utrzymanie koni dla celów rekreacyjnych, dlatego obsada tych zwierz ąt mo że si ę zwi ększy ć w najbli ższych latach. Spo śród gmin powiatu, Sochaczew przoduje te ż w chowie królików. Według ostatniego Spisu Rolnego było w gminie 383 sztuk i w pozostałych gminach: Brochów 257 sztuk i Teresin 240 sztuk. W powiecie rozwija si ę równie ż produkcja pszczół. Najwi ęcej pni pszczelich jest w gminie Brochów (227) i gminie Sochaczew (77). Rozszerzenie produkcji królików i pszczół pozwoliłoby zwi ększy ć dochody małych gospodarstw i mogłoby stanowi ć doskonałe źródło dodatkowych dochodów dla gospodarstwa. Szans ą jest tu zaktywizowanie si ę koła pszczelarzy. Miałoby to bardzo du że znaczenie dla przyszło ści produkcji rolniczej przyjaznej środowisku naturalnemu. Struktur ę obsady zwierz ąt w gminie obrazuje poni ższa tabela: Szczegółowe dane porównawcze zamieszczono w tabeli 13. Tabela 13. Stan pogłowia i obsada zwierz ąt w gminie Sochaczew /według Spisu Rolnego, 2002/ Wyszczególnienie Pogłowie Gospodarstwa utrzymuj ące zwierz ąt zwierz ęta w sztukach gospodarstwa w % du żych Bydło 2273 301 15,1 w tym krowy 889 266 13,3 Trzoda chlewna 4721 261 13,1 w tym lochy 564 161 8,1 konie 296 131 6,6 Owce 95 3 0,2 Kozy 62 16 0,8 Drób 16187 480 24,0 Króliki 316 64 3,2 Pnie pszczele 77 10 0,5 1.3 Rynki zbytu Korzystne dla rolnictwa s ą bliskie rynki zbytu produkcji rolniczej. Obecno ść zakładów mleczarskich Bakoma S.A. ,OSM Łowicz i firmy DANONE jest zabezpieczeniem dla produkcji mleka. Korzystne dla producentów warzyw i owoców to zakłady przetwórcze w powiecie, w Łowiczu i du ży rynek hurtowy (Warszawski Rolno Spo żywczy Rynek Hurtowy Bronisze S.A.) w odległo ści 40 km od Sochaczewa. Mniejsi producenci sprzedaj ą swoj ą produkcj ę na rynku w gminie i w mie ście Sochaczew . Strategia Rozwoju Społeczno Gospodarczego Gminy Sochaczew 26 opracowana przez Fundacj ę Edukacyjn ą 4H w Polsce 1.4 Wyposa żenie gospodarstw w ciągniki, maszyny i urz ądzenia rolnicze Według danych Powszechnego Spisu Rolnego z 2002 r. w gminie Sochaczew na 1 ci ągnik przypadało około 11,4 ha u żytków rolnych. Zarejestrowanych było 522 ci ągników. Poniewa ż w ostatnich latach pojawiła si ę mo żliwo ść dofinansowania ci ągników ze środków pomocowych Unii Europejskiej, cz ęść rolników skorzystała z tej mo żliwo ści i liczba ta jest obecnie wy ższa. W gminie zarejestrowano 25 kombajnów zbo żowych, 19 kombajnów ziemniaczanych i 7 buraczanych. Jest te ż 51 zbiornikowych schładzarek do mleka, co pozwala utrzyma ć optymaln ą temperatur ę mleka do czasu jego sprzeda ży z gospodarstwa. Du że rozdrobnienie utrudnia utrzymanie parku maszynowego na dobrym poziomie. Mała efektywno ść produkcji uniemo żliwia dokonywania zakupów w celu odnowienia zu żytych maszyn. Szans ą mog ą by ć tylko grupowe zakupy maszyn w ramach grup producenckich lub otwieranie prywatnych, usługowych punktów wypo życzania maszyn. W gminie brakuje obydwu rozwi ąza ń. Rolnicy niech ętnie organizuj ą si ę nie tylko w celu wspólnego wykorzystania maszyn, ale i do innych działa ń, które mogłyby poprawi ć efektywno ść gospodarowania. Sprzyjaj ące warunki dla tworzenia grup producenckich mog ą poprawi ć t ę sytuacj ę. 1.5 Działalno ść doradcza w gminie Na terenie gminy działalno ść doradcz ą w