Kompleksowy Plan Rozwoju Szkół w Gminie Waśniów 2016- 2020 KOMPLEKSOWY PLAN ROZWOJU SZKÓŁ W GMINIE WAŚNIÓW na lata 2016 – 2020 Aktualizacja Waśniów, Kwiecień 2018 str. 1 Kompleksowy Plan Rozwoju Szkół w Gminie Waśniów 2016- 2020 I. Wprowadzenie: Gmina Waśniów położona jest w północno-zachodniej części województwa świętokrzyskiego i południowo-zachodniej części powiatu ostrowieckiego. Graniczy z gminami: Pawłów, Kunów, Bodzechów, Łagów i Nowa Słupia. Gmina Waśniów zajmuje powierzchnię 11 129 ha (111 km 2) i tym samym zajmuje 4 miejsce wśród gmin (6) pod względem powierzchni w powiecie (18,06 % jego całkowitej powierzchni). Zajmuje ona obszar stanowiący 0,95 % powierzchni województwa. W skład Gminy Waśniów wchodzi 29 sołectw: Waśniów, Boksyce, Boleszyn, Czajęcice, Czażów, Dobruchna, Garbacz, Grzegorzowie, Janowice, Jeżów, Kotarszyn, Kraszków, Milejowice, Momina, Nosów, Pękosławice, Piotrów, Prusinowice, Roztylice, Sarnia Zwola, Nowy Skoszyn, Sławęcice, Strupie, Stryczowice, Śnieżkowice, Wojciechowice, Worowice, Wronów i Zajączkowice. Na terenie Gminy Waśniów znajdują się 42 miejscowości, spośród których 4 miejscowości ( Waśniów , Boleszyn, Garbacz i Wronów spełniają funkcje o znaczeniu lokalnym w zakresie obsługi ludności, pozostałe jedynie funkcje mieszkalno-rolne). Podstawowy układ komunikacyjny gminy Waśniów o znaczeniu ponadlokalnym stanowi droga wojewódzka Nr 751 i drogi powiatowe. Poniższa mapa przedstawia Gminę Waśniów na tle województwa oraz powiatu ostrowieckiego. Mapa 1 Gmina Waśniów na tle Województwa Świętokrzyskiego i powiatu ostrowieckiego Struktura demograficzna Województwo świętokrzyskie jest silnie zróżnicowane pod względem wskaźnika gęstością zaludnienia w poszczególnych powiatach. Największym zagęszczeniem charakteryzował się powiat m. Kielce (1814 osób na 1 km 2), a następnie powiat skarżyski (196 osób) i ostrowiecki (184). Z kolei najmniejszym zagęszczeniem ludności odznaczały się następujące powiaty: włoszczowski (51), opatowski (60), pińczowski (66) i jędrzejowski (70) (źródło: Mapy potrzeb zdrowotnych). Według danych GUS (stan na 31.12.2016r) gminę Waśniów zamieszkuje 6 937 w tym 3 485 mężczyzn oraz 3 452 kobiet. Względem roku 2011 liczba mieszkańców gminy spadła o 170 osoób . Największą część społeczeństwa gminy 63,9 % stanowi ludność w wieku produkcyjnym tj. w wieku zdolności do pracy. Wiek emerytalny osiągnęło 20,8% mieszkańców gminy. Z roku na rok maleje liczba osób w wieku przedprodukcyjnym w roku 2016 było to zaledwie 15,3% ogółu ludności, co świadczy o starzejącym się społeczeństwie. Przyrost naturalny w Gminie Waśniów w ostatnich latach stale przyjmuje wartość ujemną. W 2014r. wynosił (- 54), 2013 – 18, 2012 -17. Poniższy wykres obrazuje liczbą ludności Gminy Waśniów w latach 2012-2016. str. 2 Kompleksowy Plan Rozwoju Szkół w Gminie Waśniów 2016- 2020 Wykres 1 Liczba ludności w Gminie Waśniów w latach 2012-2016 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS sierpień 2017r. Wykres 2 Struktura ludności w Gminie Waśniów w latach 2012-2016 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS sierpień 2017r. Wskaźnik obciążenia demograficznego Analiza wskaźnika obciążenia demograficznego, tj. liczby ludności w wieku poprodukcyjnym (powyżej 59/64 roku życia) na 100 osób w wieku produkcyjnym, potwierdza tendencję stałego wzrostu ludności w wieku emerytalnym. Poniżej przedstawiono tabelę obrazującą zmiany wskaźnika obciążenia demograficznego w latach 2012-2016 na terenie Gminy Waśniów. Tabela 1 Zmiany wskaźnika obciążenia demograficznego w latach 2012-2016 GMINA WAŚNIÓW 2012 2013 2014 2015 2016 Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w 64,9 64,9 65,3 65,5 64,8 wieku produkcyjnym Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w 97,4 100,7 103,8 107,3 112,2 wieku przedprodukcyjnym Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w 32 32,6 33,2 33,9 34,3 wieku produkcyjnym Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego sierpień 2017r. Na koniec 2016 r. w gminie wskaźnik obciążenia demograficznego osiągnął wartość 34,3 i był wyższy niż dla województwa, który wynosił 33,8 ; oraz wyższy niż wskaźnik dla Polski – 32,4. Powyżej zaprezentowane dane jednoznacznie wskazują, iż ludność zamieszkująca Gminę Waśniów starzeje się. Osoby starsze z terenu gminy będą potrzebować stałej opieki/nadzoru lekarza oraz stałych lekarstw i szybkiej porady medycznej. str. 3 Kompleksowy Plan Rozwoju Szkół w Gminie Waśniów 2016- 2020 Sytuacja gospodarcza Liczba podmiotów gospodarczych wpisanych do rejestru REGON w Gminy Waśniów w 2015r. wynosiła 268, co stanowi tylko 2,64 % w skali całego powiatu oraz 0,24% w skali województwa. Na przestrzeni ostatnich trzech lat liczba podmiotów wpisywanych do rejestru Regon systematycznie zwiększa się, co świadczy pozytywnie o rozwoju przedsiębiorczości na terenie gminy i wskazuje na siłę potencjału gospodarki. Zdecydowana większość jednostek wpisanych do Rejestru to jednostki sektora prywatnego – 99,9% zatrudniające do 9 osób. Na terenie gminy brak jest dużych zakładów tworzących miejsca pracy, przez co większość mieszkańców dojeżdża do zakładów pracy w pobliskich gminach głównie w mieście Ostrowiec Świętokrzyski Działalność gospodarcza w Gminie Waśniów w ponad 30% skoncentrowana jest na terenie centralnych sołectw Gminy Waśniów tj. Waśniów (gdzie działa 50 podmiotów) Nowy Skoszyn (18), Boksyce (16). Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanej do rejestru REGON w przeliczeniu na 1000 mieszkańców w Gminie Waśniów jest nadal dużo niższa niż średnia w województwie i powiecie. Wykres 3 Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanej do rejestru REGON na przełomie lat 2012-2016. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, maj 2016r. Od kilku lat wzrasta na terenie gminy dochód na 1 mieszkańca, co obrazuje poniższy wykres. W 2016 r. wynosił on 4 022,86 zł i był wyższy o 881,28 zł niż w roku 2013. Dochody ogółem na 1 mieszkańca w gminie są wyższe niż w Polsce (3 970,71 zł). Udział dochodów własnych w dochodach ogółem w 2016 r. wynosił zaledwie 18,6% i był dużo niższy niż w Polsce (55,4%), oraz niższy niż w województwie świętokrzyskim (43,4%) co świadczy o małej samodzielności gminy. Wydatki ogółem gminy na 1 mieszkańca w 2016 r. wyniosły 3 888,61 zł. Wynik ten był niższy niż w Polsce 4 021,68 zł oraz wyższy niż w województwie świętokrzyskim 3 540,89 zł. Wykres 4 Dochody i wydatki w Gminie Waśniów w przeliczeniu na 1 