Zakład Komunikacji Miejskiej w Gdańsku Sp. z o.o. PRZYJAZNA KOMUNIKACJA www.zkm.gda.pl Zakład Komunikacji Miejskiej w Gdańsku Sp. z o.o. Spółka dysponuje ok. 230 autobusami i ponad 100 zestawami tramwajowymi. Obecnie Zakład Komunikacji Miejskiej w Gdańsku może pochwalić się jedną z najmłodszych flot autobusowych w Polsce, w 100% niskopodłogową i niemal w ca/ości klimatyzowan ą . Udział pojazdów niskopodłogowych i z częścią niskopodłogową we flocie tramwajowej ZKM w Gdańsku jest najwyższy w Polsce i wynosi prawie 75%. Od 2011 roku pojazdy ZKM w Gdańsku wyposażone ZHM Gdańsk są w systemy monitoringu wewnętrzneg o , a od 2012 w zapowiedzi głosowe , które informują pasażerów o kolejnych przystankach i przekazują tzw. komunikaty specjalne. ~ Kilka gdańskich chwil kontaktu kierujących pojazdami z dyspozytornią ruchu, a w razie z 25-lecia wolności ............ 6 potrzeby także z właściwymi służ­ bami pomocniczymi. Na początku XX wieku zorganizowana została w Gdańsku „gorąca linia", stworzona na miarę możliwości technicznych tamtego czasu, dzięki której obsługa tramwajów mogła szybko reagować w awaryjnych sytuacjach. TTG Wybory w 1989 roku; Lech Wałęsa ,,Lwowska fala" został prezydentem; na Dworcu na brzegu Bałtyku .... .... ... .. 34 Głównym PKP otwarto pierwszą restaurację McDonald's; Jan Paweł 11 przyjechał do Sopotu w 1999 roku, weszliśmy do Unii Europejskiej; Donald Tusk został premierem; w Gdańsku ciągle buduje się coś nowego; byliśmy gospodarzami Euro 2012 - przypominamy (głównie dzięki zdjęciom) kilka wybranych chwil z 25-lecia wolności. Ogromna popularność „Wesołej Lwowskiej Fali", jedynego w swoim Gdańsk rodzaju przedsięwzięcia radiowego stawał się większy ............. 16 z lat trzydziestych XX wieku, skłoniła jego twórców do podjęcia działalno­ ści estradowej. Zespół podróżował z występami po całym kraju. Trzy razy dotart też nad Bałtyk. Andrzej Kotecki Cenna mapa w gdyńskim muzeum ........ 38 Przed dwustu laty powierzchnia miasta Gdańska razem z fortyfika­ cjami, ale bez jego dóbr ziemskich, nie przekraczała 590 hektarów (same obwarowania zajmowały około 250 hektarów). Fortyfikacje okalały to, co dzisiaj nazywamy historycznym centrum albo śródmieściem, czyli zespół Głównego i Starego Miasta, W Muzeum Marynarki Wojennej Starego Przedmieścia, Zamczyska, w Gdyni, podczas przeprowadzanej Wyspy Spichrzów, Ołowianki i Dol­ inwentaryzacji zbiorów, w jednym nego Miasta o łącznej powierzchni z magazynów odnaleziono i zidenty­ około 255 hektarów Ta aglomeracja fikowano egzemplarz „Wielkiej Mapy miała swoje przedmieście. Dokład­ Księstwa Pomorskiego" autorstwa nie przed dwustu i stu laty miasto Eilharda Lubinusa, niemieckiego znacznie powiększyło swój obszar; kartografa i matematyka. przyłączono do niego wiele sąsied­ Jan Tymiński „Śpiewaj ogrody" ma misterną nich wsi i osad. Tadeusz T Głuszko Rozmaitości ...................... 42 konstrukcję i składa się z wielu Muzyczny zabytek Jadąc tramwajem zazębiających się opowieści. Ich Kalwarii Wejherowskiej .................. 42 w 1905 roku ....................... 