KIRŞEHİR GEZİ REHBERİ KIRŞEHİR CITY GUIDE 2016 KIRŞEHİR GEZİ REHBERİ / CITY GUIDE 2016 T.C. Kırşehir Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından hazırlanmıştır. It is Prepared by Kırşehir Governorship Provincial Culture and Tourism Directorate. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü’nün katkılarıyla basılmıştır. It is Published with the Contribution of Ministry of Culture and Tourism General Directorate of Promotion. İletişim / Contact T.C. Kırşehir Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Kırşehir Governorship Provincial Culture and Tourism Directorate Tel / Phone : (0 386) 213 44 43 • Faks / Fax : (0 386) 212 32 95 www.kirsehirkulturturizm.gov.tr www.kulturportali.gov.tr/turkiye/kirsehir Fotoğraflar / Photos Servet UYGUN • Ömer ÇETİNER • Gürsoy OLCA Mustafa SÖZEN • Yıldız ERASLAN Kırşehir Valiliği Fotoğraf Arşivi Kırşehir Belediyesi Fotoğraf Arşivi Kırşehir Kültür ve Turizm Müdürlüğü Fotoğraf Arşivi Tasarım & Baskı / Design & Print Oğuzlar Mah. 1396. Sk 11/2 Balgat / Çankaya / ANKARA Telefon / Phone : (0 312) 285 14 10 2 [email protected] • www.tayfunmedya.com.tr 3 18 36 28 94 58 48 112 142 4 İçindekiler / Index 14 Tarihçe The History of City 18 Ahi Evran-ı Veli ve Ahi Evran Külliyesi Ahi Evran-ı Veli ve Ahi Evran Social Complex 24 Ahilik Kültürü Haftası Week of Ahi Culture 28 Cacabey ve Gökbilim Medresesi Cacabey and Astronomy Madrasah 36 Aşık Paşa Aşık Paşa 40 Yunus Emre Yunus Emre 44 Ahmedi Gülşehri Ahmedi Gülşehri 46 Şeyh Edebali Şeyh Edebali 47 SüleymanTürkmani SüleymanTürkmani 48 Yeraltı Şehirleri Underground Cities 51 Mucur Yeraltı Şehri Mucur Underground City 52 Kepez Yeraltı Şehri Kepez Underground City 54 Dulkadirli Yeraltı Şehri Dulkadirli Underground City 58 Kaman Kalehöyük Arkeolojik Kazı Çalışmaları Kaman Kalehöyük Archaeological Excavation Works 60 Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü Japanese Institute of Anatolian Archaeological 62 Kaman Kalehöyük Arkeoloji Müzesi Kaman Kalehöyük Archaeological Museum 66 Japon Bahçesi Japanese Garden 68 Büklükale Arkeolojik Kazı Çalışması Büklükale Archaeological Excavation Works 70 Yassıhöyük Arkeolojik Kazı Çalışması Yassıhöyük Archaeological Excavation Works 72 Merkez Kalehöyük Arkeolojik Kazı Çalışması Center Kalehöyük Archaeological Excavation Works 74 Büyükteflek Arkeolojik Kazı Çalışması Büyükteflek Archaeological Excavation Works 76 Kurutlu Kazısı Kurutlu Rescue Excavations 78 Kırşehir Müzesi Kırşehir Museum 80 Termal Kaplıcalar Spa Centers 81 Terme Kaplıcası Terme Spa 84 Karakurt Kaplıcası Karakurt Spa 86 Bulamaçlı Kaplıcası Bulamaçlı Spa 87 Mahmutlu Kaplıcası Mahmutlu Spa 90 Turistlik Tesisler Thermal Resources 94 Seyfe Gölü Kuş Cenneti Seyfe Lake Bird Sanctuary 98 Hirfanlı Baraj Gölü Hirfanlı Dam 106 Çuğun Baraj Gölü Çuğun Dam 108 Obruk Gölü Obruk Lake 112 Ağalar Konağı Ağalar Residence 114 Hacıbey Konağı Hacıbey Residence 116 Sülükçüler Konağı Sülükçüler Residence 117 Üç Ayak Kilisesi Church of Three Feet 120 Kesikköprü Kesikköprü 122 Kesikköprü Kervansarayı (Cacabey Hanı) Kesikköprü Caravanserai (Cacabey Inn) 126 Fatma Hatun Türbesi (İlhanlı Kümbeti) Fatma Hatun Tomb (İlhanlı Cupola) 127 Melik Gazi Kümbeti Melik Gazi Tomb 128 Kalender Baba Türbesi