Gieldadieđut/kommunenytt Juovlamánnu 2006 Desember Doaimmaheaddji/redaktør: Inger Margrethe Olsen. Bardin ja govat/Layout og foto: Bent Johansen. Giellabassan/språkvask: Signe Iversen, Signe E. Store. Buorit juovllat ja buorre ođđajahki God jul og godt nyttår Olmmošlohku lassána Folketallet øker Maŋemuš olmmošlogus oaidnit På siste befolkningsstatistikk kunne vi ahte 17 olbmo fárrejedje Unjárgga lese at det i perioden har flyttet 17 per- gildii. Ođđa bargosajiid ásaheamit, soner til Nesseby kommune. Nå begyn- ealáhusfoanddat ja vistehuksemat ner vi å se virkningen av satsinga vår på leamašan mielde váikkoheamen nye arbeidsplasser, på næringsfondene dasa. og bygging av nye leiligheter. Máŋga nuorraolbmo leat ásahan Flere unge mennesker har etablert seg i árbevirolaš-ealáhusaid ja olusat leat tradisjonsnæringene, og enda flere har gitt cavgilan ahte fárrejit ruoktot jus signaler om at de vil flytte hjem så snart barggu sáhttit fállat. Jus buot manná vi har jobb å tilby dem. Om alt går som nugo lea jurddašuvvon, de sáhttit planlagt, vil det snart være nye jobber å fargga fállat ođđa bargguid sihke tilby både kommunens egen ungdom og gieldda nuoraide ja earáide. Lea andre. Det er godt å oppleve at de målene buorre dovdu go jurddašuvvon vi setter oss faktisk går i oppfyllelse! En- áigumušat lihkostuvvet! delig har nedgangen i folketallet snudd! Govva/foto: Bent Johansen Viimmat lea olmmošlohku I arbeidet med neste års budsjett opprett- lassánišgoahtán! holder vi de samme tiltakene for bygging og kjøp av Boahtte jagi bušeahta barggus doalahit huksen ja vi- boliger og tiltak for næringsetablering på samme nivå essooastin ja ealáhusásaheme doaimmaid nugo odne. som i dag. Vi forsøker også å holde de kommunale Gieldda divvagiid maid geahččalit doalahit odná dásis, avgiftene på samme nivå som i dag, og vi setter av ja bidjat sierra váháš ruđa, divodanvárás gieldda litt penger til å ruste opp de kommunale veiene. Der- geainnuid. Nu mii buohkat ovttas lávket ođđa ja med skulle vi gå et nytt og spennende år i møte alle gelddolaš jahkái ! sammen! Buorit juovllat ja buorre ođđajahki buohkaide! God jul og godt nytt år til dere alle! Sátnejođiheaddji Ordføreren Leage várrogas rabas dolain Vær forsiktig med ild Rahkkanahtte amas juovllat ja Vær forberedt på at jul og nyttårsfeiring også er ođđajageávvudeapmi ii vaikkut buollimiidda/bárt- forbundet med mange branner/ulykker. tiide. Gjør en enkel innsats i hjemmet som å: Moadde dagu maid ruovttus berret dahkat: • Sjekk at røykvarsler(e) har batteri som virker. Test • Iskka ahte suovvabiškkunis leat báhtterat mat røykvarsler hver måned. doibmet. Iskka juohke mánus ahte suovvabiškkun • Gjør deg trygg på bruken av brannslukknings-ap- doaibmá. parat ved å lese bruksanvisningen som er klistret • Loga njuolggadusaid mo geavahit buollin- på apparatet. časkkadanahparáhta ja daga iežat oadjebassan • Snu brannslukkningsapparat oppned (par ganger) geavahit dan. minst to ganger årlig. • Jorgal buollinčaskkandanahparáhta vulosoivviid • Slukk alle stearinlys (talglys) for natta! moadde háve, uhcimus guktii jahkái. • Vis forsiktighet ved bruk av fyrverkeri ! • Časkat buot gintaliid idjii! • Čájet várrogasvuođa buot bážániin Brann