Museum Het Rembrandthuis JAARVERSLAG 2009 3 ALGEMEEN Museum Het Rembrandthuis wil bijdragen Voorwoord aan versterking onder brede lagen van de Raad van Toezicht bevolking van het historisch besef in het algemeen, en meer in het bijzonder aan 9 GE B O U W & C O LLE CTI E vergroting van het begrip van 17de-eeuws Nieuwe inrichting oude huis Amsterdam en de uitzonderlijke betekenis Collectie van de kunstenaar Rembrandt van Rijn. Collectie op reis: Rembrandt in Oman Bibliotheek / Rembrandt Informatie Centrum (ric) Rembrandts historische woning annex atelier is daartoe in de oorspron kelijke staat 17 T EN TOO N ST ELL I NGEN terug gebracht. Om een integraal venster te Jacob Backer (1608/9-1651). Rembrandts tegenpool bieden op de woon- en artistieke werk cultuur Rembrandts etsen. Hoogtepunten uit de collectie van de Hollandse 17de eeuw wil het museum Jan Lievens (1607-1674). Loopbaan van een wonderkind een zo volledig mogelijke collectie van Oude liefdes, nieuwe wegen. 20 jaar verzamelen Rembrandts grafisch werk en van represen- voor het Rembrandthuis tatieve objecten die een beeld geven van zijn Rembrandt gespiegeld. Een blik in het brein van de meester leven, bijeen brengen. 25 E DUC A TI E & P U B L I E KSB EGELE IDI NG De betekenis van Rembrandt als innovatief Basis- & voortgezet onderwijs schilder, tekenaar en graficus wordt Publieksbegeleiding museum aanschouwelijk gemaakt in de permanente Kinderen buiten schoolverband presentatie en tentoonstellingen en door het Evenementen in het museum bijeen brengen en tonen van representatief werk van kunstenaars vanaf de 16de eeuw. 33 CO MM U N IC A TI E & MA RK E TI NG Algemeen Het Rembrandthuis brengt ook buiten het Tentoonstellingen museum een groot internationaal publiek in aanraking met diens werk. Het museum 41 B E ZO E K E RS streeft naar het scheppen van duurzame banden met het onderwijs in het algemeen 45 FI NAN CIË N en met dat in Amsterdam in het bijzonder. Financiële steun en fondsen Verkort financieel verslag en verkorte balans 49 BIJ LAGEN Verbonden partijen Aanwinsten museum Uitgaande bruiklenen Aanwinsten bibliotheek Personalia ALGEMEEN 5 VOORWOORD 7 R AA D V AN T O E ZICHT Definitely the best museum visit I had here in Amsterdam. Very enriching experience. Mehdi, France, 28/06/09 VOORWOORD 7 2009 was in een aantal opzichten een opvallend woonhuis in de oudbouw. Hij stond ook mede jaar voor het Rembrandthuis. Het museum aan de basis van vele fraaie tentoonstellingen, kwam in het voorjaar volop in de landelijke met als uitschieter die in het Rembrandtjaar publiciteit door de prachtige tentoonstelling 2006. Als dank voor zijn lange directoraat werd van Jan Lievens. De expositie, georganiseerd op 11 september een tentoonstelling geopend in samenwerking met The National Gallery met een keuze uit de door hem verzamelde in Washington en het Milwaukee Museum of oude en nieuwe grafiek met als titelOude liefdes, Art, was het eerste representatieve overzicht nieuwe wegen. Tijdens deze opening ontving hij van deze kunstenaar in Nederland. De media de Zilveren Museum Penning van de Gemeente hebben hier uitgebreid en op lovende wijze Amsterdam. Door een gift van de Vereniging aandacht aan besteed. De tentoonstelling Vrienden van het museum en een particuliere besloeg zowel het oude huis als de nieuwe schenking werd het afscheid extra luister vleugel van het museum. Het was heel bijzonder bijgezet door de aankoop van een schilderij van om de schilderijen van Lievens in de historische Pieter de Grebber. Vanaf 1 augustus mocht ik de context van Rembrandts woning te zien. fakkel overnemen als nieuwe directeur. Deze omvangrijke presentatie had echter wel Het Rembrandthuis is een fantastische plek tot gevolg dat het museum door de op- en om te werken. Na een jaar kan en mag ik dat afbouw ervan een flink aantal dagen gesloten wel zeggen. Graag maak ik op deze plek ook was. Vooral in het drukbezochte zomerseizoen gebruik van de mogelijkheid om dank te zeggen. misten we zo veel buitenlandse bezoekers. In de In de eerste plaats, postuum, aan Rembrandt toekomst is het uitgangspunt dit waar mogelijk zelf. Zijn werk en mondiale uitstraling maken te voorkomen door een andere planning en dit museum tot een ‘icoon’ van wereldklasse. logistiek van dergelijke exposities. Mede door Hierop komen die duizenden bezoekers – jong die sluitingsdagen en natuurlijk ook door en oud – af. Hen dank ik ook voor hun belang- terug lopend internationaal bezoek als gevolg stelling, want wat is een museum immers zon- van de economische crisis, zagen we het bezoe- der publiek. Ik dank de Gemeente Amsterdam kersaantal teruglopen tot 182.528. Hiermee staat en de fondsen van wie we in 2009 genereuze het museum overigens landelijk op de 17de steun mochten ontvangen. Ik dank de leden plek van de best bezochte musea en in binnen van de Raad van Toezicht en van de Vereniging Amsterdam in 2009 op de zevende plaats. Vrienden voor