PPRZEZROCZER Z E Z R O C Z E PPODSUMOWANIEO D S U M O W A N I E RROKUO K U 220110 1 1 W ŚŚWIATOWYMW I A T O W Y M KKINIEI N I E . FFILMYI L M Y NNAJLEPSZEA J L E P S Z E I NNAJGORSZEA J G O R S Z E WWYWIADYY W I A D Y Z ZZANUSSIMA N U S S I M I SSMARZOWSKIMM A R Z O W S K I M PRZEZRROCZEOCZE PODSUMOWANIE ROKU 2011 W ŚWIATOWYM KINIE PRZEZROCZE PODSUMOWANIE ROKU 2011 W Ś WIATOWYM KINIE GDAŃSK Nr 1, KWIECIEŃ 2012 Almanach przygotowany SPIS TREŚ CI przez studentów drugiego roku Wiedzy o fi lmie Uniwersytetu Gdańskiego, we współpracy z Naukowym Rozmowa z Krzysztofem Zanussim...................................... ....... 4 Kołem Filmoznawców NAJLEPSZE FILMY ROKU................................................... 9 Rozstanie, Melancholia, Drive, Kieł, Czarny łabędź Projekt zrealizowany w ramach O północy w Paryżu, Pogorzelisko, Młyn i krzyż, Szpieg konkursu AlterProjekt organi- zowanego przez Akademickie Jak zostać królem, Służące, Skóra, w której żyję Centrum Kultury UG Sala samobójców, Wymyk, Attenberg „ALTERNATOR”. NAJBARDZIEJ KASOWE FILMY ROKU................................ 40 Harry Potter, Listy do M. © by UG 2012 NADZIEJE......................................................................... 44 Zabiłem moją matkę, Debiutanci nakład: 100 egz. NAJBARDZIEJ NIEDOCENIONE FILMY.............................. 48 redakcja: Krystyna Weiher (sekretarz redakcji), Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł, Restless Anna Bodziony, Kamila Łagodny potwór – projekt Frankenstein Bukowska, Filip Cwojdziński, Grzegorz Fortuna Jr, Alicja ŻÓŁTE I CZERWONE KARTKI............................................. 56 Hermanowicz, Adrianna Drzewo życia, 1920. Bitwa warszawska Kałuża, Dorota Kaszuba, Ewa Turel Saga „Zmierzch”, Och, Karol 2 opieka: Paweł Sitkiewicz HITY KINA GATUNKÓW.................................................... 64 redakcja tekstów: Marta Łowca trolli, Prawdziwe męstwo, Rango Maciejewska korekta: Grzegorz Fortuna Jr Żona doskonała, Łono, X-Men: Pierwsza klasa skład: Paweł Sitkiewicz druk: Drukarnia Skinder s.c. FILM DOKUMENTALNY...................................................... 76 Pina SOUNTRACK ROKU...........................................................78 Drive FESTIWALE, KONKURSY.................................................... 80 Rozmowa z Wojtkiem Smarzowskim........................................... 96 Od Redakcji Nikt nie potrafi powiedzieć, ile fi lmów po- niem. Chcieliśmy również wykrystalizować wstaje w ciągu roku. Nawet Internet jest w tej najważniejsze tendencje w kinie minionego kwestii bezradny. Najbardziej prężne kinema- roku. tografi e realizują od kilkuset do kilku tysięcy W tym celu zbiorowym wysiłkiem obejrzeli- produkcji pełnometrażowych. Na przykład śmy tak wiele fi lmów, jak tylko się dało. Od- w Nigerii, która na kinowej mapie świata wiedziliśmy najważniejsze festiwale w Polsce. nie odgrywa żadnej roli, powstają 3 fi lmy Prześledziliśmy główne imprezy fi lmowe roku. dziennie. Gdyby tak do ogólnego rachunku Przejrzeliśmy zestawienia na portalach inter- dorzucić seriale, fi lmy amatorskie, krótkome- netowych i w prasie. Odbyliśmy setki roz- trażowe, studenckie, fanowskie, niezależne, mów. Nie oznacza to, że nasz rocznik zawiera