26 Pieśni, które wykonują śpiewacy­ zwornikiem jest wspomnienie -amatorzy przy kolejnych stacjach narratora o nauczycielce forte­ „drogi krzyżowej", odprawianej pianu i o niecodziennej przyjaźni na Kalwarii Wejherowskiej starej kobiety z chłopcem, cią­ gnącej się latami. Wtej szkatuł­ kowo zbudowanej powieści naj­ bardziej rozwinięty jest wątek Jednym z warunków sprawnej orga­ Grety i jej męża Ernesta Teodora nizacji przejazdów w komunikacji Hoffmanna. miejskiej jest możliwość szybkiego ' 30dm OD REDAKCJI w przeddzień odpustu związane- tedy, w 1989 roku, nikt nie prowadził badań typu „exit poll", nie było go ze świętem Wniebowstąpienia tej szybkiej wymiany informacji, jaką daje Internet, ale w niedzielny wie­ Pańskiego, są bardzo stare. Nikt czór 4 czerwca wielu z nas miało przekonanie, że wydarzyło się coś ważne­ jednak nie wie, jaką dokładnie mają W go. Nie mieliśmy pewności opartej na sondażach, raczej tylko przeczucie i nadzieję. metrykę. Najstarsi pielgrzymi mówią, O skali wyborczego zwycięstwa „Solidarności" dowiadywaliśmy się tak naprawdę że w taki sposób śpiewali je ich dziadkowie i pradziadkowie. Wydaje dopiero w następnych dniach. się, że dotąd nikt nie zanotował tych A potem, w kolejnych dwudziestu pięciu latach, tych chwil, w których uczyliśmy się utworów w zapisie nutowym. nowej rzeczywistości, smakowaliśmy wolność i wprowadzaliśmy mozolnie europejską Tadeusz T Głuszko normalność było wiele - bardzo różnych i w różny sposób przez nas zapamiętanych. Z albumu Przypominamy dzisiaj kilka takich gdańskich chwil, z gatunku tych, które wy­ dają się być punktami szczególnej kumulacji społecznych i indywidualnych emocji, niemieckiego sapera......... 44 a niekiedy także historycznej doniosłości. Tak było, kiedy wybieraliśmy na prezydenta Lecha Wałęsę, kiedy słuchaliśmy na sopockim hipodromie Jana Pawła II, kiedy cieszy­ liśmy się z wejścia do Unii Europejskiej, czy kiedy organizowaliśmy Euro 2012. Ale tych chwil i wydarzeń, które nie mogłyby zaistnieć, gdybyśmy nie wykonali w 1989 roku pierwszego kroku, było przecież znacznie więcej. Dla kogoś będzie to udział w koncercie Jean-Michela Jarre'a, festiwalu szekspirowskim czy Open'er Festivalu, dla kogoś innego przejazd nową trasą komunikacyjną albo zrobienie zakupów w nowym markecie z materiałami budowlanymi. To wszystko też należy do dwudziestu pięciu lat naszej wolności. Prezentujemy kilka zdjęć z albumu nie­ Grzegorz FortunCl mieckiego żołnierza, którego batalion w ostatniej dekadzie września 1939 roku znalazł się w Gdańsku. Marcin Westphal Odobrej i zlej miłości ....... 48 Renata Gorczyńska Listy .................................. 51 Ulice .................................. 52 Wita Stwosza 53, czyli rzeczy, o których nigdy nawet nie marzyłem Zmieniła się epoka. Europa. Świat Uprzejmie prosimy, by korespondencję mailową do redakcji kierować na nowy adres: A przede wszystkim - Polska. Ale ulica [email protected] Wita Stwosza nadal w jakimś sensie DwumIesIęcznIk ilustrowany- magazyn pomaga1ący lepIe1 poznać I bardzIe1 pokochać Gdańsk, Gdynię, Sopot I Pomorze Gdańskie pozostała i pozostaje centrum mojego życia. Za sprawą ogromnych inwe­ 30dni Nr3 (113) Ma1-CzerwIec 2014 ISSN 1506-6487 stycji uniwersytetu, pośród których najważniejsza jest dla mnie biblioteka. Wydawca: ,,M,llemum Media" Sp z o o Prenumerata realizowana przez Ruch S.A.: Paweł Huelle Adres Redakcji i Wydawcy: ul Szeroka 121/122, 80-835 Gdańsk Zamówienia na prenumeratę mozna składać bezpoś­ Kontakt: tel /fax (0-58) 305 60 22 rednio na strome www.prenumerata.ruch.com.pl Wydawnictwa .................... 