Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman. Jaargang 2 bron Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman. Jaargang 2. Stichting Jacob Campo Weyerman, Amsterdam 1979 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/_med009197901_01/colofon.php © 2011 dbnl i.s.m. 108 [Nummer 11] Agenda voor de algemene vergadering van 13 januari 1979 te 10.00 uur in de Grote Vergaderzaal van het Instituut voor Neerlandistiek, Herengracht 330-336, Amsterdam 1. Opening 2. Mededelingen 3. Lezing Rotterdamsche Hermes no. 4 4. Verslagen voorzitter sekretaris penningmeester 5. Vaststelling jaarlijkse bijdrage* 6. JCW-literatuur verschenen in 1978 7. JCW-publikaties in 1979 8. Voorstel nieuwe leden 9. Observaties bestuursleden 10. Lezing door B.P.J. Broos: JCW als informant over schilders 11. Wisseling bestuur** 12. Rondvraag 13. Sluiting. * Het bestuur stelt voor de bijdragen ongewijzigd te laten (op het ogenblik: leden f 25, --; vrienden f 20, --; studenten f 10, --). ** Voorgesteld worden als leden voor het nieuwe bestuur: H.M. de Blauw (vz.), A.J. Hanou (sekr.), mevr. B. Sierman (penn.), mevr. A. Nieuweboer (sekr. publ.). Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman. Jaargang 2 109 Geraldine Maréchal (Rode Kruislaan 993, 1111 ZX Diemen) JCW in British Museum British Museum General Catalogue of Printed Books. Photolithographic edition to 1955. Published by the trustees of the British Museum. London 1965. - Volume 256: WEYERMAN (Jacob Campo). - (See Cervantes Saavedra (M. de) [Don Quichot. - Appx. 7]) De voornaamste gevallen van... Don Quichot... Beschreeven door J.C.W., etc. 1746. 4o. 1. Pictorial Illustrations. - (See Democritus, the Philosopher, pseud. Democritus en Heraclitus Brabantsche Voyage. Bezweering van den desperaten Antwerpschen Courantier. De gehoornde Broeders of vrouwelyk Bedrog. Klugtspelen. [By J.C.W.] 1712. 8o. - (See Periodical Publications.-Amsterdam.) Den Amsterdamschen Hermes, etc. [by J.C.W.] 1722, etc. 4o. - (See Periodical Publications.-Amsterdam.) Den Echo des Weerelds door J.C.W. 1726. 4o. - (See Periodical Publications.-Amsterdam.) Den Ontleeder der Gebreeken,... door den Auteur van den Amsterdamschen Hermes (J.C.W.). 1724. etc. 4o. - (See Periodical Publications.-Amsterdam.) Den Vrolyke Tuchtheer, door J.C.W. 1730. 4o. - (See Periodical Publications.-The Hague.) De Doorzigtige Heremyt,... door J.C.W. 1730. 4o. - De Historie des Pausdoms. Of een verhaal van de dwaalingen en bygeloovigheden dewelke van tyd tot tyd zyn ingesloopen in de Kerk, etc. 2 dl. Amsterdam, 1725. 4o. - De Leevens Byzonderheden van Johan Hendrik, Baron van Syberg, Heer van Ermelinghoven en Bonckersbek. Utrecht, 1733. 8o. - De Levens-Beschryvingen der Nederlandsche Konst-Schilders en Konst Schilderessen met een uytbreyding over de Schilder-Konst der ouden, etc. 4 pt. 'S Gravenhage & Dordrecht, 1729-69. 4o. Part 4 is printed at Dordrecht. Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman. Jaargang 2 - [Another copy of pt. 1-3.] - Den Voorlooper van de Leevens Byzonderheden van Johan Hendrik Baron van Syberg, etc. Utrecht, 1733. 8o. - De zeldzaame Levens-Byzonderheden van L. Arminius, J.C. Weyerman, R. Hennebo, J. Veenhuysen, en veele andere beruchte Personaadgien, etc. Amsterdam, 1738. 8o. - Volume 261: WYERMANN (Jacob Campo). See Wijerman. - Volume 257: WIJERMAN (Jacob Campo) Merkwürdige Lebensbeschreibung von J.C. Wijermann... Aus Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman. Jaargang 2 110 dem holländischen übersetzet von W. (Anhang zu der wunderbaren Lebensbeschreibung J.C. Wyermanns, worinne die vornehmsten Kriegsthaten seiner Mutter, Lys Sint Mourel... enthalten sind.) pp. 196. Frankfurt und Leipzig, 1764. 8o. - Supplementen tot 1970: Ø. S[am.] Kalff Een libelschrijver uit de XVIIde eeuw, In: Oud-Hollandsche karakters. Rhenen 1905. Het buigt zich vroeg wat een haak wil worden! - dat spreekwoord werd ten volle bewaarheid aan Jacob Campo Weyerman, bij afwisseling schilder, biograaf, reiziger, historicus en ‘fameus libellist’. Zonderlinge en sterksprekende figuur uit het laatst der zeventiende eeuw, zou hij met zijn voorbeeld den tijdgenoot toonen hoe een van nature gunstige aanleg niet behoort ontwikkeld te worden, en den nazaat het type aan de hand doen van den oud-hollandschen lichtmis. De bronnen tot zijne levensgeschiedenis komen hierin overeen dat hij een ‘gauwe pen’ voerde en een treffelijk penseel, maar tevens een lichtzinnig en karakterloos mensch was, die gedurende zijn langdurig leven doorloopend de rol van een modernen Tijl Uilenspiegel speelde. ‘Hij is,’ dus gaf van Gool hem na, ‘van jongsaf een afschuwelyk voorbeelt van ondeugden geweest, schoon hem geen vernuft noch bequaemheit ontbrak om met eere door de Werelt te raeken.’ Weyerman was van de familie van Jan Steen: een doordraaier di primo cartello. Zijne exploiten zouden er toe bijdragen om der geheele St. Lukasgemeente dien blaam van loszinnigheid aan te wrijven, welke in de zeventiende eeuw geacht werd het gansche gilde te ontsieren. Hij was van het jaar 1677 en geboren te Breda. Wellicht kwam ten aanzien van zijn zucht tot zwerven en avonturieren het beginsel der herediteit in 't spel, want van zijne moeder, Lys St. Mourel genaamd, leest men dat zij eene gewezen herbergsmeid was en navolgster van den chevalier d'Eon, de historische, in krijgsmanskleeren vermomde vrouw. Uit de taveerne gedeserteerd, had zij dienst genomen als tamboer te velde, had ettelijke belegeringen bijgewoond en reeds den graad van onderofficier verkregen, toen eene verwonding hare kunne deed ontdekken. Nu oest zij de gelederen uit (vuur en stroo, dient niet alzoo!) maar de prins-stadhouder Willem III waardeerde niettemin het hybridische en het krijgshaftige in een karakter, waarin de natuur zelve zich vergist scheen te hebben; hij schonk aan dit manwijf een jaargeld van tweehonderd gulden. De vader was een gewezen lakei, en tijdens Jacob geboren werd, hielden de ouders een gaarkeuken te Breda. De vlugge knaap doorliep de scholen zijner geboortestad, genoor daarna het onderwijs van den predikant Sandvoort op het dorp 't Woud in Delfsland en, toen zijn aanleg tot teekenen en schilderen zich opmerkelijk begon te openbaren, kwam hij onder de leiding van den schilder Thomas van der Wilt in het naburige Delft. Op zijn achttiende jaar reeds muntte hij uit in zijn vak, inzonderheid wat het schilderen van bloem- en fruitstukken betreft. Maar even spoedig als de voorliefde tot de kunst, toonde zich bij hem de voorliefde tot kwaaddoen. 't Scheen wel als had de jongen tegelijk met de moedermelk die zucht Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman. Jaargang 2 tot een avontuurlyk leven ingezogen, waardoor Lys in haren jongen tijd zoozeer was aangevochten geweest; althans hij sprong telkens uit den band. Te Breda teruggekeerd wist hij daar, gelijk een zijner levensbeschrijvers het uitdrukt, ‘op kosten van zyn evenmensch wakker den gebraden haen te speelen.’ De moeder, die ondanks haar huwelijk en als aandenken aan haar vroeger campagne-leven den korporaalstok nog behouden had, spaarde de roede niet, maar reeds was de ongebonden knaap de tucht ontwassen. Hij liep weg uit het ouderlijk huis en nam den koers over Frankrijk en Italië, overal die vluchtige liefdesbetrekkingen aanknoopend en weder verbrekend, waarvoor de baronie van Breda zijn oefenschool was geweest. Nu eens speelde hij der Huwiderstehliche bij eene poortersdochter, dan weer hij eene aanzienlijke juffer, in wier familie hij zich als kamerdienaar had verhuurd. Van Antwerpen dwaalde hij naar Parijs en wisselde er het vermaak af met de studie. Zijn geluk in 't spel stelde hem in staat om op een tamelijk grooten voet in de Fransche hoofdstad te leven, maar ook in den Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman. Jaargang 2 111 tuimel des vermaaks vergat hij niet dat Parijs, behalve een brandpunt van wereldsche geneugten, de zetel der Sorbonne was en dat de wetenschap hem een krachtige hefboom in zijn verder leven kon wezen. Jacob hield er van ‘op den tril’ te gaan. Het getal zijner minnarijen was aanzienlijk genoeg opdat hem, gelijk aan Don Juan door Leporello, kon worden nagegeven: Stolzen Uebermuth zu zeigen, Und um Blöde schmachtend schleichen, Und dann jede Preis zu geben: Das ist sein verdammtes Leben! Van Parijs verder zuidwaarts trekkende, ontmoette hij bij Lyon den befaamden Cartouche. En deze, die bij den jongen Hollander zekere geestverwantschap, zekere gelijkheid van sympathieën opmerkte, was dermate met hem ingenomen dat hij hem een vrijgeleide voor zijne bende en een beurs met geld schonk. Derhalve voor een struikroover geen geringe verwisseling van rol! Uit Frankrijk naar Italië trekkende, kwam hij te Rome in aanraking met den later zoo beroemden Antonie van Dyck, en ook deze voelde zich tot den guit en vakbroeder aangetrokken. De persoonlijke omgang tusschen deze twee was gemeenzaam genoeg; ook den leerling van Rubens groeiden wilde haren op 't hoofd. In vroolijkheid van levensopvatting en te midden van het opgewekte Italiaansche volksleven waren zij vogels van gelijke pluimage; al blijft het de vraag of van Dyck, toen hij later in Engeland aanzienlijk man en schilder van het highlife geworden was, zich den diepgezonken Weyerman nog heeft willen herinneren. Spoedig maakte Jakob Campo zich de landstaal eigen en wat zijne wijze van kostwinning betrof, hij teerde geruimen tijd op den beurs van den vrijgevigen van Dyck, meer dan op zijn eigen schilderpenseel. Eene mislukte schaking echter noopte hem het gebied van den paus weder te verlaten; door Zwitserland en Duitschland keerde hij naar zijn vaderland