Uchwała Nr XXIX/152/09 Rady Gminy Wi śniew z dnia 19 marca 2009 roku w sprawie przyj ęcia Strategii Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Wi śniew na lata 2009-2013 z perspektyw ą na lata 2014-2020 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorz ądzie gminnym /Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z pó źniejszymi zmianami/, art. 17 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej /Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 z pó źniejszymi zmianami), oraz art. 41 ust. 2 ustawy z dnia 12 kwietnia 1982 roku o wychowaniu w trze źwo ści i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 r. Nr 70 poz. 473 z pomniejszymi zmianami) na wniosek Wójta Gminy Rada Gminy uchwala: § 1. Strategi ę Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Wi śniew na lata 2009-2013 z perspektyw ą na lata 2014-2020, w tym Gminny Program Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych Gminy Wi śniew na 2009 rok stanowi ący zał ącznik do niniejszej Strategii. § 2. Traci moc Uchwała Nr XXVIII/147/2009 Rady Gminy Wi śniew z dnia 27 lutego 2009 roku w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Gminie Wi śniew na 2009 rok. § 3. Wykonanie uchwały powierza si ę Wójtowi Gminy Wi śniew. § 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podj ęcia. Przewodnicz ący Rady Józef Orzyłowski UZASADNIENIE do uchwały w sprawie przyjęcia Strategii Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Wi śniew na lata 2009-2013 z perspektyw ą na lata 2014-2020 Konieczno ść opracowania Strategii Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych wynika wprost z art.17 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej /Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 z pó źniejszymi zmianami) oraz art. 4 1 ust. 2 ustawy z dnia 12 kwietnia 1982 roku o wychowaniu w trze źwo ści i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 r. Nr 70 poz. 473 z pomniejszymi zmianami). Dokument ma stanowi ć podstaw ę do realizacji wzgl ędnie trwałych wzorów interwencji społecznych podejmowanych w celu zmiany (poprawy) tych stanów rzeczy (zjawisk wyst ępuj ących w obr ębie danej społeczno ści), które oceniane s ą negatywnie. Dokument charakteryzuje w szczególno ści działania instytucji rozwi ązuj ących kwestie społeczne podejmowane dla poprawy warunków zaspokojenia potrzeb przez wybrane kategorie osób i rodzin. Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Wi śniew obejmuje i stanowi materiał wyj ściowy do opracowania szczegółowych programów lokalnej pomocy społecznej. Przewodnicz ący Rady Józef Orzyłowski STRATEGIA INTEGRACJI I ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY WI ŚNIEW 2 Zał ącznik do Uchwały Nr XXIX/152/09 Rady Gminy Wi śniew z dnia 19 marca 2009r. STRATEGIA INTEGRACJI I ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY WI ŚNIEW NA LATA 2009-2013 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2014-2020 LUTY 2009 STRATEGIA INTEGRACJI I ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY WI ŚNIEW 3 SPIS TRE ŚCI WPROWADZENIE .......................................................................................................... 5 1. CZ ĘŚĆ WST ĘPNA ....................................................................................................... 8 1.1. PODSTAWY POLITYKI SPOŁECZNEJ ............................................................... 9 1.2. UWARUNKOWANIA SPOŁECZNO-PRAWNE TWORZENIA STRATEGII . 10 1.3. PRZESŁANKI WYNIKAJ ĄCE Z DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH ....... 12 2. CZ ĘŚĆ DIAGNOSTYCZNA ..................................................................................... 23 2.1. CHARAKTERYSTYKA GMINY ........................................................................ 24 2.2. DEMOGRAFIA ..................................................................................................... 26 2.3. PROBLEMY SPOŁECZNE IDENTYFIKOWANE PRZEZ O ŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ ...................................................................................... 30 2.4. KWESTIA DZIECKA ........................................................................................... 42 2.5. KWESTIA OSÓB BEZROBOTNYCH ................................................................ 46 2.6. KWESTIA UZALE ŻNIE Ń ................................................................................... 52 2.7. KWESTIA NIEPEŁNOSPRAWNO ŚCI ............................................................... 55 2.8. KWESTIA PRZEST ĘPCZO ŚCI ........................................................................... 59 2.9. PROBLEMY SPOŁECZNE W OPINII ŚRODOWISKA LOKALNEGO ........... 61 2.10. ANALIZA SWOT ............................................................................................... 