56 e-ma,I 30dm redakcja@gmail com Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-ma,I [email protected] lub kontaktu­ jąc się z Telefoncznym BILirem Obsług, Klienta pod Galeria ............................... 58 Redakcja: Grzegorz Fortuna numerem 801 800 803 lub 22 717 59 59 - czynne Zniszczenia i odbudowa na fotogra­ Layout: Milosz Rączkowski, Jarosław Szop1ńsk1 wgod21nach 7-18 Koszt połączenia wg taryfy operatora fiach Kazimierza Lelewicza -zdjęcia Opracowanie graficzne: Małgorzata Trys z albumu wydanego w czerwcu Zamówienia na prenumeratę przyjmuje też wydawca: Zespól i współpracownicy: Waldemar Borzestowski, Tadeusz Głuszko przez Fundację Karrenwall Opłatę (3 numery- 27 zł, rok - 54 zł) i Wydawnictwo Via. Projekt redakcyjny i wydawniczy: Grzegorz Fortuna, WojC1ech Duda, 1nm nalezy wpłacać na konto Fotografie: MaC1ej Kosycarz (KFP), Wojtek Jakubowski (KFP) Millenium Media Sp. z o.o. NORDEA BANK POLSKA S.A. Archiwa: Biblioteka Gdańska PAN, Archiwum Państwowe w Gdańsku, 091440 1097 0000 0000 0032 0797 Muzeum Narodowe Gdańsk, Muzeum Historyczne Miasta Gdańska Wysyłkę rozpoczyna się od pierwszego Na okładce oraz zbiory prywatne numeru wydanego po dacie wpłaty Logo obchodów 25-lecia wolności Reprodukcje zdjęć: Andrzej Kołecki Numery archiwalne do nabycia w redakcji byto wyświetlane na frontowej ścianie Druk: ZPW „Pozkal", Inowrocław Redakcja me zwraca materiałów niezamówionych Zastrzega sobie Katowni, czerwiec 2014 prawo skracania, ac/1ustacj1 tekstów, a takze zmiany ,eh tytułów Foto Mateusz Ochocki / KFP Reklama: Prosimy o kontakt z wydawcą tel. (0-58) 305 60 22 Redakcja me odpowiada za treść zamieszczonych reklam, ogłoszeń 3octni H z - WYBORY 1989 e wybory zakończyły się w Gdańsku miażdżą­ Wiec vvyborczy „Solidarności" przed kościołem św Brygidy cym zwycięstwem „Solidarności". Wszyscy jej Głosowanie w jednej z komisji na Pomorzu Tkandydaci (między innymi Olga Krzyżanowska, Jan Krzysztof Bielecki, Jacek Merkel, Czesław Nowak) dostali się do Sejmu. Rekordzistą w liczbie uzyskanych głosów był Jacek Merkel (ponad 200 tysięcy, blisko 90 procent wszystkich głosów oddanych w jego okrę­ gu). Senatorami zostali Lech Kaczyński i Bogdan Lis. W drugiej turze wyborów do Sejmu, w której o mandaty ubiegali się wyłącznie kandydaci z list PZPR, SD i ZSL, wygrali ci, których poparła „Solidarność" (był wśród nich Tadeusz Fiszbach). W tych czerwcowych dniach wielu z nas miało prze­ konanie, że wydarzył się end, że komunizm ostatecznie odchodzi w przeszłość. Skąd brało się nasze poczucie wolności? Po częśei wynikało ono z tego doświadczenia, jakim były wybory. Po długich dziesięcioleciach PRL-n, w których udział w wyborach odbywał się pod hasłem „głosuj bez skreśleń" (na jedyną, ustaloną przez władze listę), to głosowanie polegało właśnie na skreślaniu. Wie­ lu z nas zrozumiało, jaką siłę ma karta wyborcza, i jak za jej pomocą można wpływać na losy kraju i miasta. Il) 30dni 25 LAT WOLNOŚCI LECH WAllSA PREZYDENTEM grudnia