telewizyjne, internetowe – ostateczna suma prawdy objawione. Mamy świadomość, że wyniosłaby pewnie około miliona. Na szczę- bilans jest arbitralny i subiektywny. Jednocze- ście znakomita większość z nich nie zasługuje śnie mamy nadzieje, że jest wyważony i spra- na uwagę. Ale nawet jeżeli co tysięczny fi lm wiedliwie rozdziela pochwały i nagany. oddany do regularnej dystrybucji wart jest Głównym założeniem było stworzenie sze- obejrzenia, jedno życie to za mało, by prześle- rokiej panoramy kina roku 2011. Trudno dzić najważniejsze premiery roku. bowiem postawić na jednej szali widowisko- Ponieważ rok składa się tylko z 365 dni, mą- we blockbustery, dzieła festiwalowe i skrom- dry kinoman zmuszony jest do podejmowania ne produkcje autorskie. Trudno mierzyć tą rozważnych decyzji. Każdy, kto zmarnował samą miarą kino hollywoodzkie i narodowe. dwie godziny na zły fi lm, zna to nieprzyjemne Ponadto każdego roku powstają fi lmy, które uczucie. Zakładając, że w miesiącu oglądamy koniecznie trzeba obejrzeć, choć wcale nie są średnio pięć złych fi lmów (a na pewno jest to arcydziełami. Nawet te wyjątkowo nieudane liczba zaniżona), a dwa razy w roku żałujemy tytuły zasługują czasem na uwagę. Dlatego też pieniędzy wydanych na kino – marnujemy staraliśmy się opisać zarówno fi lmy najlepsze, przynajmniej jeden rok życia na frustrację najgorsze, jak i wszelkiego rodzaju wydarze- i nerwy. A za źle wydane pieniądze na bilety nia, których rangę ustala skandal, nagrody, – moglibyśmy wykupić na emeryturze luksu- społeczno-polityczny kontekst lub frekwen- sową wycieczkę. cyjny sukces. Pomysł na stworzenie rocznika podsumowu- Nawet jeżeli któryś z Czytelników odrzuci nasz jącego produkcję fi lmową roku 2011 wziął ranking – nie będziemy się czuli ani urażeni, się – a jakże! – z troski o kinomana. Zarówno ani też zawstydzeni. Czym byłaby kinofi lia bez tego, który ma wątpliwości, co warto obejrzeć różnicy zdań, bez zaciekłych dyskusji, chwil to- lub do czego wrócić, jak i tego, który ma co talnej niewiary i szczerego nawrócenia? prawda sprecyzowane poglądy, ale chętnie g skonfrontowałby je z takim oto sprawozda- 3 NNIEI E CCHCH C Ę OOCENIAC E N I A Ć Z Krzysztofem Zanussim rozmawia Magdalena Zelent Magdalena Zelent: Był Pan na ostatnim Jak Pan ocenia twórczość naszych młodych Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych reżyserów ostatnich lat? w Gdyni. Chciałabym zapytać, właściwie chwilę przed kolejnym festiwalem, jak Pan Ja nie chcę stawiać cenzurek kolegom mło- ocenia poprzednią, 36. edycję? Było dość dym, szczególnie że oni mnie stawiają cenzur- burzliwie – od początku, czyli powołania ki, które mają potem przykre konsekwencje. nowego dyrektora artystycznego, aż po Szanuję to, co zrobiła Małgorzata Szumow- werdykt. ska, chociaż to na pewno nie jest bliskie mojej wrażliwości fi lmowej. Natomiast taki fi lm, jak Krzysztof Zanussi: Ja nie chcę oceniać. Uwa- Sztuczki promowałem wielokroć i uważam żam, że nasza kinematografi a ma się nieźle go za bardzo udany i bardzo interesujący. Ja i ten festiwal również. Nie ma zapaści, nie jest z twórczością Andrzeja Jakimowskiego, z jego nudno, nie ma sytuacji, żeby nie było o czym sposobem widzenia kina, odczuwam dużą bli- rozmawiać. Wciąż