ve Mescidi Kalender Baba Tomb and Masjid 129 Aflak Baba Türbesi Aflak Baba Tomb 132 Lale Camii Lale Mosque 133 Alaeddin Camii Alaeddin Mosque 134 Kapucu Camii Kapucu Mosque 135 Çarşı Camii Çarşı Mosque 138 Ozanlar Poets 142 Neşet Ertaş Gönül Sultanları Kültür Evi Neşet Ertaş Sultan of Hearts, House of Culture 144 Onyx El Sanatları Onyx Handicrafts 145 El Sanatları Handicrafts 146 Pekmez ve Salça Kaynatılması Molasse and Paste Boiling 148 Kaman Cevizi Kaman Walnut 150 Doğal Güzellikler Natural Beauties 152 Yöresel Yemekler Local Meals 154 Kentpark Kentpark 156 Aşıkpaşa Masal Parkı Aşıkpaşa Fairytale Park 158 Hılla Gölü ve Kütük Ev Lake Hılla and Log House 160 Rüzgar Santrali Wind Power Plant 162 Önemli Telefonlar Important Phones 166 Ulaşım Transportion Sunuş Beş bin yıllık kadim bir tarihin yadigarlarını koynunda muhafaza eden Kırşehir, 1071 yılında Malazgirt Meydan Muharebesi Zaferinden sonra, Orta Asya’dan akın akın gelen Türkmen boylarına yurt olmuş, Anadolu’nun Türkleşmesinde ve Müslümanlaşmasında çok büyük rol oynamıştır. Hitit, Frig, Pers devletleri, Roma ve Bizans İmparatorlukları zamanında ticaret güzergahı üzerinde önemli bir yerleşim yeri olan Kırşehir, 13. Yüzyılda Anadolu Selçukluları döneminde bölgenin ilim, kültür, sanat merkezi olarak en parlak dönemini yaşamıştır. Ahi Evran-ı Veli’nin ikameti ile birlikte Anadolu coğrafyasının en önemli örgütlenmesi olan Ahilik teşkilatının da merkezi olmuştur. Mümbit bir “ahilik- kardeşlik” ortamında, ilim ve tasavvuf yolu olan Bektaşiliğin Hünkârı Hacı Bektaş-ı Veli burada dergâh kurmuş ve Türkçenin ilk savunucuları Aşık Paşa, Süleyman Türkmani, Ahmed-i Gülşehri, gökbilim medresesinin kurucusu Cacabey, Osmanlı Devletinin manevi mimarı Şeyh Edebali gibi âlim, mutasavvıf, yönetici ve alp-erenler, bu irfan ikliminde yetişip bu topraklarda faaliyet icra etmiş ve her anlamda nadide eserler vermişlerdir. Denilebilir ki, Osmanlı Devletinin kuruluşuna giden yol ve tarihî süreç Kırşehir’de başlamıştır. Bugün Cumhuriyet Türkiye’mizde de yeraltı şehirleri, höyükleri, tarihî kaplıcaları, kümbetleri, kervansarayları, camileri, kaleleri ve konaklarıyla zengin bir tarih, kültür ve medeniyet mirasına sahip olan şehrimiz, Terme, Karakurt, Bulamaçlı gibi şifalı termal kaplıcaları ve termal otelleri ile yüzlerce kuş çeşidini aynı anda görebileceğimiz Seyfe Gölü gibi sulak alanları, Hirfanlı Barajı gibi sayfiye yerleri ile yerli ve yabancı ziyaretçileri konuk etmeyi beklemektedir. Bu vesile ile ilimizin tanıtımına yardımcı olacak “Kırşehir Gezi Rehberi” adlı kitabın hazırlanmasında emeği geçen İl Kültür ve Turizm Müdürlüğümüze teşekkür ediyorum. Necati ŞENTÜRK Kırşehir Valisi 6 Introduction Having maintained the relics of a 5 – thousand year history in its bosom, Kırşehir has been home for the Turkmen tribes who came in flocks from Middle Asia following the Victory of Malazgirt Field Battle in 1071 and has played a great role in Turkicization and Islamisation of Anatolia. Kırşehir, used to be a place of settlement on a very significant trade route in times of Hittite, Phrygian, Persian states, the Roman and Byzantine Empires has lived its heyday to be a science, culture, the arts center during period of Anatolian Seljuks during 13th