DR. 1 TAHUN 2012 MALAYSIA LAMPIRAN 1 ISUISU YANG DIBANGKITKAN DALAM SESI PENDENGARAN AWAM JAWATANKUASA PILIHAN KHAS BERHUBUNG DENGAN PENAMBAHBAIKAN PROSES PILIHAN RAYA DEWAN RAKYAT YANG KEDUABELAS PENGGAL KELIMA ISU-ISU YANG DIBANGKITKAN DALAM SESI PENDENGARAN AWAM JAWATANKUASA PILIHAN KHAS BERHUBUNG DENGAN PENAMBAHBAIKAN PROSES PILIHAN RAYA KUCHING, SARAWAK 8 & 9 DISEMBER 2011 SURUHANJAYA PILIHAN RAYA JJD004019D004019 TTeks1eks1 SSarawak.inddarawak.indd 1 33/30/12/30/12 55:28:41:28:41 PPMM JJD004019D004019 TTeks1eks1 SSarawak.inddarawak.indd 2 33/30/12/30/12 55:28:41:28:41 PPMM ISU-ISU YANG DIBANGKITKAN DALAM SESI PENDENGARAN AWAM JAWATANKUASA PILIHAN KHAS BERHUBUNG DENGAN PENAMBAHBAIKAN PROSES PILIHAN RAYA PADA HARI KHAMIS, 8 DISEMBER 2011 DI KUCHING, SARAWAK JAWATANKUASA KECIL MENGKAJI PROSES PILIHAN RAYA BIL. INDIVIDU / PERKARA / CADANGAN ULASAN / TINDAKAN PERSATUAN (BERDASARKAN TERMA RUJUKAN) KEMENTERIAN 1. Parti Keadilan Rakyat (1) Membenarkan pemilih mengundi di Dasar SPR sememangnya menentukan (PKR) Sarawak Pusat Mengundi yang berhampiran bahawa seseorang pemilih itu akan dengan tempat kediaman didaftarkan di Daerah Mengundi yang mempunyai Pusat Mengundi yang paling hampir dengan alamatnya. Walau bagaimanapun kemungkinan terdapat kesilapan menentukan lokalitili semasa proses pendataan dilakukan dan mereka yang merasakan telah diberikan lokaliti yang salah boleh terus melaporkannya kepada SPR bagi membolehkan SPR membuat semakan dan seterusnya membuat kebetulan bagi mana-mana yang berkenaan. (2) Mewajibkan semua ejen mengira Subperaturan (12)(b)(ii) Peraturan- undi untuk menandatangani Borang Peraturan Pilihan Raya (Penjalanan 14 Pilihan Raya) 1981 memperuntukan Ketua Tempat Mengundi hendaklah dengan seberapa segera setelah selesai pengiraan undi menyediakan Borang 14 dan memperakuinya serta 3 JJD004019D004019 TTeks1eks1 SSarawak.inddarawak.indd 3 33/30/12/30/12 55:28:41:28:41 PPMM BIL. INDIVIDU / PERKARA / CADANGAN ULASAN / TINDAKAN PERSATUAN (BERDASARKAN TERMA RUJUKAN) KEMENTERIAN ditandatangani oleh calon atau ejen pilihan rayanya atau ejen mengiranya yang hadir dan berhasrat menandatanganinya serta menyerahkan satu salinan kepada calon atau ejen pilihan rayanya atau ejen mengiranya yang hadir. Sekiranya cadangan untuk mewajibkan ejen mengira undi untuk menandatangani Borang 14 ingin dilaksanakan, maka pindaan kepada Peraturan ini perlu dilakukan dengan memasukkan pernyataan yang jelas yang memastikan bahawa Borang 14 tetap sah diperakukan sekiranya terdapat ejen mengira undi yang enggan menandatanganinya atau ketidakhadiran ejen mengira undi. (3) Isu politik wang/rasuah pilihan raya SPR mengambil maklum berhubung dakwaan berlakunya kejadian rasuah semasa pilihan raya. Namun begitu ia perlu dilaporkan kepada agensi yang bertanggungjawab iaitu pihak Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (SPRM) dan Polis DiRaja Malaysia (PDRM) bagi membolehkan siasatan dibuat. SPR bersedia memberi sebarang bentuk kerjasama yang diperlukan dalam memastikan proses 4 JJD004019D004019 TTeks1eks1 SSarawak.inddarawak.indd 4 33/30/12/30/12 55:28:41:28:41 PPMM BIL. INDIVIDU / PERKARA / CADANGAN ULASAN / TINDAKAN PERSATUAN (BERDASARKAN TERMA