jest się o co spierać, i do- skość. Po prostu bardzo mi się podoba jego brze. kino. A werdykt? Właściwie wszystkie główne na- Czy w Polsce możemy dziś mówić o zjawi- grody zgarnął fi lm Jerzego Skolimowskiego sku tworzenia się określonego nurtu styli- Essential Killing. styczno-tematycznego, jak kiedyś kina mo- ralnego niepokoju? Werdykt był oczywisty. Jednak dobrze się sta- ło, że mimo wszystko Róża Wojciecha Sma- Nazwa określonego nurtu, jak również pew- rzowskiego, która mogła czuć się skrzywdzona nych zjawisk w kinie zazwyczaj przychodzi faktem pominięcia przez jurorów w głównym później. My, robiąc kino moralnego niepo- konkursie festiwalu, została nagrodzona*. Za- koju, nie wiedzieliśmy, że coś takiego robi- wsze rodzą się kontrowersję, jeśli jest między my. Myślę, że u nas dziś w najnowszej kine- czym a czym wybierać. matografi i przeszła pewna fala brutalizmu, *Róża Wojciecha Smarzowskiego została wyróżniona na 36. FPFF w Gdyni m.in. Nagrodą Dziennikarzy, nagro- dą „Don Kichota”, przyznawaną przez Polską Federację Dyskusyjnych Klubów Filmowych, „Złotego Klakiera” dla najdłużej oklaskiwanego fi lmu, przyznaną reżysero- wi przez Radio Gdańsk, i nagrodę Zagranicznych Orga- nizatorów Polskich Festiwali. 4 PRZEZROCZE Nr 1 Mam wrażenie, że wciąż tworzy się u nas kino opisujące nasze rozczarowania, czyli fi lmy, które przypominają, że mieliśmy jakieś wysokie ideały. który się przeniósł z Zachodu. Przypuszczam, 70. Czyli Włosi oglądają kino włoskie i ame- że w dużej mierze za sprawą teatru. To było rykańskie, Francuzi francuskie i amerykańskie takie zerwanie z inteligenckością w kinie. itd. Mamy tu do czynienia z pewnym zjawi- Przede wszystkim było to bardzo odczuwalne skiem – w pewnym momencie Europa prze- w warstwie językowej, mieliśmy do czynienia stała interesować się sobą. Oczywiście mówię z natłokiem wulgaryzmów. To są charaktery- o szerokim obiegu, bo w tym wąskim obiegu styczne i zauważalne cechy. Natomiast mam ciągle są entuzjaści kina irańskiego czy cho- wrażenie, że wciąż tworzy się u nas kino opi- ciażby koreańskiego, które samo w sobie jest sujące nasze rozczarowania, czyli fi lmy, które interesujące, ale to dla tych, których świat ob- przypominają, że mieliśmy jakieś wysokie chodzi. Jest to jednak bardzo mniejszościowa ideały. I w tym widzę coś bardzo sympatycz- formacja. nego. Nawet te najczarniejsze fi lmy Wojtka Smarzowskiego są dla mnie wyraźnym głosem Ale czy nasza polska kinematografi a w ogó- protestu, czy wręcz krzykiem i tęsknotą za po- le może liczyć na zainteresowanie poza rządnym światem. To nie są fi lmy, które by to granicami kraju? Czy dziś mamy młodych kontestowały z satysfakcją, albo fi lmy, które fi lmowców z potencjałem, którzy mają coś by sobie z tego żartowały czy kpiły, jakby to do powiedzenia, jak kiedyś twórcy polskiej pewnie zrobili Czesi. A w tym właśnie widać szkoły fi lmowej czy kina moralnego niepo- romantyzm polskiej kinematografi i: że w niej koju? jest jakiś krzyk protestu, swoisty bunt. Oczywiście dzisiaj również mamy całą rzeszę Oglądając premiery polskie i zagraniczne, ludzi młodych, zdolnych, którzy tworzą lub jak Pan postrzega potencjał naszego kina chcą tworzyć kino. I widać też po liczbach, ostatnich lat?