przekroczenia norm przez azotyny, fosfor ogólny oraz tlen rozpuszczony. Podobna sytuacja była w przypadku Jezior Pątnowskiego i Gosławskiego, gdzie stwierdzono przekroczenie wskaźników dla temperatury, BZT5, niejonowego amoniaku, azotynów i fosforu ogólnego. W 2009 roku analogiczny wynik otrzymano dla wód Jeziora Wąsowsko-Mikorzyńskiego, wyjątek stanowiła tylko temperatura, której wartość spełniała wymagane normy. Wody podziemne Teren powiatu konińskiego zgodnie z hydrogeologicznym podziałem kraju znajduje się w makroregionie zachodnim Niżu Polskiego - regionie wielkopolskim. Można tu wyróżnić 3 pietra wodonośne: czwartorzędowe, trzeciorzędowe i kredowe. Utwory czwarto- i trzeciorzędowe rozdzielone są warstwami iłów poznańskich i glin zwałowych. Utwory czwartorzędowe charakteryzują się występowaniem zasobów wodnych w zdecydowanej większości w piaskach, żwirach rzecznych i wodnolodowcowych. Wody w tych warstwach maja układ piętrowy. Miąższość tych warstw waha się od kilku do 60 m, przy czym średnio wynosi ona 10-25 m. Są one eksploatowane na terenie całego powiatu. Są to jednak wody o średniej i niskiej jakości. W związku z przemysłowa eksploatacja złóż węgla brunatnego na obszarze gmin, których istnieją odkrywki stosunki, wodne poziomu czwartorzędowego wielokrotnie są zachwiane. Wody piętra trzeciorzędowego są stosunkowo obfite. Są to głównie wody w utworach piaszczystych miocenu i w piaszczysto-pylastych osadach pliocenu. Cecha charakterystyczna tego poziomu na terenie powiatu konińskiego jest częste jego zanieczyszczanie domieszkami węgla brunatnego. Z danych uzyskanych w Delegaturze Urzędu Wojewódzkiego w Koninie wynika, że w obrębie powiatu konińskiego wody trzeciorzędowe występują na różnych głębokościach, przeważnie nie przekraczających 100 m ppt. Przykładowo w gm. Rychwał występują one na głębokości 46,5-90,5m ppt a w gm. Wilczyn 62,0-103,5 m ppt. Wody piętra kredowego można zaobserwować w szczelinach i spękaniach wśród utworów marglisto- wapiennych. Wody tego poziomu stanowią główny poziom użytkowy powiatu konińskiego. Występuje on najczęściej na głębokości 50-100 m. Wody w utworach kredowych maja charakter napięty z wyjątkiem obszarów w pradolinie Warty. W gminie Rzgów wody te eksploatowane są z poziomu od około 40 do 100 m ppt.26 Teren powiatu znajduje się w obrębie czterech Głównych Zbiorników Wód Podziemnych: • GZWP Nr 143 Subzbiornik Inowrocław-Gniezno Zbiornik zawiera wody trzeciorzędowe wymagające wysokiej ochrony (OWO). Warstwy mioceńskie charakteryzują się dobrymi parametrami hydraulicznymi.27 Wody zbiornika obejmują swym zasiągiem północno-zachodni obszar powiatu konińskiego. • GZWP Nr 144 Dolina kopalna Wielkopolska Zbiornik gromadzi wody w czwartorzędowych utworach porowych. Zbiornik ma statut wysokiej " Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska powiatu konińskiego na lata 2008-2012 27 Aktualizacja POS z Planem Gospodarki Odpadami dla gminy Rogowo na lata 2008 -2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015, Ekofizjografia do zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Mogilno Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna 109 www.codex.pl Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego na lata 2013- 2016 z perspektywą do roku 2020 ochrony wód (OWO) i obszarowo jest znacznej rozległości. Zbiornik ten obejmuje warstwy wodonośne występujące w obrębie utworów wodnolodowcowych lub interglacjalnych o zwierciadle napiętym, zalegające na różnych głębokościach. Cechą charakterystyczną tego typu zbiornika jest częściowa lub całkowita izolacja od powierzchni utworami słabo przepuszczalnymi, przeważnie glinami lub iłami. Zasilanie zbiornika odbywa się poprzez infiltrację wód opadowych na wychodniach utworów piaszczystych oraz przez okna hydrologiczne, obejmujące obszary, w których warstwy izolujące glin lub iłów są nieciągłe.28 Obejmuje on północno-zachodnią część powiatu. • GZWP Nr 150 Pradolina Warszawsko-Berlińska Zbiornik zajmuje powierzchnię całkowitą 1904 km2, w obrębie byłego województwa konińskiego wynosi ona 500 km2. Miąższość osadów wodonośnych jest zróżnicowana. W rejonie Konina wynosi 10 m. Warstwa wodonośna poziomu gruntowego złożona jest na iłach plioceńskich lub bezpośrednio na kredowych wapieniach i marglach. Zbiornik wodonośny zasilany jest w głównej mierze przez infiltrację opadów, a w rejonie Konina dodatkowo przez infiltrację wód rzecznych Warty. Zbiornik wodonośny pradoliny Warszawsko - Berlińskiej jest obszarem wysokiej ochrony, a obszar zasobowy ujęcia miejskiego dla Konina najwyższej ochrony.29 • GZWP Nr 151 Turek-Konin-Koło Utworami wodonośnymi zbiornika są poszczelinione