RUJUKAN) KEMENTERIAN pilihan raya yang telus dan saksama. (4) Memanjangkan tempoh kempen SPR akan mengkaji keberkesanan kepada 21 hari memanjangkan suatu tempoh berkempen dengan mengambil kira pandangan semua pihak yang terlibat dengan kempen pilihan raya. (5) Memberikan akses media secara SPR mengambil maklum berhubung adil kepada semua calon yang perkara ini namun begitu ia berada di bertanding luar bidang kuasa SPR khususnya undang-undang yang berhubungan dengan akses kepada media yang bukan berada di bawah bidang kuasa SPR. Apa-apa saranan berhubung dengan kuasa yang melibatkan undang-undang itu hendaklah dibuat kepada pihak yang mempunyai bidang kuasa menguatkuasakan undang-undang itu dan SPR bersedia berunding dengan pihak berkenaan bagi memastikan penjalanan pilihan raya berjalan lancar mengikut undang-undang. 2. SUHAKAM Cawangan (1) Hak untuk mengundi SPR sentiasa memastikan bahawa hak Sarawak bagi semua warganegara Malaysia yang telah mendaftar sebagai pemilih terpelihara seperti yang diperuntukan di bawah Perkara 119 Perlembagaan 5 JJD004019D004019 TTeks1eks1 SSarawak.inddarawak.indd 5 33/30/12/30/12 55:28:42:28:42 PPMM BIL. INDIVIDU / PERKARA / CADANGAN ULASAN / TINDAKAN PERSATUAN (BERDASARKAN TERMA RUJUKAN) KEMENTERIAN Persekutuan kecuali mereka telah hilang kelayakan mengikut peruntukan Perkara yang sama. (2) Hak untuk berhimpun SPR mengambil maklum berhubung hasrat untuk berhimpun terutamanya semasa tempoh berkempen. Namun begitu ia tertakluk kepada Akta Perhimpunan Aman 2011 yang sedang dibahaskan di Parlimen. (3) Memberikan akses media secara SPR mengambil maklum berhubung adil kepada semua calon yang perkara ini namun begitu ia berada di bertanding luar bidang kuasa SPR khususnya undang-undang yang berhubungan dengan akses kepada media yang bukan berada di bawah bidang kuasa SPR. Apa-apa saranan berhubung dengan kuasa yang melibatkan undang-undang itu hendaklah dibuat kepada pihak yang mempunyai bidang kuasa menguatkuasakan undang-undang itu dan SPR bersedia berunding dengan pihak berkenaan bagi memastikan penjalanan pilihan raya berjalan lancar mengikut undang-undang (4) Kemudahan mengundi untuk warga SPR memaklumkan bahawa Undang- emas dan OKU. undang sedia ada khususnya 6 JJD004019D004019 TTeks1eks1 SSarawak.inddarawak.indd 6 33/30/12/30/12 55:28:42:28:42 PPMM BIL. INDIVIDU / PERKARA / CADANGAN ULASAN / TINDAKAN PERSATUAN (BERDASARKAN TERMA RUJUKAN) KEMENTERIAN subperaturan 19(7) Peraturan-Peraturan Pilihan Raya (Penjalanan Pilihan Raya) 1981 membenarkan saudara terdekat sahaja iaitu bapa,ibu, abang atau adik lelaki, kakak atau adik perempuan, isteri, suami, anak lelaki atau anak perempuan, yang dapat membantu oengundi OKU menandakan kertas undi. SPR akan mengkaji sekiranya terdapat keperluan untuk menambah keperluan kategori lain bagi membolehkan orang yang dipercayai oleh OKU selain kategori sedia ada untuk membantunya termasuk bagi menandakan kertas undi dan sebarang perubahan memerlukan pindaan undang-undang. Bagi maksud kemudahan kepada warga emas pula, SPR telah menentukan bahawa saluran pertama bagi setiap Pusat Mengundi adalah untuk warga emas dan ia mesti berada di tingkat bawah Pusat Mengundi. (5) Mahkamah harus diberi ruang