OPĆINA KONJIC LOKALNI EKOLOŠKI AKCIONI PLAN (LEAP) 2015. - 2020. Konjic, januar 2016. SADRŽAJ SADRŽAJ ............................................................................................................................................... 2 PREDGOVOR......................................................................................................................................... 3 1.UVOD .................................................................................................................................................. 4 2.1. Geološke i geomorfološke karakteristike .................................................................................. 12 2.2. Klimatske karakteristike ............................................................................................................. 13 2.3. Hidrološke karakteristike ........................................................................................................... 15 2.4. Stanovništvo .............................................................................................................................. 17 2.5. Naselja ........................................................................................................................................ 18 2.6. Infrastruktura .............................................................................................................................. 20 3.1. Upravljanje kvalitetom zraka ..................................................................................................... 24 3.1.1.Stanje na području ................................................................................................................ 24 3.1.2. Identifikacija i analiza problema, ciljevi i mjere ................................................................. 25 3.2. Korištenje, zaštita i upravljanje vodnim resursima .................................................................... 27 3.2.1. Stanje na području ............................................................................................................... 27 3.2.2. Identifikacija i analiza problema, ciljevi i mjere ................................................................. 36 3.3. Korištenje, zaštita i upravljanje zemljištem ................................................................................ 43 3.3.1. Stanje na području ............................................................................................................... 43 3.3.2.Identifikacija i analiza problema, ciljevi i mjere .................................................................. 48 3.4. Korištenje, zaštita i upravljanje šumama i šumskim zemljištem ................................................ 50 3.4.1. Stanje na području ............................................................................................................... 50 3.4.2. Identifikacija i analiza problema, ciljevi i mjere ................................................................. 56 3.5. Upravljanjem otpadom ............................................................................................................... 58 3.5.1. Stanje na području ............................................................................................................... 58 3.5.2. Identifikacija i analiza problema, ciljevi i mjere ................................................................. 68 3.6. Upravljanje prostorom ................................................................................................................ 70 3.6.1. Stanje na području ............................................................................................................... 70 3.6.2. Identifikacija i analiza problema, ciljevi i mjere ................................................................. 72 3.7. Zaštita biodiverziteta, prirodnog i kulturno-historijskog naslijeđa............................................. 73 3.7.1. Stanje na području .............................................................................................................. 73 3.7.2. Identifikacija i analiza problema, ciljevi i mjere ................................................................ 78 3.8. Privreda i okoliš .......................................................................................................................... 80 2 LOKALNI EKOLOŠKI AKCIONI PLAN 3.8.1. Stanje na području ............................................................................................................... 80 3.8.2. Identifikacija i analiza problema, ciljevi i mjere ................................................................ 84 3.9. Socijalna i zdravstvena zaštita stanovništva ............................................................................... 