I. WPROWADZENIE STUDIUM ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PASMA ODRY SYNTEZA Jednostka opracowująca – Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocáawiu, Pracownia Regionalna w Legnicy Dyrektor Biura – Tomasz PolaĔski Kierownik Pracowni – Mirosáaw Gandziarski STUDIUM ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PASMA ODRY 1 SYNTEZA I. WPROWADZENIE Gáówny projektant: Agnieszka WaáĊga Zespóá autorski: Marta Gruszecka, GraĪyna KaszyĔska, Agata Matijczak, Anna WodziĔska, Gabriela Zając-Kowalczyk Wspóápraca merytoryczna: Aleksandra Ruzikowska-Chmiel Wspóápraca komputerowa: Paweá Czuczwara, Beata Grzebiela, Adrian Luszka, Artur Madejowski 2 STUDIUM ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PASMA ODRY SYNTEZA I. WPROWADZENIE WPROWADZENIE Prezentowana Synteza powstaáa na podstawie porozumienia w sprawie podjĊcia wspólnych prac nad Studium Zagospodarowania Przestrzennego Pasma Odry zawartego w dniu 24 lipca 2000r., pomiĊdzy samorządami województw nadodrzaĔskich oraz UrzĊdem Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, reprezentowanymi przez: - Jana Olbrychta – Marszaáka Województwa ĝląskiego - Jerzego GuáĊ – Czáonka Zarządu Województwa ĝląskiego - Stanisáawa Jaáowieckiego – Marszaáka Województwa Opolskiego - Andrzeja Rybarczyka – Wicemarszaáka Województwa Opolskiego - Jana Waszkiewicza – Marszaáka Województwa DolnoĞląskiego - Andrzeja Kosióra – Wicemarszaáka Województwa DolnoĞląskiego - Andrzeja BocheĔskiego – Marszaáka Województwa Lubuskiego - Edwarda Fedko – Wiceprzewodniczącego Zarządu Województwa Lubuskiego - Józefa Jerzego FaliĔskiego – Marszaáka Województwa Zachodniopomorskiego - Andrzeja Posáusznego – Czáonka Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego - Sáawomira Najnigiera – Prezesa UrzĊdu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast Powoáany zostaá wspólny komitet záoĪony z przedstawicieli kaĪdej ze stron, zadaniem którego jest kierowanie prowadzonymi pracami planistycznymi. Nadzór nad pracami komitetu powierzono Profesorowi Januszowi Zaleskiemu – koordynatorowi Programu dla Odry 2006. W skáad komitetu weszli: Ewa Burchat-Báachuta - ZastĊpca Dyrektora Wydziaáu Strategii Rozwoju i Zagospodarowania Przestrzennego UrzĊdu Marszaákowskiego Województwa ĝląskiego, Jolanta Paszkiewicz – Dyrektor Biura Planowania Przestrzennego UrzĊdu Marszaákowskiego Województwa Opolskiego, Stanisáaw Dendewicz – Dyrektor Wojewódzkiego Biura Urbanistycznego we Wrocáawiu, Ryszard Polus – ZastĊpca Dyrektora Departamentu Polityki Regionalnej UrzĊdu Marszaákowskiego Województwa Lubuskiego, Piotr Kowalski – Naczelnik Wydziaáu Planowania Przestrzennego UrzĊdu Marszaákowskiego Województwa Zachodniopomorskiego. STUDIUM ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PASMA ODRY 3 SYNTEZA I. WPROWADZENIE Podstawą opracowania syntezy byáy nastĊpujące prace studialne: - Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry w Województwie ĝląskim, sporządzone przez PracowniĊ Projektową Urbanistyki i Architektury „àad” Sp. z o.o. w Katowicach; gáówny projektant – Michaá Doáhun - Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry w granicach Województwa Opolskiego, wykonane przez Biuro Planowania Przestrzennego UrzĊdu Marszaákowskiego Województwa Opolskiego; gáówny projektant – Zdzisáaw Stefaniak, Jacek Tabor - Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry w granicach Województwa DolnoĞląskiego, wykonane przez Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocáawiu, gáówny projektant – Aleksandra Ruzikowska-Chmiel - Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry - Województwo Lubuskie, sporządzone przez Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej w Warszawie, gáówny projektant - Tadeusz SumieĔ - Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry w Województwie Zachodniopomorskim, wykonane przez Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej Województwa Zachodniopomorskiego w Szczecinie, gáówny projektant – Jerzy Urban Zawarte w opracowaniu treĞci stanowią wybrane, uznane za najistotniejsze w skali caáego pasma Odry, zagadnienia. Peány, bardziej szczegóáowy materiaá stanowią poszczególne studia zagospodarowania przestrzennego pasma Odry, opracowywane dla kaĪdego z województw. 4 STUDIUM ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PASMA ODRY SYNTEZA I. WPROWADZENIE Spis treĞci I Wprowadzenie 1. JEDNOSTKI ADMINISTRACYJNE W OBRĉBIE DOLINY ODRY - Województwo ĝląskie - Województwo Opolskie - Województwo DolnoĞląskie - Województwo Lubuskie - Województwo Zachodniopomorskie II Uwarunkowania 2. UWARUNKOWANIA ĝRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 2.1. Kopaliny 2.2. Wody powierzchniowe 2.3. Wody podziemne 2.4. Lasy 2.5. Elementy systemu Econet-Pl 2.6. Elementy ekologicznego systemu obszarów chronionych 3. UWARUNKOWANIA ANTROPOGENICZNE 3.1. Osadnictwo 3.2. Strefy aktywnoĞci gospodarczej 3.3. Infrastruktura techniczna 3.4. Ochrona przeciwpowodziowa 3.5. Transport 3.6. Ochrona dziedzictwa kulturowego 3.7. Turystyka i wypoczynek III Bariery i zagroĪenia 4. ZAGROĩENIA 4.1. ZagroĪenia powodziowe 4.1.1. ZagroĪenia dla Īycia, zdrowia i mienia 4.1.2. ZagroĪenia wtórne Ğrodowiska przyrodniczego w wyniku powodzi 4.1.3. ZagroĪenia dla obiektów warunkujących funkcjonowanie terenów zurbanizowanych 4.1.4. ZagroĪenia dla obiektów dziedzictwa kulturowego 4.1.5. ZagroĪenie terenów aktywnoĞci gospodarczej 4.2. ZagroĪenia Ğrodowiska przyrodniczego nie związane z powodzią 4.2.1. Obiekty najbardziej uciąĪliwe dla Ğrodowiska 4.2.2. ZagroĪenia wód powierzchniowych – klasy czystoĞci rzek 4.2.3. Obszary zagroĪenia i zanieczyszczenia gleb STUDIUM ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PASMA ODRY 5 SYNTEZA I. WPROWADZENIE 5. BARIERY ROZWOJU GOSPODARCZEGO 5.1.Bariery rozwoju w zakresie infrastruktury technicznej 5.1.1. Zaopatrzenie w wodĊ i odprowadzanie Ğcieków 5.1.2. Energetyka 5.1.3. Gazownictwo 5.1.4. Gospodarka odpadami 5.2. Bariery rozwoju w zakresie transportu 5.2.1. Bariery związane z funkcjonowaniem komunikacji drogowej, kolejowej i lotniczej 5.2.2.Bariery rozwoju Īeglugi i transportu wodnego 5.3. Bariery rozwoju w zakresie rynku pracy 5.3.1. Obszary wysokiego bezrobocia 5.3.2. OĞrodki o niskiej dywersyfikacji branĪowej i obszary monokultury przemysáowej 5.4. Bariery rozwoju w zakresie turystyki IV Koncepcja 6. PASMO ODRY NA TLE MIĉDZYNARODOWYM I KRAJOWYM 7. PASMO ODRY W OPRACOWANIACH STRATEGICZNYCH WOJEWÓDZTW 8.KONCEPCJA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO I KIERUNKI DZIAàAē W PAĝMIE ODRY 8.1. Ochrona i ksztaátowanie Ğrodowiska przyrodniczego 8.1.1. CzystoĞü wód 8.1.2. LesistoĞü 8.1.3. Przyrodnicze obszary chronione 8.1.4. Obszary