zakresie rozwoju obszarów wiejskich prowadzi Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego. Zadaniami doradczymi i upowszechnieniowymi zajmuj ą si ę: specjalista ogólnorolny, specjalista ds. ekonomiki i specjalista ds. wiejskiego gospodarstwa domowego. Problemy bardziej szczegółowe rozwi ązuj ą specjali ści bran żowi pracuj ący w głównej siedzibie o środka. Od kilku lat tematyka podejmowanych programów na terenie gminy koncentruje si ę na takich zagadnieniach jak: • poprawa jako ści produktów rolno – spo żywczych oraz upowszechnianie standardów sanitarnych i jako ściowych obowi ązuj ących w Unii Europejskiej ( upowszechnianie informacji i wdra żanie zalece ń Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej); • propagowanie nowoczesnych technologii produkcji i informacji o wynikach badań naukowych, upowszechniania post ępu biologicznego oraz unowocze śniania parku maszyn i urz ądze ń zgodnie z wymogami Unii Europejskiej, • doradztwo ekonomiczno – produkcyjne, • przygotowanie gospodarstw rolnych i rolników do integracji z Uni ą Europejsk ą i wykorzystanie programu SAPARD ( do roku 2003) • Pomoc rolnikom i innym mieszka ńcom wsi w absorpcji pomocy w ramach programów PROW i SPO dla rolnictwa, • Aktywizacja kobiet wiejskich w celu poszukiwania alternatywnych źródeł dochodu, ze szczególnym zwróceniem uwagi na turystyk ę wiejsk ą i zachowanie dziedzictwa kulturowego wsi. Strategia Rozwoju Społeczno Gospodarczego Gminy Sochaczew 27 opracowana przez Fundacj ę Edukacyjn ą 4H w Polsce Generalnie mo żna powiedzie ć, że zadania doradztwa koncentruj ą si ę na wsparciu realizacji polityki rolnej pa ństwa i świadczeniu usług doradczych na rzecz mieszka ńców terenów wiejskich. Nadal wykorzystywane s ą środki z programu SAPARD. Program operacyjny SAPARD został opracowany przez Polsk ę zgodnie z Rozporz ądzeniem 1268/99 Rady Unii Europejskiej dla wykorzystania środków przedakcesyjnych na rzecz rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w latach 2000 – 2006. Celem programu było przygotowanie naszego kraju do jak najlepszej absorpcji środków z Funduszy Strukturalnych jakie b ędą dost ępne po akcesji. Realizowane w latach 2000-2003 zadania koncentrowały si ę na realizacji celów strategicznych programu SAPARD: • poprawie ekonomicznej konkurencyjno ści polskiego sektora rolno- spo żywczego na rynku krajowym i mi ędzynarodowym, • dostosowania sektora rolno- spo żywczego do standardów acquis communautaire w zakresie jako ści, higieny i bezpiecze ństwa żywno ści oraz ochrony środowiska, • stymulowania wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich poprzez wspieranie rozwoju infrastruktury technicznej oraz tworzenia warunków do podejmowania pozarolniczej działalno ści gospodarczej na wsi. Od momentu uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej, Polska stała si ę beneficjentem Funduszy Strukturalnych. Otworzyło to drog ę do pozyskiwania znacznie wi ększych funduszy na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich ni ż dotychczas. Do 2004 roku rolnicy maj ą mo żliwo ść korzystania z programów: Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich i Sektorowego Programu Operacyjnego. Wielu mieszka ńców gminy Sochaczew zło żyło wnioski o dopłaty bezpo średnie, jednak