LOP – 4101-03-2/2012 P/12/134 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli P/12/134 – Funkcjonowanie funduszu sołeckich Jednostka Najwyższa Izba Kontroli przeprowadzająca Delegatura w Opolu kontrolę Kontroler Zbigniew Łupicki , główny specjalista kontroli państwowej , upoważnienie do kontroli nr 080335 z dnia 27 lipca 2012 r. (dowód: akta kontroli str. 1-1a) Jednostka Urząd Miejski w Grodkowie, ul. Warszawska 29 49 -200 Grodków kontrolowana Kierownik jednostki Marek Antoniewicz, Burmistrz Grodkowa kontrolowanej (dowód: akta kontroli str. 2) II. Ocena kontrolowanej działalności 1 Ocena ogólna Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie mimo stwierdzonych nieprawidłowości funkcjonowanie funduszu sołeckiego w Gminie Grodków. Uzasadnienie Pozytywną ocenę uzasadnia prawidłowe utworzenie funduszu sołeckiego, jego oceny ogólnej rozdysponowanie 2 oraz wykorzystanie w latach 2010-2012 r ( I półrocze), a także określenie zasad wykorzystania środków funduszu i zapewnienie przeszkolenia pracowników oraz sołtysów w zakresie problematyki funduszu sołeckiego. Stwierdzone przez NIK nieprawidłowości dotyczyły: niewłaściwego ustalenia wielkości funduszu przypadającego Sołectwu Kopice w 2011 r. i 2012 r. oraz niewłaściwego zaklasyfikowania części wydatków z funduszu sołeckiego. 1 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. 2 za wyjątkiem Sołectwa Kopice na 2011 r. i 2012 r. 1 III. Opis ustalonego stanu faktycznego 1. Organizowanie funduszu sołeckiego 1.1. Tworzenie funduszu sołeckiego Opis stanu 3 faktycznego Rada Miejska w Grodkowie podjęła uchwały w sprawie wyodrębnienia funduszu sołeckiego w budżecie Gminy Grodków 4 na lata 2010, 2011 i 2012 z zachowaniem terminów określonych w art. 6 i art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim 5, tj. odpowiednio do: 30 czerwca 2009 r., 31 marca 2010 r. i 31 marca 2011 r. (dowód: akta kontroli str. 3-14) Inicjatorem wyodrębnienia w budżecie Gminy funduszu sołeckiego na 2012 r. były sołectwa, a w poprzednich latach - Burmistrz. (dowód: akta kontroli str. 11, 26) Wysokość funduszu (według uchwał budżetowych) wynosiła: w 2010 r. – 410 238,47 zł, w 2011 r. – 412 343,84 zł i w 2012 r. – 400 144,27 zł i nie podlegała zmianom. (dowód: akta kontroli str. 15-25,98) Uchwała w sprawie wyrażenia zgody na wyodrębnienie w budżecie Gminy funduszu sołeckiego na rok 2010 r. została przekazana do Wojewody Opolskiego (który przekazał ją następnie Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Opolu), a uchwały na 2011 r. i 2012 r. przekazano bezpośrednio Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Opolu, z zachowaniem siedmiodniowego terminu wynikającego z art. 90 w związku z art. 86 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym 6. Organ ten nie uchylił ww. uchwał oraz nie wniósł uwag do ich treści . (dowód: akta kontroli str. 27) Ustalone W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie nieprawidłowości stwierdzono nieprawidłowości. 