og ulykker varsles over tlf. 110 ođđajagiávvudeami oktavuođas ! Brannvesenet har vaktordning for jul og Buollimiid ja bárttiid dieđihat tlf. 110 nyttårshelga. Buollinsuodjalandoaimmahagas leat Brannsjefen fáktaortnet juovla- ja ođđajagibasiid. Buollinsuodjalanhoavda. Rivttáris Silje buktá Stormvinden Silje skaper boahttáiggedoaivaga optimisme Unjárnieida Silje Randby Trane álggii servodat- Nessebyjenta Silje Randby Trane begynte som ovdánahttivirgái Unjárgga gildii ođđajagemánus. samfunnsutvikler i Nesseby kommune i januar i år. Oanehis áiggis lea son nagodan buktit ođđa boaht- På kort tid har hun klart å skape optimisme og tro teáiggedoaivaga ja jáhku dasa ahte Unjárggas lea på Nesseby som en kommune i vekst. Hun er stolt ovdánahttinvejolašvuođat. Son lea rámis go lea av kommunen vår, og denne stoltheta har smittet Unjárlaš, ja dát rápmi lea njommon sihke gieldda- over på både kommunearbeidere og innbyggerne. bargiide ja Unjárlaččaide muđuige. Hun er modig, har et enestående gå på mot. Ingenting Silje lea duostil, ja son lea erenoamáš doaimmalaš. Ii synes umulig i hennes øyne. mihkege oro sutnje veadjetmeaht- - Det er artig å jobbe her. tun. Vi har bare en vei å gå – - Dáppe lea somá bargat. Mis lea oppover! Det er lett å selge dušše okta vádjolašvejolašvuohta Nesseby, og vi må få flere – ovddosguvlui! Lea álki ”vu- til å oppdage hvilket godt ovdit” Unjárgga, ja mii fertet produkt Nesseby er. Belig- eambbosiid oažžut fuomášit mak- genheta, nytt og uberørt kár buorre ”gálvu” Unjárga lea. marked gir masse mulighe- Sajádat, ođđa ja geavatkeahtes ter. Kort og godt, Nesseby márkan buktá ollu vejolašvuođaid. har alt for utvikling av Oanehaččat daddjon; Unjárg- arbeidsplasser innen bla. gas lea buot mii galggaš go áigu reiseliv og olje- og gass. háhkat ođđa bargosajiid e.e. mátkeealáhusas ja oljo ja gássa Silje mener at det er viktig doaimmas. å utnytte veksten i nabo- kommunene. Silje oaivvilda dehálažžan geavahit –En felles optimisme i re- siiddaguoimmegielddaid ovdá- gionen styrker kommunen. neame. Vi må være med, bli synlige – Oktasaš optimisma guovllus og delta på det meste. nanne gieldda. Mii fertet searvat, boahtit oidnosii ja čuovvut nu ollu Selv om Silje kom som en čoahkkimiid go vejolaš. stormvind og røska opp i en del inngrodde holdnin- Vaikkovel Silje bođii ođđa jur- ger, tar hun langt fra æra dagiiguin ja bargomoktagiin, ja for holdningsendringen šluvgilii dološ, caggan oainnuid, som synes å ha skjedd. de guhkin eret válddii buot gutni - Mange har gode ideer, og miellaguottuid rievdadeames mii min jobb er å samle disse orru dáhpáhuvvan. slik at de blir realiserte. - Ollusiin leat buori jur- Jeg har fått masse gode dagat, ja mu bargun lea čohkket råd og lokalbefolkningen dáid nu ahte duohtandahkkojuvvojit. Mun lean ožžon er engasjerte i utviklinga av samfunnet. Det var i ollu buriid ráđiid, ja báikeolbmuin lea stuorra grunnen mye lettere å være samfunnsutvikler i Nes- beroštupmi servodaga ovdánahttimis. Lea duohta álk- seby enn jeg på forhånd trodde, sier Silje. kit bargat servodatovdánahttin Unjárggas go dan maid ovdalgiihtii ballen, lohká Silje. Silje planla utdanningsløpet sitt nøye slik at hun kunne få jobb i kommunen. Silje dutkkai