69 2.11. ZASOBY UMO ŻLIWIAJ ĄCE ROZWI ĄZYWANIE PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH ................................................................................................... 78 2.12. PODSUMOWANIE CZ ĘŚ CI DIAGNOSTYCZNEJ ......................................... 82 3. CZ ĘŚĆ PROGRAMOWA .......................................................................................... 85 3.1. MISJA .................................................................................................................... 86 3.2. CELE STRATEGICZNE, OPERACYJNE I KIERUNKI DZIAŁA Ń .................. 87 3.3. MONITORING I WDRA ŻANIE STRATEGII .................................................... 99 4. UWAGI KO ŃCOWE ................................................................................................ 109 SPIS DIAGRAMÓW, TABEL I WYKRESÓW ........................................................ 110 STRATEGIA INTEGRACJI I ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY WI ŚNIEW 4 WPROWADZENIE Mówi ąc o gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych, nale ży mie ć na my śli w szczególno ści działania publicznych i prywatnych instytucji pomocy społecznej (i pokrewnych), prowadzone na terenie gminy, podejmowane dla poprawy warunków zaspokojenia potrzeb przez wybrane kategorie osób i rodzin, mieszka ńców gminy. W oparciu o uzyskane informacje i materiały został przygotowany dokument dla gminy Wi śniew, który pozwoli na racjonalizacj ę lokalnej polityki społecznej oraz wska że obszary, które w najbli ższym czasie powinny sta ć si ę przedmiotem szczególnej troski władz lokalnych. Metodyka opracowania dokumentu pozwoliła zaanga żowa ć środowisko lokalne w budow ę strategii na najwa żniejszych etapach, od diagnozy do wdro żenia i realizacji. Przedło żony materiał został opracowany w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Wi śniewie przy merytorycznym wsparciu O środka Kształcenia Słu żb Publicznych i Socjalnych – Centrum AV w Cz ęstochowie. Pomoc zewn ętrzna polegała głównie na doradztwie i systematyzacji układu głównych elementów wypracowanego dokumentu. Perspektywa czasowa obowi ązywania niniejszego dokumentu została skomunikowana z głównymi dokumentami strategicznymi wpływaj ącymi na rozwi ązywanie lokalnych problemów, tj. Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia (Narodowa Strategia Spójno ści) oraz Narodow ą Strategi ą Integracji Społecznej, wyznaczaj ącymi działania i stwarzaj ącymi mo żliwo ść ubiegania si ę o środki zewn ętrzne do 2013 roku. W pracach nad strategi ą uczestniczyli eksperci, specjali ści, przedstawiciele środowisk oświaty, kultury, ochrony zdrowia, s ądownictwa, policji, pomocy społecznej, przedstawiciele organizacji pozarz ądowych i samorz ądu lokalnego. Strategia Integracji i Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Wiśniew na lata 2009-2013 z perspektyw ą na lata 2014-2020 składa si ę z trzech zasadniczych cz ęś ci, tj. cz ęś ci wst ępnej, diagnostycznej i programowej. Cz ęść wst ępna zawiera elementarne informacje dotycz ące zasad konstruowania dokumentu – są w niej przedstawione podstawy polityki społecznej, uwarunkowania STRATEGIA INTEGRACJI I ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY WI ŚNIEW 5 społeczno-prawne tworzenia strategii oraz została dokonana analiza dokumentów strategicznych, z którymi powinna korespondowa ć i by ć spójna strategia. Cz ęść diagnostyczna dokumentu zawiera charakterystyk ę gminy, informacje na temat sytuacji demograficzno-bytowej jej mieszka ńców oraz diagnoz ę problemów społecznych, opart ą na badaniu źródeł zastanych oraz analizie specjalnie skonstruowanych do tego celu ankiet i wywiadów. Diagnoza obejmuje nast ępuj ące kwestie: 1. Problemy społeczne identyfikowane przez Ośrodek Pomocy Społecznej; 2. Kwestia dziecka; 3. Kwestia osób bezrobotnych; 4. Kwestia uzale żnie ń; 5. Kwestia niepełnosprawno ści; 6. Kwestia przest ępczo ści; 7. Problemy społeczne w ocenie środowiska lokalnego; 8. Analiza SWOT; 9. Zasoby umo żliwiaj ące rozwi ązywanie problemów społecznych. W podsumowaniu cz ęś ci diagnostycznej, po nało żeniu wyników dokonanej analizy na zakres mo żliwo ści kompetencyjnych samorz ądu gminnego, zostały wskazane najwa żniejsze obszary problemowe, których rozwi ązanie powinno sta ć si ę przedmiotem troski samorz ądu lokalnego, a s ą one tre ści ą cz ęś ci programowej dokumentu. Ponadto pokazany został zwi ązek zidentyfikowanych w procesie badawczym problemów społecznych z czynnikami, które nale ży bra ć pod uwag ę w programowaniu działa ń słu żą cych rozwi ązywaniu problemów społecznych środowiska lokalnego. W cz ęś ci programowej dokumentu zostały przedstawione najistotniejsze zało żenia polityki społecznej gminy na najbli ższe lata. Zostały one uj ęte w formie misji, celów strategicznych, celów operacyjnych i kierunków działa ń. Ponadto została zaprezentowana informacja na temat sposobu wdro żenia strategii oraz prowadzenia monitoringu i ewaluacji jej realizacji.