w porównaniu do pozostałych gmin powiatu zainteresowanie pomoc ą z UE nie jest du że. Przyczyn ą mo że by ć tu du że rozdrobnienie gospodarstw ( z 1998 zarejestrowanych gospodarstw, a ż 673 to gospodarstwa o powierzchni do 1ha, nie kwalifikuj ące si ę do otrzymania pomocy), niska produkcja rolnicza i zaawansowany wiek rolników ( kiedy to wła ściciel zainteresowany jest jedynie utrzymaniem gospodarstwa, a nie jego rozwojem). Od 2004 roku na terenie powiatu wdra żany jest system IACS ( Zintegrowany System Zarz ądzania i Kontroli) oraz FADN (System zbierania i wykorzystania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych). Do systemu FADN wybrano z terenu powiatu 50 gospodarstw. S ą one obj ęte stałym monitoringiem i weszły do systemu europejskiego. Kolejne zmiany w obsłudze rolnictwa zwi ązane s ą z wej ściem w życie od 1 stycznia 2005 roku Ustawy Doradztwie Rolniczym. Pocz ątkowo zmiany nie b ędą zauwa żalne przez rolników, zwłaszcza, że zadanie doradcze b ędą jeszcze w 2005 roku dofinansowywane z funduszy Unii Europejskiej. Jednak w kolejnych latach coraz wi ęcej usług doradczych b ędzie świadczona odpłatnie. Dlatego mieszka ńcy wsi powinni jak najwi ęcej korzysta ć z tych mo żliwo ści, jakie obecnie ma Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego. Z ka żdym rokiem oferta nieodpłatnego doradztwa będzie coraz mniejsza. Strategia Rozwoju Społeczno Gospodarczego Gminy Sochaczew 28 opracowana przez Fundacj ę Edukacyjn ą 4H w Polsce W 2005 roku doradztwo świadczone jest poprzez szkolenia, pokazy i demonstracje oraz porady indywidualne. Co roku organizowane s ą te ż szkolenia wyjazdowe, pokazy w gospodarstwach u rolników. Zainteresowani mog ą uzupełni ć swoj ą wiedz ę czytaj ąc ulotki i instrukcje, pras ę specjalistyczn ą. Jednak mimo do ść bogatej oferty zainteresowanie rolników usługami doradczymi nie jest du że. Jedn ą z barier mo że tu by ć niskie wykształcenie mieszka ńców wsi, st ąd ich małe zapotrzebowanie na wiedz ę specjalistyczn ą. 1.6 Pomoc finansowa w rolnictwie Na terenie gminy nie działa żaden bank. Nie jest to konieczne z uwagi na poło żenie gminy wokół miasta Sochaczewa. W mie ści działa szereg banków, z usług których mog ą korzysta ć rolnicy gminy Sochaczew. Ich główne banki to : Bank Spółdzielczy w Sochaczewie i Bank Gospodarki Żywno ściowej. Rolnicy mog ą korzysta ć z pomocy pa ństwa ubiegaj ąc si ę o dofinansowanie inwestycji w gospodarstwach, oraz o wsparcie bezzwrotne poprzez zło żenie wniosku o dopłaty bezpo średnie, wsparcie dla młodego rolnika, czy wsparcie dla gospodarstw niskotowarowych. Istnieje te ż dodatkowa pomoc dla obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania, ale na terenie gminy Sochaczew takie obszary nie wyst ępuj ą. Jest te ż mo żliwo ść skorzystania z pomocy dla grup producenckich na zało żenie i prowadzenie biura, doradztwo, inwestycje i ekspertyzy. Niestety na terenie gminy nie powstała żadna grupa producencka. Brak jest te ż zainteresowania rolników samoorganizowaniem si ę. Jedn ą z przyczyn mo że by ć niski poziom produkcji rolniczej w gminie. 2.0 DZIAŁALNO ŚĆ GOSPODARCZA POZA ROLNICTWEM W GMINIE Z działalno ści rolniczej utrzymuje si ę w gminie Sochaczew 53,3% gospodarstw, w powiecie 60,8% gospodarstw i jest to mniej od