ISSN 2309-3455 (print) ISSN 2309-3471 (Online) Social Studies Vol. 8, No. 1, 2014 International Journal (English & Albanian) Afrim KRASNIQI •Lekë SOKOLI •Stiliano RUSHAJ •Elvira BOLLOBANI DODOVECi •Ardjana BRAJA •Hasim BRAJA •Ornela ZHILLA •Brunilda ZENELAGA •Ilindena SOTIROFSKI •Margarita DEDEJ •Mirela DIMO •Mirela SINANI •Servet Pëllumbi •SHSSH & SHSK Studime Sociale Vëll. 8, Nr. 1, 2014 Author’s guide In general ISSN 2309-3455 (Print) ISSN 2309-3471 (Online) “Social Studies” is the official Journal of the Albanian Institute of Sociology (AIS). It is certified as scientific journal by the High Commission of the Assessment of Academic Titles, with decision No. 170, 20. 12. 2010. “Social Studies” is an International bilingual Journal. The articles can be written in English, in Albanian, or both (the same article in both languages). How to submit an article? The article can be submitted to: [email protected]; The submitted article will be select for publishing by the anonymous reviewers, though a blind review process. Organize the manuscript in this order: Title; author/s name/s and institution/s; e-mail address/es; abstract (no longer than 120-150 words); notes on contributor/s (a short CV of a maximum of 10 lines, including both academic and organizational experience, and listing up to three selected publications); the text; references (Harvard System of references). Short references in text Weber (1998); (Weber, 1998: 156); or Weber (1998: 156); (Lazesfeld and Berelson, 1990); (Olzak, Shanahan & West, 1986); (Larsen ed al., 1989); (Blau, 1980; Kadare, 1995; Uçi, 2003; Pëllumbi, 2004; Omari, 1999); 2011a, 2011b.; (Tocqueville [1835] 20010), etc. References following the text List authors alphabetically, by surname. Merton, Robert. [1949] 1968. Social Theory and Social Structure. New York: Free Press. Buss, Loreta. 2010. “Childhood in Sociology and Society; the US Perspective”, Currant Sociology, Vol. 58, No. 2, pp. 355-350. © Copyright: author(s) of the articles For more details: Contact to the Secretary SOCIAL STUDIES STUDIME SOCIALE Vol. 8, No. 1, 2014 INTERNATIONAL EDITORIAL BOARD EDITOR LEKË SOKOLI ASSOCIATE EDITOR SEJDIN CEKANI CHAIRMAN SERVET PËLLUMBI Albanian Institute of Sociology, Albania ALEKSANDRA ÅLUND University of Linköping, Sweden AIRI-ALINA ALLASTE Tallin University, Estonia ALI PAJAZITI South East European University, Tetovo Macedonia Balkan Sociological Forum (BSF) ALFRED UÇI Albanian Academy of Science, Albania BARBARA HEYNS New York University, SHBA BESNIK PULA Center for the Study of Social Organization Princeton University, USA DUSHAN JANJIC The Institute for Social Sciences, Belgrade, Serbia EGLANTINA GJERMENI Minister of Urban Development and Tourism, Albania; Albanian Institute of Sociology (AIS), Albania EGLANTINA DERVISHI Albanian University, Albania ENKELEIDA TAHIRAJ University College London, England FARUK AJETI University of Vienna, Austria GIOVANNA CAMPANI University of Florence, Italy HALA AWADA Lebanese University, Beirut, Lebanon ILIR GËDESHI Center for Economic and Social Studies, Albania IRENA NIKAJ Universitety Fan Noli, Korca, Albania ISHWAR MODI India International Institute of Social Science, India JAN NEDERVEEN PIETERSE University of California Santa Barbara, USA JAY WEINSTEIN Eastern Michigan University, USA JUDITH BLAU University of North Carolina - Chapel Hill, USA KARL KASER University Karl Franzes of Graz, Austria KLARITA GËRXHANI University of Amsterdam, the Netherlands KLEA FANIKO University of Geneva, Switzerland KRISTO FRASHËRI Albanian Academy of Science, Albania LEDIA KASHAHU University Aleksander Moisiu, Durres-Albania LIQUN CAO Eastern Michigan University, USA MARK TIRTA Albanian academy of Science, Albania MARINA DALLA University of Athens, Greece MARTIN BERISHAJ University of Ljubljana, Slovenia MARSELA DAUTI University of Washington, USA PAJAZIT NUSHI Academy of Science and Arts, Kosovo ROLAND SEJKO “Bota shqiptare”, Roma, Italy NORA MALAJ Ministry of Education and Sport, Albania Albanian Sociological Association, Albania Tonin GJURAJ European University of Tirana, Albania SERGIOU BALTATESCU University of Oradea, Romania SUNAJ RAIMI State University of Tetovo, Macedonia SVETLA KOLEVEA Institute for the Study of Societies and Knowledge, Sofia, Bulgaria © Albanian Institute of Sociology / Instituti Shqiptar i Sociologjisë Design: Orest Muça Scientific Journal, certified by the Highest Scientific Committee of the Republic of Albania; Decision no. 170, date 20th of December 2010 Contacts / Kontakte: Rruga “Pjetër Bogdani”, Pall. 36/1, Tiranë – Shqipëri Mobile: ++355694067682; ++355692032731; E-Mail: [email protected]; [email protected]; www.instituti-sociologjise.al; Content / Përmbajtja: Afrim KRASNIQI Partitë dhe feja, një marrëdhënie në