3 dalej Rada 4 dalej Gmina 5 Dz. U. Nr 52, poz. 420 ze zm. 6 Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm. 2 1.2. Rozdysponowanie środków funduszu sołeckiego na sołectwa W badanym okresie Gmina składała się z 35 jednostek pomocniczych - sołectw: Bąków, Bogdanów, Głębocko, Gierów, Gnojna, Gola Grodkowska, Gałązczyce, Jeszkotle, Jędrzejów, Jaszów, Kobiela, Kolnica, Kopice, Lipowa., Lubcz, Młodoszowice, Mikołajowa, Nowa Wieś Mała, Osiek Grodkowski, Polana, Przylesie, Rogów, Starowice Dolne, Strzegów, Sulisław, Tarnów Grodkowski, Wierzbna, Wierzbnik, Więcmierzyce, Wojsław, Wojnowiczki, Wójtowice, Zielonkowice, Żarów i Żelazna. (dowód: akta kontroli str. 28,29) Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy o funduszu sołeckim, Burmistrz w terminie do 31 lipca roku poprzedzającego rok budżetowy przekazał sołtysom wszystkich sołectw informacje o wysokości środków z funduszu sołeckiego przypadających na dane sołectwo w latach 2010 i 2011, a na 2012 r. sołtysom 34 z 35 sołectw. (dowód: akta kontroli str. 30-42 ) Kwota bazowa (K b), o której mowa w art. 2 ust. 1 ustawy o funduszu sołeckim , na 2010 r. wyniosła 2 292,02 zł, na 2011 r. – 2 361,97 zł, a na 2012 r. - 2 317,93 zł. (dowód: akta kontroli str. 15, 19, 23, 30-75) Wysokość środków z funduszu przypadających wszystkim sołectwom na 2010 r., oraz 34 z 35 sołectw na 2011 r. i na 2012 r. 7 obliczona została w prawidłowej wysokości, zgodnie ze wzorem określonym w art. 2 ust. 1 ustawy o funduszu sołeckim . Do obliczenia kwoty bazowej przyjęto prawidłowe, wynikające z rocznych sprawozdań budżetowych Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych jednostki samorządu terytorialnego, wysokości wykonanych dochodów bieżących Gminy za 2008 r., 2009 r. i 2010 r., które wynosiły odpowiednio 45 274 261,82 zł; 46 530 834,04 zł i 45 623 738,00 zł oraz liczbę mieszkańców zamieszkałych na obszarze Gminy, określoną w publikacji Głównego Urzędu Statystycznego pt. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (stan na 31 grudnia dla ww. lat odpowiednio: 19 753 osoby; 19 700 osób i 19 683 osoby). W 2010 r. w żadnym przypadku wysokość środków przeznaczonych na dane sołectwo nie przekroczyła dziesięciokrotności kwoty bazowej. (dowód: akta kontroli str. 30,37,43,45-75,76-81,168-173) 7 za wyjątkiem Sołectwa Kopice 3 W 2009 r. wszystkie sołectwa (35) złożyły Burmistrzowi wnioski o przyznanie środków z funduszu sołeckiego. W 2010 r. wniosku nie złożyło Sołectwo Kobiela, a w 2011 r. - Sołectwo Wierzbnik. (dowód: akta kontroli str. 37,43) W latach 2009-2011, po otrzymaniu informacji o wysokości środków funduszu sołeckiego w następnym roku budżetowym, sołectwa przekazały Burmistrzowi odpowiednio: 35, 34 i 34 wnioski o przyznanie środków z funduszu. Wszystkie ww. wnioski zostały złożone przez sołtysów z zachowaniem terminu określonego w art. 4 ust. 4 ustawy o funduszu sołeckim, tj. do 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy i zawierały dane wymagane w art. 4 ust. 3 ww. ustawy, tj. wskazanie przedsięwzięć przewidzianych do realizacji na obszarze sołectwa w ramach środków funduszu sołeckiego wraz z oszacowaniem ich kosztów i uzasadnieniem potrzeby realizacji. Nie stwierdzono przypadku odrzucenia przez Burmistrza wniosku sołectwa o przyznanie środków z funduszu. (dowód: akta kontroli str. 30, 37, 43, 154-160, 465-473) W badanym okresie obowiązywała Strategia Rozwoju Gminy na lata 2007-2020 przyjęta