Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice PROGRAM USUWANIA WYROBÓW ZAWIERAJ ĄCYCH AZBEST Z TERENU GMINY WIETRZYCHOWICE Opracowany na zlecenie Urz ędu Gminy Wietrzychowice przez ECO-ART Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17 00-203 Warszawa 1 Warszawa, pa ździernik 2011 Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice Spis tre ści 1. Wst ęp................................................................................................................................ 3 2. Cele i zadania „Programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice” ................................................................................................................ 4 3. Wła ściwo ści azbestu i jego wpływ na zdrowie człowieka................................................... 7 4. Uwarunkowania prawne u żytkowania i usuwania wyrobów azbestowych........................ 11 4.1. Oznakowanie wyrobów zawieraj ących azbest........................................................... 12 4.2. Inwentaryzacja wyrobów azbestowych...................................................................... 13 4.3. Obowi ązki wła ściciela nieruchomo ści........................................................................ 14 4.4. Obowi ązki wykonawcy prac polegaj ących na usuwaniu wyrobów azbestowych........ 14 4.5. Ochrona pracowników przed szkodliwym działaniem azbestu................................... 16 4.6. Post ępowanie z odpadami zawieraj ącymi azbest...................................................... 17 4.7. Procedury post ępowania z wyrobami zawieraj ącymi azbest...................................... 19 5. Wyroby azbestowe na terenie Gminy Wietrzychowice..................................................... 20 5.1. Ogólna charakterystyka Gminy Wietrzychowice ........................................................ 20 5.2. Inwentaryzacja wyrobów azbestowych na terenie Gminy Wietrzychowice................. 23 5.2.1. Metodologia przeprowadzenia inwentaryzacji................................................. 23 5.2.2. Płyty azbestowo-cementowe stanowi ące pokrycia dachów i okładziny elewacji........................................................................................................... 25 5.2.3. Rury azbestowo-cementowe do pozostawienia w ziemi................................... 28 5.2.4. Drogi utwardzane wyrobami zawierającymi azbest……………………………...28 5.3. Przestrzenne rozmieszczenie wyrobów azbestowych na terenie Gminy Wietrzychowice ......................................................................................................... 29 6. Harmonogram realizacji „Programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice”................................................................................................... 41 7. Aspekty finansowe realizacji „Programu”......................................................................... 45 7.1. Przewidywane koszty realizacji „Programu” .............................................................. 45 7.2. Potencjalne źródła finansowania usuwania azbestu.................................................. 48 8. Monitoring realizacji „Programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice” .............................................................................................................. 53 9. Podsumowanie i wnioski ................................................................................................. 55 10. Bibliografia..................................................................................................................... 58 2 Warszawa, pa ździernik 2011 Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice 1. Wst ęp Opracowanie „Programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice” zwi ązane jest z realizacj ą „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032” przyj ętego przez Rad ę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej uchwał ą nr 122/2009 z dnia 14 lipca 2009 roku (zmienionej uchwał ą nr 39/2010 z 15 marca 2010 r.), którego celem jest: 1. usuni ęcie i unieszkodliwienie wyrobów zawieraj ących azbest, 2. minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecno ści ą azbestu na terytorium kraju, 3. likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko. W ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska zabroniono wprowadzania do obrotu lub ponownego wykorzystywania substancji stwarzaj ących szczególne zagro żenie dla środowiska, w tym azbestu. Przepisami rozporz ądzenia Ministra Gospodarki z dnia 13 grudnia 2010 r. w sprawie wymaga ń w zakresie wykorzystywania wyrobów zawieraj ących azbest oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urz ądze ń, w których były lub s ą wykorzystywane wyroby zawieraj ące azbest , wykorzystywanie azbestu lub wyrobów zawieraj ących azbest zostało dopuszczone w u żytkowanych instalacjach lub urz ądzeniach nie dłużej ni ż do dnia 31 grudnia 2032 r. Zgodnie z zapisami „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032” do zada ń samorz ądu gminnego nale ży m.in. przygotowywanie i aktualizacja programów usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest. Przygotowanie „Programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice” poprzedzone zostało wykonaniem inwentaryzacji wyrobów zawieraj ących azbest. Inwentaryzacj ą obj ęte zostały pokrycia dachowe wykonane z płyt azbestowo- cementowych, elewacje budynków oraz rury azbestowo-cementowe wykorzystywane w wodoci ągach gminnych. W trakcie inwentaryzacji oceniony został stopie ń pilno ści usuni ęcia azbestu (na podstawie wymaga ń zawartych w rozporz ądzeniu Ministra Gospodarki z dnia 5 sierpnia 2010 r. zmieniaj ącym rozporz ądzenie w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawieraj ących azbest ). 3 Warszawa, pa ździernik 2011 Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice Zebrane w bazie danych wyniki inwentaryzacji umo żliwiły przygotowanie przestrzennego rozmieszczenia wyrobów zawieraj ących azbest na terenie Gminy Wietrzychowice wraz z analiz ą pogl ądowego stopnia pilno ści usuni ęcia azbestu. Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji oszacowano koszty usuni ęcia płyt azbestowo-cementowych z terenu Gminy Wietrzychowice oraz wskazano potencjalne źródła finansowania przedsi ęwzi ęć , polegaj ących na usuwaniu i unieszkodliwianiu azbestu. Opracowane zostały ponadto wska źniki monitorowania realizacji „Programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice”. „Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice” składa si ę z dziewi ęciu rozdziałów: 1. Wst ęp. 2. Cele i zadania „Programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu gminy Wietrzychowice”. 3. Wła ściwo ści azbestu i jego wpływ na zdrowie człowieka. 4. Uwarunkowania prawne u żytkowania i usuwania wyrobów azbestowych. 5. Wyroby azbestowe na terenie Gminy Wietrzychowice. 6. Harmonogram realizacji „Programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice”. 7. Aspekty finansowe realizacji „Programu”. 8. Monitoring realizacji „Programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice”. 9. Podsumowanie i wnioski 2. Cele i zadania „Programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice” Celem opracowania „Programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice” jest: 1. oczyszczenie terenu Gminy Wietrzychowice z azbestu poprzez usuni ęcie i unieszkodliwienie wyrobów zawieraj ących azbest, 2. eliminacja negatywnych skutków zdrowotnych oddziaływania azbestu na człowieka, 3. likwidacja oddziaływania azbestu na środowisko zgodnie z obowi ązuj ącym prawem do ko ńca 2032 roku. 4 Warszawa, pa ździernik 2011 Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice „Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Wietrzychowice” (zwany tak że w dalszej cz ęś ci dokumentu „Programem”) został przygotowany z uwzgl ędnieniem obowi ązuj ących aktów prawnych i jest zgodny z kierunkami wyznaczonymi w dokumentach krajowych, wojewódzkich i powiatowych. Zgodnie z „ Programem Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 ” usuni ęcie i unieszkodliwienie wyrobów zawieraj ących azbest zaplanowano do ko ńca 2032 r. Jako zadania dla samorz ądu lokalnego wskazano nast ępuj ące działania: 1. gromadzenie przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta informacji o ilo ści, rodzaju i miejscach wyst ępowania wyrobów zawieraj ących azbest oraz przekazywanie jej do marszałka województwa z wykorzystaniem dost ępnego narz ędzia informatycznego www.bazaazbestowa.pl, 2. przygotowywanie i aktualizacja programów usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest, 3. organizowanie szkole ń lokalnych w zakresie usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu nieruchomo ści bez korzystania z usług wyspecjalizowanych firm, 4. organizowanie usuwania wyrobów zawieraj ących azbest przy wykorzystaniu pozyskanych na ten cel środków krajowych lub unijnych, 5. inspirowanie wła ściwej postawy obywateli w zakresie obowi ązków zwi ązanych z usuwaniem wyrobów zawieraj ących azbest, 6. współpraca z marszałkiem województwa w zakresie inwentaryzacji wyrobów azbestowych oraz opracowywania programów usuwania wyrobów zawieraj ących azbest, w szczególno ści w zakresie lokalizacji składowisk przyjmuj ących odpady zawieraj ące azbest oraz urz ądze ń przewo źnych do przetwarzania odpadów zawieraj