dárkilit makkár oahpu galggai váldit vai - Jeg vil råde unge til å være bevisste når de oažžu barggu gielddas. velger utdannelse. De må tenke på hvilke muligheter det er for å få jobb i kommunen etter endt utdanning, - Mu ávžžuhus nuoraide lea dárkilit jurddašit eventuelt muligheten for å etablere noe nytt. ovdalgo válljejit oahpu. Sii berrejit guorahallat makkár bargovejolašvuođat leat gielddas go gerget oahpuin, Hun sier at infrastrukturen er ekstra viktig. – Infra- dahje makkár fitnodagaid gánnáha ásahit deikke. strukturen har forsterket seg, men kan forbedres at- skillig. Men – her er det godt å bo, og dette må vi tilby Son atná infrastruktuvrra erenoamáš dehálažžan. flere, sier samfunnsutvikler Silje før hun haster videre - Infrastruktuvra lea buorránan, muhto sáhttá til neste møte. šaddá ollu buoret go lea. Muhto, dáppe lea buorre orrut, ja dan vejolašvuođa fertet eambbosiidda fállat, Čállán/tekst: Inger Margrethe Olsen lohká servodatovdánahtti Silje ovdal go doamiha nuppi čoahkkimii. Govva/foto: Bent Johansen Álggaha ekologálaš Satser på økologisk sávzadoalu sauehold njárolbmuid mielas gal leat sávzzat hirbmus i i Nesseby ser virkelig ut til å synes at sauer er U”ålreite dyr”. Mis leat buot jagiid leamašan V”ålreite dyr”. I alle år har vi bare hatt den van- dábálaš sávza, ja dá gieskat bođii dološsávza, ja dán lige sauen, så kom villsauen og i høst fikk vi enda en čavčča ges leat ožžon velá ovtta sávzanáli deike: ny sauerase hit. Gammel norsk spelsau, også kalt ”Gammel norsk spelsau”, dahje maid gohčoduvvon samesau. Denne sauerasen ligner utseendemessig sámesávza. Dát sávza sulastahttá dološsávzza, på villsauen, men det er to ulike raser. Spelsauen er muhto leaba sierralágán nálit. Sámesávza lea stu- større, har mer ull og søyen har ofte horn. Mange orát, das leat eambbo ullut ja njiŋŋálasas leat dávjá mener det er den norske ursauen. čoarvvit. Máŋggasat oaivvildit ahte dát lea dáža eamisávza. Sauebonde Arild Nilssen har hentet den hit til Nesseby Sávzaboandá Arild Nilssen lea viežžan sávzzaid deike fordi han etter nyttår vil satse på økologisk sauehold. Unjárgii go son ođđajagis álggaha ekologálaš sávzado- Han mener denne sauetypen vil passe utmerket til det alu. Son lohká dát sávzanálli heive bures dákkár dollui. formålet. -Váttisvuođat ekologálaš -Problemet med økologisk sávzadoaluin lea ahte sauehold er at økologisk fápmofuođđarat leat kraftfor er vanskelig og dyrt váddá fidnet, ja leat å få tak i. Den vanlige sauen divrasat oastit. Dábálas er veldig kraftfor-krevende. sávzzat dárbbašit ollu Derfor vil jeg prøve ut denne fápmofuođđariid, danne ”nye” sauetypen, som nesten hálidan geahččalit ikke trenger kraftfor, og som dáinna ”ođđa” sáv- zanáliin bargat, mii får flere lam, med større ii báljo dárbbaš slaktevekt enn villsauen. fápmofuođđariid. Dat guoddá maid eambbo Denne sauerasen er mindre ja stuorát láppáid go arbeidskrevende enn vanlig dološsávza. sau. De lammer lettere og på grunn av bedre flokkinstinkt Dáinna sávzanáliin lea er de lettere å sanke inn. maid uhcit bargu go Flokkinstinktet gjør de også dábálaš sávzzaiguin. Dat mer forsvarsdyktig mot guddet geahpposeabbo, rovdyr. ja go leat eambbo čoraeallit, de lea geahppaseabbo