90 lat Polskiego Komitetu Olimpijskiego specjalny dodatek edukacyjny do Magazynu Olimpijskiego nr 3/2009 (89) Dofinansowano ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki Redakcja: Monika Czachowska, Agata Kruszewska, Magdalena Janicka, Grażyna Rabsztyn Opracowanie graficzne: Jolanta Krafft-Przeździecka Druk: KRA-BOX©Drukarnia Offsetowa Okładka: Marcin Władyka (studio headmade) Polski Komitet Olimpijski 1919–2009 Henryk Urbaś Dziesięciu nastoletnim chłopcom, przyznającym się do sportowych zainteresowań zadaliśmy niedawno proste – wydawałoby się – pytanie: „Czy wiecie co to jest Polski Komitet Olimpijski?”. Tylko co drugi pytany udzielił w miarę poprawnej odpowiedzi, choć „podpytywany” czy potrafi wymienić choćby dwóch członków Zarządu PKOl – już sobie nie poradził... adały co prawda różne z całego świata – nasz komi- sje: Sportowa, Kultury i Edukacji nazwiska, ale przecież nie tet narodowy zrzesza „osoby Olimpijskiej, Prawa Sportowe- Po nie chodziło. Co cieka- prawne”, czyli – sportowe orga- go, Współpracy Międzynarodo- we – większość pytanych ucz- nizacje, a konkretnie – polskie wej, Zawodnicza, Współpracy niów potrafiła wskazać miejsce, związki dyscyplin olimpijskich z Olimpijczykami itp. Zarówno w którym znajduje się siedziba (np. Polski Związek Piłki Nożnej, w Zarządzie, jak i w komisjach, PKOl, choć jeden z chłopców Polski Związek Lekkiej Atletyki, nie brak wybitnych sportow- ulokował ją w… Lozannie. ale także Towarzystwo Olimpij- ców – olimpijczyków, zarówno czyków Polskich, Ludowe Ze- tych sprzed lat (np. Irena Sze- Czym więC jest społy Sportowe, PTTK itp.). Ich wińska, Ryszard Parulski, Jacek Polski komitet olimPijski delegaci co cztery lata (zawsze Bierkowski, Grzegorz Lato, Te- i czym się zajmuje? Jeśli trzymać ok. pół roku po zakończeniu let- resa Sukniewicz, Jerzy Rybicki, się definicji zawartej w statucie, nich igrzysk olimpijskich) zbiera- Ryszard Stadniuk, Jerzy Kulej, jest to „autonomiczna organi- ją się na walnym zgromadzeniu Kazimierz Zimny, Ryszard Szur- zacja pozarządowa, działająca PKOl, które na kolejną 4-letnią kowski, Zygmunt Smalcerz, w formie dobrowolnego związ- kadencję wyłania Prezesa, Zarząd Dorota Idzi) jak i nadal aktywni ku stowarzyszeń i innych osób i Komisję Rewizyjną. Zarząd, (Monika Pyrek, Szymon Kołecki, prawnych, realizujących cele podobnie jak jego Prezydium, Katarzyna Skowrońska-Dolata, i zadania ruchu olimpijskiego zbiera się na posiedzeniach Maja Włoszczowska, Paulina Li- oraz zadania związane z rozwo- średnio raz w miesiącu. Wielką gocka i in.). Także w Biurze PKOl, jem polskiego sportu”. Warto pracę merytoryczną wykonują zapewniającym bieżącą dzia- zwrócić uwagę na rzecz bardzo także komisje problemowe PKOl łalność Zarządu i komisji oraz istotną – w przeciwieństwie do – w obecnej kadencji (2009- sprawną realizację zadań sta- Międzynarodowego Komitetu -2012) jest ich 15, a liczą – w za- tutowych PKOl pracuje grono Olimpijskiego, którego członka- leżności od zakresu zadań – od wybitnych przed laty zawodni- mi jest nieco ponad 100 osób 5 do 35 osób. Są to m.in. komi- ków (Adam Krzesiński, Grażyna MAGAZYN OLIMPIJSKI Rabsztyn, Marian wych w 1922 r., de facto połączy- Zgodnie z nim celami działania