y> BELGISCHE RADIO EN TELEVISIE JAARVERSLAG dï«nstjaar 1977 Instituut der Nederlandse Uitzendingen S ü • OO •o o 'y O •o O • 0o TEN GELEIDE Het Belgisch omroepbestel wevd grondig gewijzigd door de wet van 17 februari 1977 waarbij het Instituut van de Gemeen- sohappelipke diensten (I.G.D.) werd opgeheven^ een zelfstandige instelling voor de duitstalige uitzending en in het leven werd geroepen en het karakter van de regering suit zending en nauw­ keuriger werd omsohreven. De opheffing van het I.G.D. was uiteraard de meest ingrijpende wijziging daar zij de lijn van de culturele autonomie konsekwent doortrok : ingevolge een Konink­ lijk Besluit van juli 1977 werd het personeel van het I.G.D. over­ eenkomstig zijn taalrol naar het respectieve uitzendingsinstituut overgeheveld j de likwidatie van de goederen en financiën van het I.G.D. is een onderneming van meer langdurige adem daar zij pas op 6 december 1979 voltooid moet zijn. Door de overkomst van het nederlandstalig personeel van het I.G.D. werd het personeelbestand van het I.N.U. tot ruim 2.200 opgevoerd. ' De structuur van de technische diensten werd zo weinig mogelijk gewijzigdj terwijl de gemeenschappelijke culturele diensten van het I.G.D. zo oordeelkundig mogelijk in de bestaande structuren werden ingebouwd. Aldus ontstond o.m. een nieuw eigen Filharmonisch Orkest^ samengesteld uit het vroegere Omroep­ orkest en de Nederlandse leden van het vroeg ere Symfonieorkest ^ in totaal 89 leden. Op wetgevend gebied moet nog gewezen worden op de wet van 4 maart 1977^ waarbij een recht van antwoord bij de omroep wordt ingevoerd. In tegenstelling met het recht van antwoord in de geschreven pers kan ook een feitelijke vereniging een antwoord vorderen wanneer onjuiste feiten zouden zijn omge- roepen^ alsook feiten of verklaringen die de eer aantasten. Dit antwoord wordt beperkt tot een tekst van drie minuten die door de omroep wordt voorgelezen. De ontbinding van het parlement in maart 197 7 bracht mede dat de beide ontwerp-decreten tot wijziging van het statuut van de uitzendingsinstituten vervielen. Spoedig na de ver­ kiezingen van april werd nochtans hij de Cultuurraad van de Franstalige Gemeenschap een licht aangepast ontwerp-decreet II ingediend dat op 6 decemhev 1977 wet werd en waarbij de R.T.B.F. in het leven werd geroepen. In de Cultuurraad voor de Jlederlandse Cultuurgemeenschap werd midden 1978 de discussie over het ontwerp-deoreet hervat. Tenslotte maakt een Koninklijk Besluit de overschakeling mogelijk naar de Europese tv-normen^ die op 26 april 1977 ondanks de vrees van sommigen een zeer vlot verloop kende. Deze overschakeling schiep inzonderheid de mogelijkheid om tv-programma ’s uit te zenden over een tweede net ; aanvankelijk gebeurde dit twee avonden in de week^ van 19 oktober af vier avonden. Hier ondervonden de kijkers meer moeilijkheden^ vooral zij die op een kabelnet zijn aangesloten, en dit blijkt reeds 53 % van het totaal aantal kijkers in het Vlaamse land te zijn. Inmiddels worden tussen het departement van P.T.T. en de kabelmaatschappij en drukke besprekingen gevoerd om tegen einde 1978 een bevredigende oplossing te vinden. In dit verband moet worden onder streept dat België het enige Westeuropese land is waar de uitbreiding van de kabelnetten actief door de overheid, dit is het departement van P.T.T., bevorderd wordt, terwijl in alle buurlanden veeleer een protectionistisch beleid gevoerd wordt waarbij de buitenlandse programma 's zoveel mogelijk geweerd worden. Dit brengt natuurlijk met zich dat de Belgische televisie aan een bijzonder harde concurrentie is blootgesteld, die jaarlijks nog toeneemt. Toch wist de Vlaamse tv vorig jaar nog ongeveer 61 % van het totaal kijkvolume in Vlaanderen voor zich te houden ; verwacht mag worden dat met de ontwikkeling van het tweede net tot een waarachtig tweede pro­ gramma, dit aandeel opnieuw gevoelig zal stijgen. Anderzijds blijkt het aandeel van de eigen produktie in de uit­ zendingen licht te stijgen ; het bedroeg in 1977 68,06 % dit is 1,42 % meer dan in het vorige jaar. Dit is een zeer bemoedigende situatie, zo men rekening houdt met de indienstneming van het Ill tweede tv-net. Anderzijds waren er onder de aangekochte feuilletons twee suooesrijke Angelsaksische reeksen^ namelijk "Roots" i^ij, zwarten) en "Upstairs^ downstairs" (Grote lui^ kleine lieden)^ waarvan de Vlaamse tv de primeur voor het Europese continent in de wacht kon slepen. De programma’s van de televisie stonden in 1977 in het teken van P.P. Rubens naar aanleiding van de vierhonderdste verjaardag van zijn geboorte. Samen met de departementen van Eederlandse Cultuur en van Nationale Opvoeding werd een volwaardig feuilleton in vijf afleveringen van 50' naar een scenario van Hugo Claus gerealiseerd ; dit feuilleton wordt door volgende landen over­ genomen : West- en Oost-Duitslandj Zwitserland^ Frankrijk^ Canada^ Joegoslavië^ Polen^Tsjechoslovakije^ Finland^ Nederland^ en Israël. Ook de schooltelevisie bracht een merkwaardige Rubens- film terwijl de aflevering van "Spel zonder Grenzen" in