mieszkańca Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego str. 4 Kompleksowy Plan Rozwoju Szkół w Gminie Waśniów 2016- 2020 Rynek pracy Podstawowym czynnikiem, który charakteryzuje zjawiska kryzysowe w obrębie rynku pracy jest stopa bezrobocia rejestrowanego, a więc – proporcja liczby bezrobotnych do liczny osób aktywnych ekonomicznie. Stopa bezrobocia na terenie powiatu ostrowieckiego w grudniu 2015r wynosiła 17,5% i była jedną z najwyższych w województwie . Wykres 5 Stopa bezrobocia w powiecie ostrowieckim w latach 2011-2015 20,4 22,5 22,5 19,1 17,5 2011 2012 2013 2014 2015 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego luty 2016r. Analizując rynek pracy należy zwrócić również uwagę na liczbę osób bezrobotnych. Dane na ten temat przedstawione zostały w tabelach poniżej. Tabela 2 Liczba bezrobotnych na terenie gminy Waśniów w latach 2014-2016 (maj) WAŚNIÓW 2014 20145 2016 (maj Bezrobotni ogółem 357 323 284 Kobiety 142 142 132 Z prawem do zasiłku 59 51 27 do 30 roku życia 44 1 146 124 Długotrwale bezrobotni 210 182 164 powyżej 50 lat 40 38 44 bez kwalifikacji zawodowych 121 117 103 niepełnosprawni 21 18 20 Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Ostrowcu Świętokrzyskim Negatywne zjawiska społeczne Wśród najczęstszych przyczyn udzielania pomocy przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Waśniowie należy wymienić: bezrobocie i niepełnosprawność. Poniższa tabela zawiera dane nt. przyczyn udzielania pomocy w latach 2012-2014. Tabela 3 Najczęstsze przyczyny korzystania z pomocy GOPS w Waśniowie w latach 2012-2014 2012 2013 2014 Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba rodzin osób rodzin osób rodzin osób Bezrobocie 157 540 98 312 89 217 Ubóstwo 14 55 7 16 27 69 Długotrwała lub ciężka choroba 26 71 20 56 22 69 Niepełnosprawność 84 212 79 187 145 241 1 Na rok 2014 brak danych na temat osób do 30 roku życia podana ilość dotyczy osób do 25 roku życia. str. 5 Kompleksowy Plan Rozwoju Szkół w Gminie Waśniów 2016- 2020 Bezradność w sprawach opiekuńczo 17 97 4 17 6 32 wychowawczych Źródło: „ STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY WAŚNIÓW NA LATA 2016-2023” Projekt Podstawowa charakterystyka Gminy Waśniów na tle powiatu oraz województwa pozwalająca ocenić jej potencjał społeczny i ekonomiczny przedstawia się następująco: − Gmina zajmuje powierzchnię 111 km2 co stanowi 18,06% obszaru całego powiatu i 0,95% powierzchni całego województwa świętokrzyskiego, − zajmuje 5 miejsce wśród gmin powiatu ostrowieckiego pod względem ludności. Ludność gminy stanowi 6,24% ludności powiatu oraz 0,56 ludności województwa − Na terenie gminy występuje niski dostęp do usług zdrowotnych. − W gminie na jeden ZOL przypada 3505 (poniżej średniej dla województwa). − Na terenie brak jest działań profilaktycznych w zakresie chorób (układu krążenia, odnotowywanych gruźlic, raka piersi i szyjki macicy oraz badań prenatalnych). − Gmina notuje od kilku lat ujemny przyrost naturalny, − Gmina zajmuje 6 miejsce (na 6 gmin) w powiecie i dalekie 84 w województwie, jeśli chodzi o dochód własny gminy na 1 mieszkańca (dochód własny – 751,34 zł, dochód ogółem- 4 022,86 zł), − zajmuje 5 miejsce w powiecie pod względem zwodociągowania, 6 pod względem