2008-2009 architectuur theater dans muziek 2008-2009 blauwe zaal deSingel Desguinlei 25 / B-2018 Antwerpen ma vr 10 19 uur / za 16 19 uur ENRICO RAVA NEW www.desingel.be [email protected] QUINTET FEATURING T +32 (0)3 248 28 28 F +32 (0)3 248 28 00 GIANLUCA PETRELLA VR 6 MRT 2009 deSingel is een kunstinstelling van de Vlaamse Gemeenschap en geniet de steun van hoofdsponsor mediasponsors 2008-2009 / JAZZ ZA 6 SEP 2008 OPENINGSCONCERT FREE MUSIC FESTIVAL WO 22 OKT 2008 DAVE DOUGLAS 3 WO 29 OKT 2008 MARC RIBOT TRIO do 20 NOV 2008 BRUSSELS JAZZ ORCHESTRA & RICHARD GALLIANO VR 6 MRT 2009 ENRICO RAVA QUINTET WO 18 MRT 2009 TRIO MAHANTHAPPA-DRESSER-HEMINGWAY WO 27 MEI 2009 FLY inleiding door Hugo De Craen, 19.15 uur, foyer de kunsthaven begin 20.00 uur einde omstreeks 21.20 uur er is geen pauze teksten programmaboekje Didier Wijnants coördinatie programmaboekje deSingel ENRICO RAVA NEW QUINTET FEATURING GIANLUCA PETRELLA ENRICO RAVA trompet GIANLUCA PETRELLA trombone GIOVANNI GUIDI piano PIETRO LEVERATTO contrabass FABRIZIO SFERRA drums gelieve uw GSM uit te schakelen De inleidingen kan u achteraf beluisteren via www.desingel.be Selecteer hiervoor voorstelling/concert/tentoonstelling van uw keuze. Op www.desingel.be kan u uw visie, opinie, commentaar, appreciatie, … REAGeeR betreffende het programma van deSingel met andere toeschouwers delen. & WIN Selecteer hiervoor voorstelling/concert/tentoonstelling van uw keuze. Neemt u deel aan dit forum, dan maakt u meteen kans om tickets te winnen. Bij elk concert worden cd’s te koop aangeboden door ’t KLAverVIER, Kasteeldreef 6, Schilde, 03 384 29 70 > www.tklavervier.be foyer de kunsthaven enkel open bij avondvoorstellingen in rode en/of blauwe zaal open vanaf 18.40 uur kleine koude of warme gerechten te bestellen vóór 19.20 uur broodjes tot net vóór aanvang van de voorstellingen en tijdens pauzes Hotel Ramada Plaza Antwerp (Desguinlei 94, achterzijde torengebouw ING) Restaurant HUGO’s at Ramada Plaza Antwerp open van 18.30 tot 22.30 uur Gozo-bar open van 10 uur tot 1 uur, uitgebreide snacks tot 23 uur deSingelaanbod: tweede drankje gratis bij afgifte van uw toegangsticket Reclamepanelen omringen de bouwwerf van deSingel. De plaatsing van deze panelen levert extra middelen op om de bouwkosten te financieren. De toelating voor het plaatsen van de advertentiepanelen geldt voor de periode van de bouwwerken. Wij hopen op uw begrip. ENRICO RAVA CONCENTRATIE EN STOUTMOEDIGHEID Geen enkel land is zo zot van jazz als Italië. Zelfs het kleinste dorp in de uithoeken van Sicilië heeft wel een eigen volwaardig jazzfestival. Internati- onale grootheden zijn er sinds jaar en dag vriend aan huis. Sommige Ame- rikanen hebben er hun mooiste tijden beleefd. Zoals een Mal Waldron die op zijn tachtigste nog grinnikend terugdacht aan zijn jaren op het schier- eiland, toen hij er op de payroll stond van de openbare omroep. Het waren gouden tijden voor kerels zoals Waldron en Steve Lacy, Amerikanen die in de States moesten knokken voor een schamel bestaan, maar die in Europa een genereus publiek en een al even genereuze subsidiërende overheid vonden. SpeUREN NAAR JAZZ Het naoorlogse Italië was zot van jazz omdat die muziek naar vrijheid geurde. Nog meer dan elders in Europa