Sypniewski, Da- ły się w 1925 r. z Komitetem jako PKOl są: riusz Goździak). jedna silna organizacja. W spe- cjalnym porozumieniu Związku 1) rozwój, promowanie i ochro- PKOl Powo- z Komitetem określono podział na ruchu olimpijskiego w Pols- łano do żyCia zadań i zakres ich obowiązków. ce, zgodnie z Kartą Olimpijską; 12 października PKOl powierzono zadanie koor- 2) propagowanie, krzewienie 1919 roku, na za- dynowania przygotowań olim- i upowszechnianie zasad olimpi- łożycielskim zebra- pijskich prowadzonych przez zmu, idei oraz edukacji i kultury niu w (działającym związki sportowe, utrzymywanie olimpijskiej; Stefan książę Lubomirski pierwszy prezes PKIO do dziś) krakow- stałego kontaktu z MKOl oraz 3) reprezentowanie polskiego skim hotelu „Fran- sprawowanie pieczy nad wszyst- sportu wobec MKOl i narodo- cuski”, a pierwsza kimi formalno-organizacyjnymi wych komitetów olimpijskich, nazwa organiza- aspektami udziału w igrzyskach. międzynarodowych federacji cji (do 1925 r.) Chociaż te funkcje Komitetu sportu olimpijskiego i innych brzmiała: Polski jeszcze kilkakrotnie później się organizacji międzynarodowych; Komitet Igrzysk rozszerzały (PKOl kierował wte- 4) rozwój sportu kwalifikowa- Olimpijskich, dy także „sportową” częścią nego oraz promowanie sportu bo pierwszym przygotowań), to znów były dla wszystkich; zadaniem jakie ograniczane – właściwie zadania 5) ustalanie, zgłaszanie i zape- przed nim stanęło, z grupy logistyczno-administra- wnianie uczestnictwa polskiej Tadeusz Garczyński było przygoto- cyjnych aktualne pozostają do reprezentacji narodowej w igrzy- wiceprezes PKIO wanie narodo- dziś. Ze spraw zupełnie (od kil- skach olimpijskich wej ekipy do kunastu dopiero lat) „nowych” 6) edukacja i promocja czyste- olimpijskiego wy- można by wymienić chyba tylko go sportu, zapobieganie i zwal- stępu w Antwer- – pozyskiwanie sponsorów (daw- czanie dopingu oraz korupcji pii (1920). Do ny Fundusz Olimpijski dziś pew- sportowej. tego jednak nie nie by już nie wystarczył…) i gro- doszło, gdyż na madzenie od nich środków m.in. W działaniach PKOl najważ- p r z e s z k o d z i e na nagrody za wyniki olimpijskie niejsze jest dotarcie z ideą olim- stanęła wojna oraz rozbudowaną zwłaszcza pijską do jak najszerszych krę- bolszewicko-pol- w ostatnich 5 latach – działalność gów polskiego społeczeństwa, ska i myśl o olim- edukacyjną. Zresztą warto chyba zwłaszcza do przedstawicieli Stanisław Polakiewicz wiceprezes PKIO pijskiej premierze w tym miejscu zacytować sto- młodego pokolenia. Temu służą trzeba było na sowne fragmenty najważniejsze- organizowane już od 45 lat „Dni cztery lata odło- go PKOl-owskiego dokumentu, Olimpijczyka”, przeprowadzane żyć. Co ciekawe jakim jest na pewno jego Statut. zawsze w kwietniu dla upa- – początkowo PKIO skupiał właśnie „osoby fizyczne”, czyli konkretnych lu- dzi deklarujących wolę działania na Henryk Szot-Jeziorowski rzecz sportu. Z la- sekretarz generalny PKIO tami jednak ruch sportowy w kra- ju okrzepł, po- wstały kolejne ogólnokrajowe federacje, więc to one naj- pierw tworząc Związek Polskich fot. Muzeum Sportu i Turystyki Związków Sporto- Władysław Osmolski Przemarsz Polskiej Reprezentacji podczas uroczystości otwarcia Igrzysk VIII