RAPORT O AKTUALNYM STANIE LOKALNYCH PLANÓW I STRATEGII ROZWOJU TURYSTYKI W SUBREGIONIE POŁUDNIOWYM WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Opracowanie powstało w ramach projektu Turystyczni Partnerzy w Beskidach ” nr WTSL.02.01.00-24-028/08 realizowanego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013. Bielsko-Biała, 01.2012 Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska-Republika Słowacka 2007-2013 „Raport o aktualnym stanie lokalnych planów i strategii rozwoju turystyki w subregionie południowym województwa śląskiego” został przygotowany jako opracowanie badawczo- rozwojowe wykonane na zlecenie Agencji Rozwoju Regionalnego w Bielsku-Białej przez: Katedrę Marketingu i Przedsiębiorczości Wydziału Zarządzania i Informatyki Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej. 2 WPROWADZENIE ................................................................................................................. 4 1. IDENTYFIKACJA LOKALNYCH PLANÓW I STRATEGII ROZWOJU TURYSTYKI ............................................................................................................................ 5 1.1. POWIAT MIASTO BIELSKO-BIAŁA .................................................................. 5 1.2. POWIAT BIELSKI ................................................................................................... 6 1.3. POWIAT CIESZYŃSKI ......................................................................................... 11 1.4. POWIAT ŻYWIECKI ............................................................................................ 22 2. ANALIZA LOKALNYCH PLANÓW I STRATEGII ROZWOJU GMIN .............. 33 3. ANALIZA LOKALNYCH PLANÓW I STRATEGII ROZWOJU TURYSTYKI .. 38 WNIOSKI ............................................................................................................................... 39 LITERATURA ....................................................................................................................... 40 SPIS FOTOGRAFII ............................................................................................................... 42 SPIS TABEL ........................................................................................................................... 42 3 WPROWADZENIE Głównym celem niniejszego opracowania jest sformułowanie raportu o aktualnym stanie lokalnych planów i strategii rozwoju turystyki w gminach objętych projektem, tj. w Subregionie Południowym województwa śląskiego. „Raport o aktualnym stanie lokalnych planów i strategii rozwoju turystyki” jest drugą częścią opracowania. Częścią pierwszą jest „Analiza SWOT Subregionu Południowego Województwa Śląskiego”, która zawiera dane o zasobach turystycznych (zarówno strukturalnych, jak i funkcjonalnych) niniejszego obszaru. Aby osiągnąć tak określony cel wykonano następujące prace: 1) dokonano identyfikacji dokumentów strategicznych powiatów i gmin przedmiotowego obszaru, 2) dokonano analizy strategii gmin pod względem planowania rozwoju turystyki, a w szczególności pod kątem: zdiagnozowania potencjału turystycznego gminy, identyfikacji grup docelowych (segmentacji rynku), analizy SWOT potencjału turystycznego gminy, określenia wizji rozwoju turystyki w gminie, określenia celów dot. rozwoju turystyki (cele strategiczne, operacyjne), określenia potencjalnych źródeł finansowania, określenia wskaźników realizacji. 3) dokonano analizy i oceny planów i strategii rozwoju turystyki gmin przedmiotowego obszaru pod kątem: zdiagnozowania potencjału turystycznego gminy, identyfikacji grup docelowych (segmentacji rynku), analizy SWOT potencjału turystycznego gminy, określenia wizji rozwoju turystyki w gminie, określenia celów dot. rozwoju turystyki (cele strategiczne, operacyjne), określenia potencjalnych źródeł finansowania, określenia wskaźników realizacji. Wyniki powyższych analiz posłużyły do wyciągnięcia wniosków. 4 1. IDENTYFIKACJA LOKALNYCH PLANÓW I STRATEGII ROZWOJU TURYSTYKI 1.1. POWIAT MIASTO BIELSKO-BIAŁA Bielsko-Biała – miasto na prawach powiatu w południowej Polsce, w województwie śląskim, na Pogórzu Śląskim, u stóp Beskidu Małego i Beskidu Śląskiego, nad rzeką Białą. Jest siedzibą władz powiatu bielskiego, Euroregionu Beskidy, diecezji bielsko-żywieckiej Kościoła rzymskokatolickiego i diecezji cieszyńskiej Kościoła ewangelicko-augsburskiego, a także głównym miastem aglomeracji bielskiej i centralnym ośrodkiem Bielskiego Okręgu Przemysłowego. Fot. 1. Bielsko-Biała widok na Zamek Sułkowskich oraz witraż widoczny z Placu Bolesława Chrobrego Źródło: Fot. T. Zontek Miasto Bielsko-Biała dysponuje takimi strategiami i planami rozwoju jak: 1. Strategia Rozwoju Bielska-Białej do 2020 roku 2. Program Rozwoju Mieszkalnictwa