de stad van Rubens een uitzonderlijk internationaal succes kende. De eigen ont spanningsprogramma ’ s^o.m. de Wies Andersen­ show en het Rad der Fortuin behoorden tot de meest succesvolle^ terwijl de eerste aflevering van "Slisse en Cesar" op oude­ jaarsavond meer dan 1^8 miljoen kijkers boeide. Te Oostende werd voor de eerste maal een internationaal "Opera- en Belcanto- festival" op touw gezet. Anderzijds werd de samenwerking met het Radio- en TV-Salon te Antwerpen in 1977 een tegenvaller, omdat bezwaarlijk goede tv-programma ’s gemaakt kunnen worden in het Bouwcentrumj waar het Salon een nieuw onderkomen had ge­ vonden. Ook de informatiediensten bleven hun inspanning van de jongste jaren voortzetten ; de avond van de wetgevende verkiezingen in april was andermaal de gelegenheid voor een algemeen rendez­ vous van de politieke vooraanstaanden en de pers in studio 5. IV "Confrontatie" op zondagvoormiddag bleef een wekelijkse politieke gebeurtenis ; een interessant experiment was de realisatie van een paar tweetalige "Confrontatie-Duel" in samenwerking met de R.T.B.F. : zo konden de Vlamingen ook kennis, maken met êêntalige P/aaZ-se politieke leiders. Tenslotte bleef voor de televisie de samenwerking met Nederland van belang : de oo-produkties "Tussen wal en schip" en "Sesamstraat" mogen hier als model gelden. Ook voor de radio kreeg de samenwerking met Nederland in 1977 een nieuwe dimensie, dank zij het besluit van de ministers R. De Baaker-Van Ooken en Van Doorn om een gemengde Nederlands- Belgische Commissie op te riahten die belast werd met een onder­ zoek naar de mogelijkheden om gemeensahappelijk de Nederlandse Langegolfzender en de Belgische Middengolfzender te exploiteren. De officiële installatie door minister R. De Backer vond plaats op 29 september op het kasteel van Ham te Steenokkerzeel ; de Commissie hoopt vóór eind 1978 een verslag te kunnen indienen bij haar opdrachtgevers. Beide zenders bieden voor België en Nederland een uitzonderlijke kans om zowel geï-ntegreerde program­ ma ' s voor Noord en Zuid uit te zenden als om alle landen van West-Europa hetzij gezamenlijk, hetzij afzonderlijk een imago van de Lage Landen voor te houden. De radio-samenwerking met Nederland werd ook verstevigd door de invoering in oktober 1977 van een wekelijkse "Spiegel van Nederland" uitgezonden door de Belgische radio als tegenhanger van de reeds jarenlang bestaande "Spiegel van België". De radio besteedde bij zondere aandacht aan de Europalia- biënnale, die in 1977 aan de Bondsrepubliek Duitsland was gewijd ; naast relais werden heel wat eigen programma's ingeschakeld. De televisie wijdde er een volledig namiddag- en avondprogramma aan ; deze laatste formule bleek vorig jaar nog niet alle kijkers te hebben overtuigd. In de festival-sfeer dienen Jazz-Middelheim te worden vermeld en de aanzienlijke bijdrage tot het Festival Van Vlaanderen van Gent en Brussel-Leuven. Breder contact met de luisteraars zocht de radio in zomerbedrijvigheid aan de kust en inzonderheid in talloze openbare concerten in de pro­ vinciën j waaronder bv. de Promenadeconcerten te Antwerpen. Ook in de viering van 100 jaar K.V.S. te Brussel nam omroep Brabant een actief aandeel : deze omroep vierde trouwens met grote bijval zijn tienjarig bestaan in de Trade Mart Eall op de Eeysel. B.R.T, III besteedde bijzondere aandacht aan het Beethovenjaar. Dank'zij de ingebruikneming van een tweede luist erspelstudio in het Omroepcentrum kon de radio zich meer toeleggen op luisterspelen, inzonderheid in de vorm van documentaire drama’s. Onderstreept mag worden dat sedert oktober 1977 alle radio­ programma 's zowel in mono- als in stereomodulatie worden uit­ gezonden, wat een unieke technische prestatie in West-Europa mag heten. Aldus slaagden de drie radioprogramma's van de B.R.T. er vorig jaar in ruim 76 % van het luisterpubliek te boeien ; van het totale Vlaamse luistervolume ging inderdaad amper 24 % naar buitenlandse radiostations. Verder mag er op gewezen worden hoe zowel radio als televisie zich blijven inspannen om in aan­ zienlijke mate goede kunstenaars van eigen land, zowel creatieve als uitvoerende, een behoorlijke kans te geven. Van zijn kant wist de studiedienst van de B.R.T. in november vorig jaar het panel van zijn dagboeken uit te breiden tot de kinderen van drie tot elf jaar ; aldus is voortaan een representa­ tief staal van gans de bevolking van Vlaanderen bij het kijk­ en luisteronderzoek betrokken. Op financieel vlak was 1977 andermaal een moeilijk jaar : in juni moest de begroting drastisch met 41.500.000 fr. worden verminderd. Dank zij een inspanning van alle diensten kon de balans van 1977 toch met een batig saldo van ruim 12 miljoen fr. afgesloten worden, wat de danken is aan de uitbetaling van achter­ stallige kredieten en aan de opbrengst van de eigen inkomsten, die VI groter was dan aanvankelijk geraamd. In dit verhand mag er op gewezen worden dat het aantal tv-toe- stellen in België jaarlijks blijft stijgen : eind 1977 waren er 2.808.641 toestellen ingeschreven tegen 2.645.850 eind 1976.