konden Italianen jazz smaken als de soundtrack bij de bevrijding, het afwerpen van het fascistische juk. Jazz had bovendien iets fascinerends, na de oorlog nog meer dan voordien. De muziek was een merkwaardige mix van eruditie en street credibility, van high culture en low culture, van harmonische rijkdom en aantrekkelijke groove. Jazz was toen weliswaar nog grotendeels een overzees product, gemaakt door zwarte en blanke Amerikanen. Maar daar zou geleidelijk verandering in komen. De muziek werd steeds meer gesmaakt door steeds meer Europeanen die gretig speurden op de radio of in platencol- lecties. FAN WORDT MUZIKANT Enrico Rava (geboren 1939) is in die periode opgegroeid. Hij kreeg de liefde voor de muziek al heel vroeg mee, al genoot hij een tamelijk traditionele muzikale opvoeding. De jonge Rava kreeg pianolessen van zijn moeder. De jazz leerde hij kennen via de platencollectie van zijn zeven jaar oudere broer. “Ik ben in de eerste plaats een jazzfan”, zegt Rava daarover altijd. “Ik heb de muziek als luisteraar leren kennen en appreciëren, en pas daarna ben ik ertoe gekomen om ze zelf te spelen.” De stap van luisteraar naar muzikant maakte hij in 1957, toen hij in zijn geboortestad Turijn een door Norman Granz georganiseerd concert bijwoonde met onder anderen Lester Young, Miles Davis en Bud Powell. Vooral Miles maakte indruk. “Ik was al een echte Miles-fan, maar toen ik hem live zag spelen, ging ik hele- Enrico Rava © Giuseppe Pino maal overstag. Hij had een enorm charisma en trok alle blikken naar zich de melodie, bij ballades, walsjes en lieflijke liedjes. Zachtaardige deuntjes toe. Het is vreemd, maar op dat moment begon ik zelf plots de behoefte vormen sindsdien het vaste decor van Rava’s werk. te voelen om trompet te spelen.” Enkele dagen later was Rava de trotse bezitter van een trompet. Hij volgde geen opleiding, de techniek heeft hij EEN GROTE Les zich helemaal zelf bijgebracht, door platen van Miles en van Chet Baker na Toch speelt hij dat materiaal nooit heel expliciet. De dansjes zitten als het te spelen. ware onderhuids, een wals is vaak meer voelbaar dan hoorbaar, de melo- die wordt heel spaarzaam aangeraakt. De eerste liefde is weer voelbaar, NAUWELIJKS VOLLeeRD BIJ de AVANTGARde want Rava toont zich een nu een schitterende leerling van Miles Davis en Op dat moment leek weinig erop te wijzen dat Rava zowat het boegbeeld Chet Baker. “Zoals zij een ballade konden neerzetten, prachtig. De meeste van een bloeiende Italiaanse jazzscène zou worden. Hij speelde jazz in jazzmuzikanten hebben de neiging om snel het tempo te verdubbelen. relatief traditionele stijl, zo goed en zo kwaad als het kon. Maar precies dat Miles en Chet deden dat niet: ze concentreerden zich op slechts enkele leverde hem enkele mooie buitenkansen op. Zijn eerste opdrachten kreeg essentiële noten. Dat wil ik ook doen: me concentreren op een eenvou- hij van de Argentijnse saxofonist Gato Barbieri. Kort daarna kampeerde dige melodische figuur en ervoor zorgen dat die noten echt van mij zijn, Mal Waldron in de laars, en die kon wel wat plaatselijke muzikanten gebrui- dat mijn ziel erin ligt. Zanger Joao Gilberto heeft me van die noodzaak ken. En via Waldron kwam hij in contact met Steve Lacy, die hem