Miasta Bielska-Białej do 2020 roku 3. Program Rewitalizacji Obszarów Miejskich w Bielsku-Białej na lata 2007-2013 4. Zintegrowany Program Rozwoju Transportu Publicznego 5. Program Operacyjny Miasta Bielska-Białej na lata 2007-2013 5 1.2. POWIAT BIELSKI Powiat bielski – powiat utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej o powierzchni 457 km2. Zamieszkuje go niemal 150 tyś. ludności. Jego usytuowanie wokół prężnego ośrodka gospodarczego, jakim jest miasto Bielsko-Biała korzystnie wpływa na rozwój ekonomiczny. Prawie 86,6 tyś. ludności czyli ponad 59% wszystkich mieszkańców to ludność w wieku produkcyjnym, ponad 27% w wieku przedprodukcyjnym, a 12,7% w wieku poprodukcyjnym. W gospodarce, w której pracuje ponad 30% mieszkańców dominującą rolę odgrywa przemysł, turystyka i rolnictwo. W skład powiatu wchodzą: 1. gminy miejskie: Szczyrk 2. gminy miejsko-wiejskie: Czechowice-Dziedzice, Wilamowice 3. gminy wiejskie: Bestwina, Buczkowice, Jasienica, Jaworze, Kozy, Porąbka, Wilkowice 4. miasta: Szczyrk, Czechowice-Dziedzice, Wilamowice Gmina Bestwina Gmina Bestwina leży w Kotlinie Oświęcimskiej. W skład Gminy wchodzą sołectwa: Bestwina, Bestwina, Janowice, Kaniów. Jest to gmina rolnicza, posiadającą dobrze zorganizowane i prosperujące gospodarstwa, w tym warzywnicze i rybno-hodowlane. Funkcjonuje tu szereg podmiotów gospodarczych, w tym dwie żwirownie, dające zatrudnienie głównie miejscowej ludności. Gmina dysponuje takimi strategiami i planami rozwoju jak: 1. Strategia Rozwoju Gminy Bestwina na lata 2007 – 2013; dostępna na: http://www.bestwina.pl/index.php?str=2&id_strony=18&id_dzialu=1 6 Gmina Buczkowice Gmina Buczkowice położona jest na płaskowyżu Kotliny Żywieckiej u podnóża gór: Skalite, Magura i Skrzyczne. W skład Gminy wchodzą sołectwa: Buczkowice, Rybarzowice, Godziszka i Kalna. Przez jej obszar przechodzą drogi turystyczne: Bielsko-Biała - Szczyrk - Wisła oraz Szczyrk - Żywiec. Gmina dysponuje takimi strategiami i planami rozwoju jak: 1. Strategia Rozwoju Gminy Buczkowice do roku 2015, dostępna na: http://bip.ugbuczkowice.rekord.pl/BIP.aspx?Sel=5894&ident=246 Gmina Czechowice –Dziedzice Gmina Czechowice - Dziedzice położona jest przy drodze krajowej nr 1 Gdańsk- Warszawa- Bielsko-Biała- Cieszyn, w odległości 8 km od Bielska-Białej, 80 km od Krakowa, przy trasie kolejowej Warszawa - Kraków - Wiedeń. W skład Gminy wchodzą sołectwa: Bronów, Ligota, Zabrzeg. W granicach Gminy znajduje się: rezerwat torfowiskowy „Rotuz” oraz zespół przyrodniczo- krajobrazowy „Sokoły”. Istnieją także tereny łowieckie - ponad 15% powierzchni zajmują lasy, a prawie 6% stawy hodowlane. Gmina dysponuje takimi strategiami i planami rozwoju jak: 1. Strategia Rozwoju Gminy z 2001, http://www.bip.czechowice- dziedzice.pl/res/serwisy/bip-czdz/komunikaty/_009_004_41584.pdf 2. Strategia Rozwoju Gminy Czechowice-Dziedzice Plan Operacyjny na lata 2008 – 2015 7 Gmina Jasienica Gmina Jasienica jest siedzibą jednej z najrozleglejszych gmin w województwie śląskim. Obejmuje sołectwa: Bielowicko, Biery, Grodziec, Iłownica, Jasienica, Landek, Łazy, Mazańcowice, Międzyrzecze Górne, Międzyrzecze Dolne, Roztropice, Rudzica, Świętoszówka, Wieszczęta. Na terenie Gminy rozwija się rolnictwo i przemysł (m.in. Fabryka Mebli Giętych, Zakład Ceramiki, Płytek i Wyrobów Sanitarnych). Gmina dysponuje takimi strategiami i planami rozwoju jak: 1. Strategia Rozwoju Gminy Jasienica 2. Plan zagospodarowania przestrzennego 3. Studium zagospodarowania przestrzennego Dokumenty dostępne są na: http://bip.jasienica.pl/BIP.aspx?Sel=5377&ident=199 Gmina Jaworze Gmina Jaworze jest gminą wiejską (jednowioskową). Położona jest w obrębie Pogórza Cieszyńskiego i północnej krawędzi Beskidu Śląskiego (Karpaty Zachodnie). Południowa granica Gminy biegnie przez kompleksy leśne szczytów górskich: Bratniej, (Błatniej nazywanego też popularnie - Błatnią (917 m n.p.m.), Przykrej (824 m n.p.m.) i Palenicy (688 m n.p.m.). Na terenie Gminy zlokalizowany jest Beskidzki Ośrodek Sanatoryjno – Rehabilitacyjny oraz wiele obiektów wczasowo – rekreacyjnych. Perspektywę rozwoju może wyznaczyć odkrycie wód geotermalnych bogatych w sole jodowo-bromowe. Gmina dysponuje takimi strategiami i planami rozwoju jak: Strategia rozwoju Gminy Jaworze, dostępna na: http://www.jaworze.bip.info.pl/dokument.php?iddok=477&idmp=31&r=r 8 Gmina Kozy Gmina Kozy jest gminą jednowioskowa i jest najliczniej zamieszkaną wsią w Polsce. Miejscowość jest położona u stóp gór Beskidu Małego, po obu stronach drogi krajowej z Bielska do Krakowa nr 52 (gmina przez wieki była związana z drogą krakowską zwaną „cesarską” łączącą Cieszyn z Bielskiem i Krakowem). Ciekawym faktem i potwierdzeniem rozwoju gospodarczego Gminy jest fakt, iż na 12150 mieszkańców