century. Upon residence of Ahi Evran-i Veli, it has also become the center for the Ahi Organization being the most significant organization of the Anatolian geography. In the fertile tolerance, “Akhism-brotherhood” environment, the Sultan of Bektashism, being the path of science and mysticism Haci Bektas-i Veli has established the dervish and the scholars, sufi managers and alperens such as Lover Pasha, Suleyman Turkmani, Ahmed-i Gülsehri who were the first advocates of Turkish language and the founder of astronomy madrasah Cacabey and Sheikh Edebali, being the spiritual architect of the Ottoman Empire, were trained in this lore climate and executed activities in these territories and produced unique works in every sense. It can be said that the path going to foundation of Ottoman State and historical process have started at Kırşehir. Today, our city possessing a rich historical, cultural and civilization heritage with its underground cities, tumulus, historic spas, tombs, caravanserais, mosques, castles and residences and healing thermal springs, thermal hotels such as Terme, Karakurt and Bulamaclı and the wetlands where we can simultaneously see hundreds of species of birds and resort locations as Hirfanli Dam expects to host domestic and foreign visitors in our Republic of Turkey as well. I herewith thank Provincial Culture and Tourism Directorate that made contribution to the preparation of “Kırşehir City Guide” which would help promote our city. Necati ŞENTÜRK Kırşehir Governor 7 UNESCO 8 * Ahi Evran Külliyesi / Ahi Evran Social Complex GEÇİCİ DÜNYA MİRAS LİSTESİNE ALINAN UNSURLARIMIZ OUR ITEMS TAKEN INTO PROVISIONAL WORLD HERITAGE LIST * Cacabey Gökbilim Medresesi / Cacabey Astronomy Madrasah 9 Ahilik / Ahi Culture SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS ULUSAL OUR ITEMS TAKEN INTO NATIONAL INVENTORY ENVANTERİNE ALINAN UNSURLARIMIZ OF INTANGIBLE CULTURAL HERITAGE Şed Kuşatma Töreni /Ahi Belt Wearing Ceremony 10 Halay SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS ULUSAL OUR ITEMS TAKEN INTO NATIONAL INVENTORY ENVANTERİNE ALINAN UNSURLARIMIZ OF INTANGIBLE CULTURAL HERITAGE Taş İşleme / Stonework Halıcılık / Carpet Business 11 Explore The Graying Salt 12 TUZ MAĞARASI KEŞFEDİN 13 Tarihçe Kırşehir, İç Anadolu Bölgesi’nde, Kızılırmak nehri havzası içinde kurulmuştur. Şehir çevresinin verimli toprakları, nehrin sağladığı imkânlar ve buradan geçen ticaret yolları, şehri her dönemde önemli kılmıştır. Bilinen 5.000 yıllık tarihî bir geçmişe sahip olan Kırşehir, Hititler döneminde Akua Saravena (Su Şehri), Persler döneminde Katpatukya (Kapadokya-Güzel Atlar Ülkesi), Roma döneminde Makissos, Bizans döneminde Justinianapolis ve Anadolu Selçuklu döneminde Gülşehri adını almıştır. Kırşehir, tarihte yeniden canlanışını, Anadolu Selçuklularına borçludur. Özellikle XI. yüzyıldan sonra Kırşehir’in ilim ve güzel sanatlar dalında büyük bir ağırlığı olduğu gözlenmiştir. 1243’de yapılan Kösedağ Savaşı’ndan sonra Moğollar, Anadolu’ya hakim olmuştur. Bu dönemde Kırşehir’e Vali olarak atanan Cacaoğlu Nureddin, Moğollara karşı barışçı bir siyaset güderek Kırşehir’i bayındır bir duruma getirmiştir. Bu dönemde Kırşehir, Türk Kültür Merkezlerinin en önemlilerinden biri hâline