introdu- doordrongen. Destijds vroeg hij mij waarom ik altijd zoveel noten speelde. ceerde in de avantgarde van die tijd. Zo kreeg een nauwelijks volleerde Speel toch alleen de noodzakelijke noten, zei hij. En dat was misschien de Rava al heel vroeg de kans om met hele grote namen te spelen. grootste les die ik ooit kreeg.” BINNEN EN BUITEN de LIJNEN WALsjes EN STOEIWERK Achteraf gezien was dat milieu van de avantgarde misschien niet de Die geloofsbelijdenis heeft Rava later neergeschreven in het boek ‘La Nota natuurlijke biotoop van Rava, maar hij heeft er wel muzikaal leren duiken Necessario’, een ode aan de soberheid. Al hoef je die tekst niet te kennen en zwemmen. Lacy lokte hem in 1967 zelfs naar New York en dat was wel om zijn muziek te begrijpen. Daarvoor volstaat het om te luisteren naar zijn een heel radicale vuurdoop. “Ik kon geen woord Engels, en daar stond ik talrijke plaatopnamen, in volbloed Italiaanse bezetting of met Amerikaanse dan,” herinnert Rava zich later weemoedig. De intensieve kennismaking collega’s zoals Paul Motian, Larry Grenadier of Mark Turner. Met Italianen met de avantgarde voelde aan als een confrontatie met de afgrond. Rava of met Amerikanen, het resultaat is altijd een gevoelige evenwichtsoefe- dook met volle overgave in de free jazz, zelfs al was dat eigenlijk niet zijn ning tussen vrijheid en traditie. Zoals op de prachtige cd ‘New York Days’ echte liefde. “Voor mij was het toen belangrijk om die totale vrijheid te die niet alleen drijft op mediterrane walsjes en melancholische deuntjes, ervaren. Het was tegelijk griezelig en comfortabel. Er waren geen spel- maar ook op dialoog, interactie en stoutmoedig stoeiwerk. regels, dus kon je ook niets fout doen. Dat vond ik toen wel interessant. Al zie ik dat vandaag wel anders. Eigenlijk vind ik het veel prettiger als er wel duidelijk regels zijn, want dan kun je juist bewust kiezen om binnen de lijnen te blijven of er juist buiten te stappen.” DEUNTjes IN heT deCOR Dankzij zijn avonturen in New York is Rava snel uitgegroeid tot een Itali- aans icoon. “Ik was de eerste Italiaan die in New York met Amerikaanse muzikanten speelde. En ik was de eerste Italiaan die ooit uitgebreid in Downbeat stond. Voordien wist zelfs niemand dat er Italiaanse jazz be- stond.” In de praktijk is Rava daardoor ook de wegbereider geworden van een hele generatie Italianen, al was het maar omdat de meeste van die muzikanten pas opgemerkt werden toen ze bij hem speelden. Wel heeft de trompettist geleidelijk afstand gedaan van de avantgarde om steeds meer zijn melancholieke inborst te doen spreken. Hij verkoos weer om met thematisch materiaal te werken, want zijn hart lag uiteindelijk toch bij Enrico Rava Zonder twijfel is Enrico Rava (°1939), geboren in Triëste, de internationaal meest erkende Italiaanse jazzmusicus. Gedurende veertig jaar als trom- petspeler en componist produceerde hij meer dan honderd opnamen, waaronder dertig op zijn naam. Als groot bewonderaar van Miles Davis en Chet Baker begon hij op jonge leeftijd te spelen in clubs in Turijn. In 1962 ontmoette hij Gato Barbieri met wie hij twee jaar later de soundtrack voor de film ‘Una bella grinta’ van Montaldo opnam. In die jaren ontmoette hij Don Cherry, Mal Waldron en Steve Lacy.