86 3.9.1. Stanje na području ............................................................................................................... 86 4. AKCIONI PLAN ............................................................................................................................. 104 5. IMPLEMENTACIJA LEAP-A ....................................................................................................... 124 6. LITERATURA ................................................................................................................................ 125 PRILOG: REZULTATI ANKETE..................................................................................................... 126 PRILOG: SPISAK TABELARNIH, GRAFIČKIH I KARTOGRAFSKIH PRILOGA .................... 138 3 LOKALNI EKOLOŠKI AKCIONI PLAN PREDGOVOR Životna sredina je strateško pitanje budućnosti čovjeka, naroda, kolektiva i pojedinca; političke, ekonomske i sve druge slobode ostaju u tami ukoliko građani ne ostvaruju prirodno pravo – pravo na zdrav život sadašnjih i budućih generacija. Na globalnom nivou održivi razvoj nije moguće postići ako se on ne postigne na lokalnom niovu. Lokalni nivo uočava većinu problema okoline tj. ona je mjesto gdje građani mogu utjecati na njihovo rješavanje. Ovaj nivo je ključan u procesu stvaranja uslova za mijenjanje životnih navika, proizvodnje, potrošnje, iskorištavanja prostora u cilju ostvarivanja modela privredno – ekološkog pristupa i borbe protiv siromaštva. Kako država tako i lokalne zajednice susreću se s ozbiljnim problemima u oblasti okoliša. To se posebno odnosi na nedovoljno razvijene kapacitete, te mnoge društveno - privredne i institucionalne probleme. Sagledavanjem stanja u Općini Konjic došli smo do zaključka da se osnovni okolišni problemi manifestuju u sljedećim oblastima: Stanje kvaliteta zraka, Nezaštićeni vodni resursi, onečišćenja Devastacija i kontaminacija tla, erozija i klizišta Velike količine nezbrinutog komunalnog i industrijskog otpada, te posebnih vrsta otpada (toksičnog otpada) Pravilno korištenje šumskih ekosistema i urbanog zelenila, Utjecaj privrednih i industrijskih aktivnosti na okoliš i još niz problema na koje ćemo ukazati i dati eventualna rješenja kroz ovaj dokument. U izradu ovog dokumenta bila je uključena šira javnost, stručna lica iz različitih oblasti. Dodatna vrijednost ovog dokumenta ogleda se u obezbjeđivanju pristupa i sticanju povoljnih referenci kod razvojnih fondova i finansijskih institucija, kako domaćih tako i međunarodnih. Iskreno se nadamo da će ovaj dokument naići na odobravanje i potporu svih relevantnih aktera u razvitku Općine Konjic. 4 LOKALNI EKOLOŠKI AKCIONI PLAN 1. UVOD Izrada i implementacija Lokalnog Akcionog Ekološkog Plana zasniva se na načelima održivog razvoja, što znači balans između ekonomskih, društvenih i prirodnih zahtjeva. Okolišni problemi su zapravo posljedica ekonomskog i socijalnog stanja u općini, te se okolišni problemi ne mogu posmatrati odvojeno od ekonomskih i socijalnih. Brza okolinska procjena je metoda procjene društveno-ekonomskih uslova, prirodnih karakteristika područja (uključujući i efekte uticaja društva na prirodu (iscrpljivanje resursa – uzvodno i zagađivanje – nizvodno)), te upravljanje zajednicom. Cilj je utvrđivanje, ne samo stanja ovih komponenti, nego i njihovih odnosa, kako bi se ustanovile mjere kojim bi se konvergiralo ka održivom razvoju. Održivi razvoj je vid razvoja gdje se istovremeno vodi računa o društveno-ekonomskom razvoju, kao i očuvanju prirode, kako bi se zadovoljile potrebe ne samo današnjih, nego i budućih geneacija. Ne postoji opšte pravilo kako se uspostavlja relacija među ovim komponentama razvoja, nego svaka sredina treba da iznađe svoje vidove održivog razvoja, zavisno od socijalnog stanja, ekonomske snage, nivoa društva, uslova i zahtjeva koje postavlja priroda. LEAP je strateški dokument kojim se daje plan djelovanja za ostvarenje boljih uslova života,ciljevi LEAP-a su unapređenje zaštite zdravlja i prirodne okoline. On se temelji na načelima partnerstva i podijeljene odgovornosti cjelokupne zajednice, te na principima prava građana na dostupnost informacijama, odlučivanje u donošenju i provođenju politike planiranje zaštite okoline. Niz je razloga zbog kojih se ukazala potreba izrade LEAP-a: potreba poboljšanja stanja kvalitete okoline i racionalizacija potrošnjom resursa i snižavanje nivoa zagađivanja potencijalno opasnog po zdravlje, sigurnost i okolinu; omogućuje da se pitanja društveno-eknomskog razvoja rješavaju paralelno sa smanjivanjem ekoloških opterećenja, odnosno da se razvoj usmjeri na bazi prirodnih uslova i zahtjeva; da se sektorski planovi povežu i budu optimalna za društvenu zajednicu; uspostavi partnerski pristup, pri čemu bi proces izrade LEAP-a trebalo da posluži