zdegradowane do rewitalizacji 8.2. Ochrona dziedzictwa kulturowego 8.3. Turystyka i wypoczynek 8.4. Struktura osadnicza 8.5. Infrastruktura techniczna 8.6. System ochrony przeciwpowodziowej 8.7. Transport 9. WYKAZ ZADAē PROPONOWANYCH DO REALIZACJI W STUDIACH ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PASMA ODRY W POSZCZEGÓLNYCH WOJEWÓDZTWACH 10. DZIAàANIA PROGRAMOWE NA POZIOMIE KRAJOWYM 11. INSTRUMENTY REALIZACJI CELÓW I ZADAē OKREĝLONYCH W STUDIACH ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PASMA ODRY 6 STUDIUM ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PASMA ODRY SYNTEZA I. WPROWADZENIE CzĊĞü graficzna 1. Uwarunkowania Ğrodowiska przyrodniczego, skala 1 : 500 000 2. Uwarunkowania antropogeniczne, skala 1 : 500 000 3. ZagroĪenia powodziowe i Ğrodowiska przyrodniczego, skala 1 : 500 000 4. Bariery i ograniczenia rozwoju gospodarczego, skala 1 : 500 000 5. Koncepcja zagospodarowania przestrzennego – Ğrodowisko przyrodnicze, kulturowe i turystyka, skala 1 : 500 000 6. Koncepcja zagospodarowania przestrzennego – infrastruktura techniczna, transport i ochrona przeciwpowodziowa, skala 1 : 500 000 7. Zadania przewidziane do realizacji w paĞmie Odry: 1) Zadania z zakresu biernego i czynnego zabezpieczenia przeciwpowodziowego oraz usuniĊcia szkód powodziowych, skala 1 : 1 500 000 2) Zadania z zakresu ochrony Ğrodowiska przyrodniczego, skala 1 : 1 500 000 3) Zadania z zakresu Īeglugi, energetycznego wykorzystania rzek, infrastruktury transportowej, gospodarczej i technicznej, skala 1 : 1 500 000 4) Zadania z zakresu zwiĊkszania lesistoĞci, ochrony dziedzictwa kulturowego i turystyki, skala 1 : 1 500 000 STUDIUM ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PASMA ODRY 7 SYNTEZA I. WPROWADZENIE 1. JEDNOSTKI ADMINISTRACYJNE W OBRĉBIE DOLINY ODRY. Dorzecze Odry zlokalizowane jest na terenie trzech paĔstw: Repubiki Czeskiej, Rzeczpospolitej Polskiej i Republiki Federalnej Niemiec, przy czym zdecydowana wiĊkszoĞü dorzecza naleĪy do Polski. mapka nr 1. Dorzecze Odry na tle Europy Odra w Polsce przepáywa przez teren piĊciu województw: Ğląskiego, opolskiego, dolnoĞląskiego, lubuskiego i zachodniopomorskiego. PoniĪej zamieszczono krótką charakterystykĊ tych województw. województwo Ğląskie Z obszaru Ĩródliskowego w Czechach Odra wpáywa na obszar Polski w województwie Ğląskim. Na okoáo oĞmiokilometrowym odcinku od miejscowoĞci Bohumin – Chaáupki do ujĞcia Olzy, Odra jest rzeką graniczną. Od ujĞcia Olzy Odra páynie przez terytorium Polski, w tym na odcinku ok. 46 km przez województwo Ğląskie pomiĊdzy gminą KrzyĪanowice i gminami Gorzyce oraz Lubomia, nastĊpnie przez miasto Racibórz i dalej na póánoc pomiĊdzy gminami Rudnik i NĊdza oraz miastem i gminą KuĨnia Raciborska a gminą Cisek poáoĪoną w województwie opolskim.Obszar województwa dzieli w poáowie dziaá wodny Odry i Wisáy, a zlewniĊ 8 STUDIUM ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PASMA ODRY SYNTEZA I. WPROWADZENIE Odry o pow. 6,7 tys. km2 tworzą nastĊpujące jej dopáywy : Olza, Psina, Ruda, Bierawka, Káodnica, Maáa Panew i Warta. Krajobraz województwa jest bardzo zróĪnicowany. Centralnym obszarem jest WyĪyna ĝląska, na której poáoĪone są miasta najwiĊkszej w kraju aglomeracji katowickiej. Na poáudnie od niej w rozlegáej Kotlinie Raciborsko – OĞwiĊcimskiej wyróĪniają siĊ dolina Odry, prowadząca od Bramy