Załącznik do uchwały Nr XVII/111/2016 Rady Gminy Łyse z dnia 07 stycznia 2016 r. w sprawie aktualizacji Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Łyse PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY ŁYSE NA LATA 2016-2021 Łyse, styczeń 2016 Wstęp. ..............................................................................................................................................3 I. Obszar i czas realizacji Planu Rozwoju Lokalnego. ........................................................................4 II. Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza na obszarze objętym Planem Rozwoju Lokalnego. .5 1. Położenie i obszar gminy ..........................................................................................................5 2. Historia .....................................................................................................................................6 3. Charakterystyka gospodarcza. .................................................................................................7 3.1 Infrastruktura techniczna. ..................................................................................................7 3.2 Gospodarka ......................................................................................................................13 3.3 Mieszkalnictwo. ...............................................................................................................13 3.4 Turystyka, sport i rekreacja ..............................................................................................14 4. Charakterystyka przyrody. .....................................................................................................15 4.1 Informacje ogólne ............................................................................................................15 4.2 Surowce ............................................................................................................................16 4.3 Gleby ................................................................................................................................16 4.4 Lasy i zadrzewienia ...........................................................................................................16 4.5 Obszary chronione. ..........................................................................................................17 Myszynieckie Bory Sasankowe ...................................................................................................21 4.6 Zielone Płuca Polski ..........................................................................................................22 5. Charakterystyka demograficzna. ...........................................................................................22 5.1 Oświata i wychowanie. ....................................................................................................23 5.2 Kultura. .............................................................................................................................24 5.3 Zdrowie i opieka społeczna. .............................................................................................24 6. Atrakcje turystyczne - obiekty zabytkowe. ............................................................................25 7. Analiza SWOT .........................................................................................................................27 Potencjał ludzki ..............................................................................................................................27 Warunki socjalno-bytowe, oświata ...............................................................................................28 Gospodarka/rolnictwo ...................................................................................................................28 Kultura, sport, turystyka ................................................................................................................29 III. WIZJA ROZWOJU GMINY ŁYSE. .................................................................................................31 IV. ZADANIA NA LATA 2016-2021 ..................................................................................................34 V. POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY. ...39 VI. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU ..........................................................................39 VII. SYSTEM WDRAŻANIA i MONITORINGU ...................................................................................41 2 Wstęp. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Łyse na lata 2016 – 2021 jest dokumentem o charakterze strategicznym. Jego posiadanie ma istotne znaczenie dla zrównoważonego rozwoju gminy poprzez wyznaczenie celów długofalowych. W jego przygotowaniu uczestniczyli przedstawiciele lokalnych władz (wójt, radni), przedstawiciele miejscowego kapitału oraz aktywni mieszkańcy. Dzięki włączeniu w proces tworzenia planu szerokiego grona późniejszych odbiorców podjętych działań rozpoznane zostały potrzeby i oczekiwania lokalnej społeczności. Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem niezbędnym przy aplikowaniu o pozyskanie środków z Unii Europejskiej. Przedstawiona w nim wizja rozwoju gminy umożliwia wykazanie zaplanowanych kierunków rozwoju społeczno-gospodarczego oraz uzasadnienie celowości wydatkowania pozyskanych środków pomocowych na określone zadania. Niniejsze opracowanie jest aktualizacją Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Łyse przyjętego uchwała Nr XVIII/160/2005 Rady Gminy Łyse z dnia 30 marca 2005r. Aktualnie tworząc Plan uwzględniono kierunki strategiczne określone w dokumentach krajowych – Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie; Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju do 2030 r.; Strategii rozwoju województwa mazowieckiego do 2030 roku. Innowacyjne Mazowsze. Plan wyznacza perspektywę rozwoju gminy do roku 2021 z uwzględnieniem działań, które mogą być współfinansowane ze środków krajowych i funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w okresie programowania 2014-2020. Skoncentrowano się głównie na inwestycjach, które będą miały szczególny wpływ na rozwój gospodarczy gminy i będą przedmiotem ubiegania się o dofinansowanie ze środków zewnętrznych. Ze względu na ograniczone możliwości finansowania ułożona została lista zadań przewidzianych do realizacji wg kryterium ważności wynikającego z wagi problemu oraz uwzględniająca okres ich realizacji. 3 I. Obszar i czas realizacji Planu Rozwoju Lokalnego. Plan Rozwoju Lokalnego przedstawia aktualną sytuację Gminy Łyse oraz główne problemy ludności zamieszkującej jej teren. Przeprowadzona analiza wskazuje na główne zadania, jakie stoją przed samorządem w związku z przedstawionymi problemami oraz ustala ich ważność oraz rodzaje inwestycji i rozwiązań, jakie gmina zamierza realizować w najbliższym okresie. Opracowanie służy szerokiemu i kompleksowemu rozpoznaniu obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej oraz wyodrębnieniu uwarunkowań sprzyjających rozwojowi bądź też rozwój ograniczających, jak również określeniu mocnych i słabych stron gminy. Plan Rozwoju Lokalnego składa się trzech podstawowych części: − analiza aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej zawierająca identyfikację mocnych i słabych stron gminy, wskazująca szanse i zagrożenia. Dotyczy podstawowych dziedzin życia społeczno-gospodarczego takich jak: informacje podstawowe, środowisko przyrodnicze, zagospodarowane przestrzenne, gospodarka, turystyka, sfera społeczna, − planowanie działań mających na celu rozwiązanie problemów zdiagnozowanych w części analitycznej. Zawiera wykaz zadań określonych wg kryterium ważności oraz czasu ich realizacji, − opis systemu wdrażania i monitorowania Planu Rozwoju Lokalnego. Przedstawia sposoby oceny podjętych działań, inicjowania współpracy z organizacjami pozarządowymi i sektorem prywatnym oraz działania informacyjne i promocyjne planu. Ramy czasowe dokumentu zostały określone na lata 2016-2021 zgodnie z możliwościami aplikowania o środki z Unii Europejskiej na lata 2014-2020. Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem otwartym, co oznacza możliwość jego aktualizowania w trakcie pojawiania się nowych uwarunkowań i możliwości zewnętrznych i wewnętrznych, w tym finansowych. 4 II. Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza na obszarze objętym Planem Rozwoju Lokalnego. 1. Położenie i obszar gminy Gmina Łyse jest gmina wiejską położoną w północno-wschodniej części Mazowsza na Równinie Kurpiowskiej. W układzie administracyjnym gmina Łyse położona jest w województwie mazowieckim (w jego północnej części), w powiecie ostrołęckim przy drodze wojewódzkiej nr 645 Łomża - Myszyniec – Szczytno - Olsztyn. Odległość do Olsztyna wynosi – 100 km, Białegostoku - 100 km, Ostrołęki – 40 km, Łomży - 43 km, Warszawy - 160 km. Sąsiaduje z gminami Myszyniec i Kadzidło wchodzącymi w skład powiatu ostrołęckiego w województwie mazowieckim; gminami Zbójna i Turośl wchodzącymi w skład powiatów kolneńskiego i łomżyńskiego w województwie podlaskim; gminami Rozogi i Pisz wchodzącymi w skład powiatów szczycieńskiego i piskiego w województwie warmińsko – mazurskim. Łączna powierzchnia gminy w granicach administracyjnych wynosi 246,45 km 2. Na jej terenie funkcjonuje ogółem 22 miejscowości w 21 sołectwach. Liczba mieszkańców wynosi 8 616. 5 2. Historia W północno - wschodniej części Mazowsza w dorzeczu rzek Pisy, Szkwy, Omulwi i Orzyca w XVI wieku zwartą przestrzenią rozciągały się lasy Puszczy Zagajnicy, zwanej obecnie Zieloną Puszczą Kurpiowską. Ziemie te stanowiły własność książąt Mazowsza, a po wcieleniu w 1526 roku do korony królów polskich. Knieje puszczańskie