uchwałą Rady Miejskiej Nr XVII/184/08 z 23 kwietnia 2008 r. Przedsięwzięcia zaplanowane do realizacji przez sołectwa były zgodne z przyjętymi strategicznymi celami Gminy, którymi były: aktywizacja gospodarcza miasta i gminy, dostosowanie wsi do warunków Unii Europejskiej, rozwój infrastruktury technicznej i komunalnej, ochrona środowiska przyrodniczego oraz rozwój rekreacji, wypoczynku i kultury w mieście i gminie. (dowód: akta kontroli str. 114-124) W związku z powstaniem w Gminie funduszu sołeckiego, Urząd nie ograniczył sołectwom dochodów z mienia komunalnego, które pozostawały w ich dyspozycji na zasadach uregulowanych w załączniku do zarządzenia Burmistrza BR.0152/290/05 z dnia 1 lipca 2005 r. 8, zmienionym zarządzeniem Burmistrza z dnia 18 maja 2012 r. 9 (dowód: akta kontroli str. 108-113) Ustalone W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nieprawidłowości stwierdzono następujące nieprawidłowości: 8 w sprawie ustalenia procedury planowania i realizacji zadań oraz określenia wzoru wniosku i protokołu zdawczo- odbiorczego przekazania mienia komunalnego jednostkom pomocniczym Gminy Grodków 9 BR 0050.203.2012 4 1. W informacjach przekazanych Sołectwu Kopice 12 lipca 2010 r. i 13 lipca 2011 r. o wysokości środków funduszu sołeckiego na 2011 r. i 2012 r., podano kwoty funduszu sołeckiego wynoszące 24 470,01 zł i 23 967,40 zł, które przekraczały o 850,31 zł (o 3,6 %) i 788,10 zł (o 3,4 %) dziesięciokrotność kwot bazowych (23 619,70 zł i 23 179,30 zł), co stanowiło naruszenie przepisów art. 2 ust. 1 ustawy o funduszu sołeckim. Przyczyną powyższej nieprawidłowości było nieobniżenie kwot funduszu sołeckiego wyliczonych przez pracowników Urzędu dla Sołectwa Kopice do maksymalnej dopuszczalnej przepisami art. 2 ust. 1 ww. ustawy dziesięciokrotności kwoty bazowej oraz niesprawdzenie poprawności ustalenia wielkości środków dla tego Sołectwa w ramach nadzoru przez Kierownika Wydziału Finansowego oraz Skarbnika Gminy. Osoby odpowiedzialne za wyliczenie kwot funduszu sołeckiego w ww. latach oraz osoby nadzorujące wyjaśniły, iż wynikało to z niedopatrzenia spowodowanego przyjęciem do wyliczenia środków funduszu formuły utworzonej w 2010 r. w programie Excel, bez sprawdzenia warunku nieprzekroczenia przez sołectwa dziesięciokrotności kwoty bazowej, zawartego w art. 2. ust. 1 ww. ustawy. (dowód: akta kontroli str. 37,43,87-88, 90-91, 92, 168,170) Wskutek powyższej nieprawidłowości Sołectwo Kopice dysponowało w 2011 r. i 2012 r. wyższymi kwotami środków od faktycznie przysługujących i w 2011 r. wykorzystało środki w kwocie 24 467,05 zł, tj. wyższej od należnej o 847,35 zł. W związku z powyższą nieprawidłowością, w dniu 24 maja 2012 r. Gmina skorygowała wniosek do Wojewody Opolskiego o zwrot z budżetu państwa części wydatków poniesionych z funduszu sołeckiego w 2011 r., co opisano w pkt. 3 niniejszego wystąpienia. Ponadto w trakcie kontroli NIK podjęto działania w celu obniżenia planu środków funduszu sołeckiego dla Sołectwa Kopice na 2012 r. o kwotę 788,10 zł (dowód: akta kontroli str. 44, 130, 193) 2. Burmistrz nie przekazał sołtysowi Wierzbnika informacji o wysokości środków funduszu sołeckiego dla tego Sołectwa na 2012 rok, co stanowiło