Olimpiady Paryż 1924 miętnienia terminu rozegrania w nich zapoznać się z tajnikami narodowy Komitet pierwszych nowożytnych igrzysk różnych dyscyplin i konkuren- Olimpijski. Meda- olimpijskich (Ateny, 6-15 kwiet- cji oraz ze stosowanym w nich le złote zdobyli w nia 1896 r.). Jest to szczególna sprzętem, na miejscu obejrzeć nich: Kazimierz okazja do przybliżenia wartości, gry lub walki pokazowe, po- Wierzyński za jakie niesie z sobą ruch olimpij- rozmawiać z najwybitniejszymi zbiór wierszy ski. Stała troska o doskonałość polskimi sportowcami, a nawet „Laur Olimpij- ciała i ducha, uczciwa, wolna od – spróbować swych sił w rywa- ski” (1928), Józef dopingu rywalizacja w duchu lizacji z mistrzami, wziąć udział Klukowski za rzeź- fair play, zdrowy styl życia, dba- w konkursach z nagrodami fun- bę „Wieńczenie za- łość o stan środowiska natu- dowanymi przez naszych olim- wodnika” (1932), Stanisław Kopczyński ralnego, umacnianie historycz- pijskich sponsorów. Nic dziwne- kompozytor Zbi- nych więzów sportu z kulturą go, że taka, niezwykle atrakcyjna gniew Turski za i sztuką – to zadania szeroko pro- i jakże wszechstronna okazja „Symfonię olim- pagowane w rozlicznych wyda- zbliżenia się rodaków do wiel- pijską” (1948). rzeniach (nie tylko sportowych), kiego sportu i jego bohaterów (MKOl organizo- konkursach wiedzy i przedsię- cieszy się z roku na rok coraz wał olimpijskie wzięciach kulturalnych. Co zna- większym powodzeniem. Wielu konkursy sztuki mienne, aktywniejsze w przygo- uczestników narzeka jedynie, że od Igrzysk Olim- towywaniu własnych propozycji na takie atrakcje muszą czekać pijskich w Sztok- uczczenia „Dni Olimpijczyka” znów cały rok… holmie w 1912 r. są od lat mniejsze środowiska, aż do Igrzysk Olim- w tym szkoły, szczególnie te, PKOl Promuje pijskich w Londy- Tadeusz Kuchar które za swych patronów mają zasady fair play niemal na każ- nie w 1948 r.). albo „Polskich Olimpijczyków” dym kroku. Fair Play – to czysta, Od 1969 r. PKOl albo poszczególne gwiazdy ro- uczciwa gra. To sport prowadzo- wyróżnia zło- dzimego lub światowego sportu. ny nie tylko w sposób zgodny tymi, srebrny- Szczególnie uroczystą oprawę z przepisami, ale także pięk- mi i brązowymi otrzymują zwłaszcza central- ny, szlachetny, uczciwy a nade „Wawrzynami ne imprezy „Dni Olimpijczyka” wszystko – wolny od niedo- Olimpijskimi” – które co roku odbywają się zwolonego wspomagania, czyli twórców litera- w innym ośrodku, będąc waż- – dopingu (patrz opracowanie tury i sztuki, któ- nym czynnikiem lokalnej akty- Z. i R. Żukowskich str. 24). War- rych dzieła ukazują wizacji do działalności w sporcie to wiedzieć także, że jesienią walory i piękno Mieczysław Orłowicz i dla sportu. 2005 r. Polski Komitet Olimpijski sportu. Wśród lau- Charakter wielkiego święta był (bardzo później chwalonym) reatów, którzy raz sportu mają Pikniki Olimpijskie gospodarzem wręczenia nagród na cztery lata organizowane od 10 lat. Naj- i wyróżnień „Fair play”. otrzymują spe- pierw je organizowano w Par- Już od 1928 roku PKOl prze- cjalne medale ku Agrykola, a później w żoli- prowadza krajowe konkursy zaprojektowane borskim Parku Kępa Potocka, sztuki i organizuje udział pol- przez Stanisła- do którego ściągają dziesiątki