tranzicion: Rasti shqiptar ..........................5 Lekë SOKOLI The strange trajectory of changes in Albania (A comparative approach) ..........19 Stiliano RUSHAJ Ndikimi i evropianizimit në rrugëtimin demokratik të Shqipërisë .........33 Elvira BOLLOBANI DODOVECI Vendburimet e kromit në Malësinë e Martaneshit dhe ndikimi i tyre në zhvillimin social – ekonomik të zonës ........43 Ardjana BRAJA & Hasim BRAJA Gramatika, element shumë i rëndësishëm i mësimdhënies së gjuhëve të huaja ...........51 Brunilda ZENELAGA & Martesa e emigrantëve me Ilindena SOTIROFSKI vendasitstrategji integrimi në shoqërinë pritëse? .................................59 Ornela ZHILLA Marrëdhënia midis konsumimit dhe karakteristikave të personalitetit të mësuesve të shkollave të mesme; Mbi disa karakteristika te Tipit “A” dhe “T” të sjelljes ...............................67 Margarita DEDEJ Phraseological units and the integration of other elements in English and Albanian .........................71 Mirela DIMO The role of teachers to promote and develop the critical and creative thinking in literature teaching ................77 Mirela SINANI Scientific construction of history and its mutual acceptance as an essential element in the process of building bridges of cooperation and integration between the peoples of the Balkan ..............83 Servet PËLLUMBI Etikokracia, refleksione mbi teorinë dhe praktikën e demokracisë ............................91 SHSSH & SHSK Marrëveshje bashkëpunimi midis Shoqatës Sociologjike Shqiptare dhe Shoqatës së Sociologëve të Kosovës ........95 PARTITË DHE FEJA, NJË MARRËDHËNIE NË TRANZICION: RASTI SHQIPTAR Afrim KRASNIQI Universiteti Aleksander Moisiu, Durrës E-mail: [email protected]; PËRMBLEDHJE Marrëdhëniet midis partive politike dhe institucioneve fetare gjatë periudhës së tranzicionit, kanë qenë e mbeten objekt kritik, temë tabu dhe një nga faktorët me ndikim në vendimmarrje dhe sjellje politike, sidomos gjatë fushatave elektorale. Këto marrëdhënie janë institucionale, janë politike, janë sociale, janë shoqërore dhe janë individuale. Ato janë të lidhura me specifika të Shqipërisë, shkallën e besimit fetar në parti të ndryshme politike dhe formimin kulturor të liderëve politikë, interesin e dyanshëm midis partive dhe institucioneve fetare, traditës së të kaluarës, si dhe përputhjes ose ndasive në vizionet e tyre në trajtimin e tematikave thelbësore që lidhen me të ardhmen e vendit. Studimi analizon ecurinë e legjislacionit parti-institucione fetare, raportet e ndikimit fetar brenda partive politike, orientimin fetar të partive kryesore dhe anasjelltas, orientimin politik të vetë komuniteteve ose shumicës së besimtarëve, dallimet e zhvillimit të këtyre raporteve në periudha normale dhe ato elektorale, dallimet në raportet lokale dhe kombëtare, etj. Teza kryesore e punimit është se raportet e politikës, partive dhe aktorëve politike me institucionet fetare nuk e kanë arritur ende fazën institucionale që imponojnë parimet kushtetuese në Shqipëri. Këto marrëdhënie kanë vuajtur nga mungesa e një strategjie institucionale dhe partneriteti aktiv, nga interesat elektorale të cilat ndryshojnë edhe sjelljen politike, nga raportet personale të liderëve politikë me ata fetarë, si dhe nga presionet e dyanshme të ardhura nga partitë dhe besimtarët, përfshirë edhe presionet e jashtme. Fjale kyçe: Parti politike, komunitetet fetare, sjellje zgjedhore, tradita politike Afrim KRASNIQI (1972) është politolog, ka kryer studimet universitare në UT (Shqipëri) dhe ato pasuniversitare në UEV (Gjermani). Ka gradën Doktor i Shkencave. Ai ka përvojë pune si gazetar, analist, diplomat në MPJ, deputet në KSH, këshilltar politik i dy Presidentëve të Republikës dhe në funksione të tjera të lidhura me politikën. Është botues i disa librave me tematikë partitë politike, sistemet politike, zgjedhjet dhe shoqëria civile. Aktualisht është pedagog në Universitetin “Aleksandër Moisiu” të Durrësit dhe Zëvendës President i Shoqatës Sociologjike Shqiptare (SHSSH). Studime Sociale 2014, 1 (8): 5-18 6 Partitë dhe feja, një marrëdhënie në tranzicion: Rasti Shqiptar Hyrje në konkluzionin se ende partitë dhe institucionet fetare nuk e kanë arritur Marrëdhëniet midis partive politike fazën e pjekurisë dhe sjelljes institucionale dhe institucioneve fetare gjatë viteve 1990- të përcaktuar në parimet themelore në 2013 kanë qenë dhe mbeten temë tabu, Kushtetutën e Shqipërisë. Këto marrëdhënie jashtë sferës së studimeve edhe pse ndikimi vijojnë të jenë në tranzicion, në kërkim të fetar përbën një nga faktorët me ndikim në një modeli praktik, dhe vuajnë ende nga vendimmarrje dhe sjellje politike, sidomos mungesa e një strategjie institucionale dhe gjatë fushatave elektorale. Shqipëria përbën partneriteti aktiv, nga interesat elektorale