untuk Sebarang pertikaian berhubung dengan menghakimi pertikaian tentang suatu pilihan raya boleh dilakukan pilihan raya melalui petisyen pilihan raya seperti yang diperuntukan di bawah Perkara 118 Perlembagaan Persekutuan. Bahagian VII Akta Kesalahan Pilihan Raya 1954 juga memperihalkan mengenai petisyen pilihan raya yang 7 JJD004019D004019 TTeks1eks1 SSarawak.inddarawak.indd 7 33/30/12/30/12 55:28:42:28:42 PPMM BIL. INDIVIDU / PERKARA / CADANGAN ULASAN / TINDAKAN PERSATUAN (BERDASARKAN TERMA RUJUKAN) KEMENTERIAN membolehkan sebarang pertikaian berhubung pilihan raya diselesaikan secara adil dan mengikut undang- undang. (6) Penambahbaikan proses undi pos Proses pengundian pos yang dilaksanakan ketika ini adalah mengiklut peruntukan undang-undang sedia ada. Namun begitu SPR sedang mengkaji penambahbaikan kepada proses pengundian pos sedia ada dengan mempernalkan pengundian awal kepada anggota tentera dan pasangan, anggota polis dan pasangan polis PGA yang berada di dalam kem. Proses pengundian awal akan dikendalikan oleh petugas SPR sama seperti pengundian biasa. Bagi mereka yang bertugas di perbatasan atau menjalankan tugas operasi yang tidak dapat mengundi awal, mereka boleh memohon untuk mengundi secara pos. 3. Sarawak Dayak Iban (1) Penggunaan Dakwat Kekal Bagi maksud penggunaan dakwat kekal Association semasa pengundian, SPR memaklumkan bahawa pindaan hanya perlu dilakukan kepada peraturan berhubung dengan pilihan raya sahaja tanpa perlu meminda Perlembagaan Persekutuan. 8 JJD004019D004019 TTeks1eks1 SSarawak.inddarawak.indd 8 33/30/12/30/12 55:28:42:28:42 PPMM BIL. INDIVIDU / PERKARA / CADANGAN ULASAN / TINDAKAN PERSATUAN (BERDASARKAN TERMA RUJUKAN) KEMENTERIAN (2) Compulsory Voting Cadangan untuk mewajibkan pengundian (compulsory voting) hanya boleh dilakukan sekiranya pindaan undang-undang dilakukan dengan memasukkan peruntukan berhubung dengan mewajibkan pengundian. (3) Pilihan Raya Kerajaan Tempatan Apa-apa perkara berhubung dengan kerajaan tempatan termasuklah pilihan raya kerajaan tempatan adalah merupakan perkara di bawah bidang kuasa Negeri masing-masing. Walau bagaimanapun, bidang kuasa bagi mana-mana Negeri yang berkenaan adalah tertakluk kepada Majlis Negara bagi Kerajaan Tempatan (MNKT) (National Council for Local Government) yang ditubuhkan mengikut Perkara 95A Perlembagaan Persekutuan. Berdasarkan kepada Perkara 95A Perlembagaan Persekutuan, walaupun kerajaan tempatan terletak di bawah bidang kuasa Negeri masing-masing, apa-apa perkara yang melibatkan perubahan dasar dan perundangan mengenainya adalah tertakluk kepada kelulusan MNKT. 9 JJD004019D004019 TTeks1eks1 SSarawak.inddarawak.indd 9 33/30/12/30/12 55:28:42:28:42 PPMM BIL. INDIVIDU / PERKARA / CADANGAN ULASAN / TINDAKAN PERSATUAN (BERDASARKAN TERMA RUJUKAN) KEMENTERIAN (4) Memanjangkan tempoh kempen SPR akan mengkaji keberkesanan kepada 21 hari memanjangkan suatu tempoh berkempen dengan mengambil kira pandangan semua pihak yang terlibat dengan kempen pilihan raya. (5) Pemansuhan tempoh menarik diri SPR memaklumkan bahawa kebenaran calon bertanding pilihan raya bagi seseorang calon untuk menarik diri daripada bertanding dalam tempoh yang ditetapkan merupakan peruntukan di