margle, wapienie, opoki, gezy i piaskowce, lokalnie również piaski w utworach kredowych. Wodonośność zależna jest przede wszystkim od stopnia poszczelinienia. Najkorzystniejsze parametry hydrogeologiczne utwory kredowe posiadają w obrębie współczesnych i kopalnych dolin rzecznych. Najistotniejszą rolę spełnia tutaj pradolina Warszawsko - Berlińska na odcinku od Goliny, poprzez Konin, Koło, Dąbie. Za obszary najwyższej ochrony uznano obszary zasobowe dużych ujęć, między innymi dla miasta Konin.30 Mimo dość znacznych zasobów wodnych powyższych Głównych Zbiorników Wód Podziemnych na ich wielkość duży wpływ mają, poza wykorzystaniem do celów komunalnych, także wykorzystywanie ich do celów przemysłowych (przemysł wydobywczy).31 28 www.szczaniec.pl M Uzupełnienie do Programu Ochrony Środowiska dla gminy Krzymów 30 Uzupełnienie do Programu Ochrony środowiska dla gminy Krzymów 31 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska powiatu konińskiego na lata 2008 - 2012 110 Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego na lata 2013 -2016 z perspektywą do roku 2020 Tab. 35. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych na terenie powiatu konińskiego Średnia Szacunkowe Powierzchnia Nr Wiek utworów Typ głębokość zasoby Nazwa zbiornika całkowita GZWPd 2 wodonośnych zbiornika ujęcia dyspozycyjne w km wm w dm3/d Subzbiomik Tr - zbiornik 143 2000 porowy 120 96 Inowrocław-Gniezno w trzeciorzędzie Qk - zbiornik dolin Dolina kopalna 144 4000 kopalnych porowy 60 480 Wielkopolska w czwartorzędach Pradolina Qp - zbiornik 150 Warszawsko- 1904 pradolinny porowy 25-35 456 Berlińska w czwartorzędzie K2 - zbiornik szczelinowo- 151 Turek-Konin-Koło 1760 90 240 w kredzie górnej porowy n***m Tk i K*FVi**ii*»wies\ <• -—-• — •"- s Rys. 14. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych na terenie powiatu konińskiego źródło: Interaktywny Panel Informacji o Środowisku Województwa Wielkopolskiego Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna 111 www.codex.pl Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego na lata 2013 - 2016 z perspektywą do roku 2020 W 2008 roku została przeprowadzona weryfikacja przebiegu granic Jednolitych części wód podziemnych (JCWPd) wydzielonych w 2005 roku, a w wyniku tych prac powstał nowy podział Polski w zakresie JCWPd. Zgodnie z nową numeracją na terenie powiatu konińskiego znajdują się JCWPd nr 43, 62 i 71 (rysunek nr 15), które fizycznie stanowią część poprzednich JCWPd nr 43, 64 i 78. Głębokość występowania wód słodkich dla tych wód wynosi ok.200 m. Na poniższym rysunku przedstawiono układ JCWPd według nowej numeracji. 19 numer jednolitej części wód podziemnych granica jednolitej części wód podziemnych . numer arkusza mapy w skali l :50 000 213 obszar i numer Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Rys. 15. Lokalizacja JCWPd nr 43, 62 i 71 na terenie powiatu konińskiego źródto: www.pgi.gov.pl 112 Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego na lata 2013 - 2016 z perspektywę do roku 2020 Wody w utworach czwartorzędowych tworzą jeden poziom wodonośny o zróżnicowanym wykształceniu występujący na części obszaru JCWPd nr 43. Poziom mioceński występuje na całym obszarze, często mając kontakt hydrauliczny z poziomem czwartorzędowym. W części północno-wschodniej występują wody podziemne w utworach kredowych. W rejonie północno-wschodnim występują wody zasolone w utworach trzeciorzędowych, przy braku izolacji lokalnie następuje ascenzja wód zasolonych do poziomów plejstoceńskich.32 m n.p.m 100 Q Q Q M O M M •Ol Cr3 -100 - warstwy wodonośne - warstwy słabo przepuszczalne Rys. 16. Profile JCWPd nr 43 źródło: www.pgi.gov.pl O, M - wody porowe w utworach piaszczystych Cr - wody szczelinowe w utworach węglanowych Na obszarze całego JCWPd nr 62 występują wody podziemne poziomu czwartorzędowego i są w izolacji od powierzchni terenu. Wskutek złożonej budowy geologicznej w części zachodniej występuje kontakt hydrauliczny poziomów czwartorzędowego, mioceńskiego i kredowego, w części wschodniej brak jest poziomu mioceńskiego, a poziom czwartorzędowy i kredowy nie mają kontaktu hydraulicznego. Jest to obszar intensywnych odwodnień górnictwa węgla brunatnego.33 32www.pgi.gov.pl 33www.pgi.gov.pl Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEK Sadowski i Wspólnicy Spotka Jawna 113 www.tx3dex.pl Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Konińskiego na lata 2013-2016 z perspektywą do roku 2020 m n.p.m. 1 150 - 100 Q Q 50 M M -50 Cr Cr -100 i - warstwy wodonośne - warstwy słabo przepuszczalne Rys. 17. Profile JCWPd nr 62 źródło: www.pgi.gov.pl Q, M - wody porowe w utworach piaszczystych Cr - wody szczelinowo