hun belangeloze inzet. En ten- slotte dank ik de vele tientallen medewerkers Een ingrijpende gebeurtenis in 2009 was de van het museum voor het werk dat zij verricht wisseling in de directie. Afscheid werd genomen hebben. Samen ‘maken’ ze het Rembrandthuis van Ed de Heer, die sinds 1991 de leiding over tot wat het is. het museum voerde. Tijdens zijn directoraat kwam de vernieuwing van het museum tot Janrense Boonstra, directeur stand met de nieuwe vleugel, de tentoonstel- lingszalen en de reconstructie van Rembrandts mede namens Michiel Kersten, adjunct-directeur « Janrense Boonstra, directeur R AA D V AN T O E ZICHT 9 De Raad van Toezicht is in 2009 vier keer in In de vergadering van 2 december is de vergadering bijeengeweest, op 27 april, 29 juni, begroting voor 2010 goed gekeurd alsmede het 28 september en 2 december. jaarplan van de directie. In de vergadering van 27 april is in overleg met de auditcommissie van de Raad van Toezicht De Raad van Toezicht wil alle personeelsleden (Chris van den Bol ra en Jan Steinhauser) van het museum hartelijk danken voor hun de Jaarrekening 2008 vastgesteld. Met de inzet en werk, waardoor onder meer de presti- directie, bestaande uit Erik Gerritsen (directeur gieuze tentoonstelling Jan Lievens. Loopbaan van ad- interim) en Michiel Kersten , is regelmatig een wonderkind succesvol georganiseerd kon contact geweest over de ontwikkeling en struc- worden. turering van de organisatie. Ten slotte dankt de Raad van Toezicht de De bijstelling van de begroting als gevolg van Gemeente Amsterdam voor de structurele de internationale kredietcrisis stond centraal subsidie voor de exploitatie van het museum, op 29 juni. In deze vergadering maakten alle alsmede de stichtingen en fondsen die een leden van de Raad van Toezicht kennis met bijdrage hebben gegeven aan of toegezegd voor Janrense Boonstra, die vanaf 1 augustus aan- de activiteiten van het Rembrandt huis. gesteld is tot directeur van het museum. Deze aanstelling geschiedde op voordracht van de leden van de raad van toezicht sollicitatiecommissie bestaande uit twee leden Frank de Grave, voorzitter van de Raad van Toezicht, Leo Cornelissen en (tot 2 december 2009) Peter Schatborn, onder extern voorzitterschap van Annemarie Vels Heijn, oud-directeur van de Ruud Nederveen, voorzitter Nederlandse Museum Vereniging. (vanaf 2 december 2009) Op 9 september is, tijdens de drukbezochte bijeenkomst in het Stadhuis van Amsterdam Lout Bierenbroodspot, vicevoorzitter (en tevens opening van de tentoonstelling Oude (tot april 2009) liefdes, nieuwe wegen), door de Raad van Toezicht afscheid genomen van Ed de Heer, die ruim Jan Steinhauser, lid en auditcommissie 17 jaar als directeur het museum heeft geleid. (tot april 2009) De Raad van Toezicht wil hier nogmaals zijn erkentelijkheid en waardering uitdrukken voor Chris van den Bol, lid en auditcommissie het grote werk dat Ed de Heer tijdens zijn direc- teurschap heeft verzet. Hiervan zijn de realisatie Saskia Reuling, lid van de nieuwe vleugel van het museum en de (vanaf april 2009) renovatie en herinrichting van Rembrandts voormalige woonhuis de belangrijkste mijlpa- Peter Schatborn, lid len, naast de vele invloedrijke en drukbezochte tentoonstellingen, en de oprichting van het Leo Cornelissen, lid Rembrandt Informatie Centrum. (vanaf april 2009) ‹ Afscheid van directeur Ed de Heer op 9 september GE B O U W & C O LLE CTI E 11 N I E UW E I N RICHTI NG O U D E H U I S 12 CO LLE CTI E 15 CO LLE CTI E O P R E I S : REMBRANDT IN OMAN 15 BIB L IOTH EE K/ R EM BR AN D T I N FOR MA TI E C EN TRU M ( R I C ) Rembrandt la tua casa e bellissima. 21/08/09 N I E UW E I N RICHTI NG O U D E H U I S 13 Na de Jan Lievens tentoonstelling is de inrich- In de Sydelcaemer zijn de schilderijen te zien ting van de historische vertrekken op de begane die in Rembrandts directe omgeving en moge- grond van het oude huis ingrijpend gewijzigd. lijk zelfs in zijn atelier zijn ontstaan: kopieën Om het verhaal van de schilderkunst rondom (soms met lichte variaties) die door begaafde Rembrandt beter te kunnen vertellen, zijn Rembrandt-leerlingen als Govert Flinck of de schilderijen anders ingedeeld. In de drie Ferdinand Bol zijn geschilderd naar originelen woonvertrekken op de begane grond wordt van Rembrandt. achtereenvolgens de schilderkunst vóór, tijdens en na Rembrandt in beeld gebracht. In de Sael ten slotte wordt een representatief overzicht getoond van het werk dat Rembrandts In het Voorhuys zijn werken samengebracht van leerlingen maakten, nadat zij zijn atelier hadden zogenaamde Pre-Rembrandtisten, schilders die verlaten en als zelfstandig schilder werkten. actief waren in Amsterdam voordat Rembrandt zich er in 1631 vestigde. Rembrandts leermees- ter Pieter Lastman is de bekendste van deze groep. ‹ Sael Sydelcaemer Rembrandt ROCKS!! 14 CO LLE CTI E De collectie, deels in bezit van de Stichting Collectie Het Rembrandthuis, omvat ca.