Maandblad voor de Faculteit der Geesteswetenschappen UvA • jaargang 23 • nummer 2 • oktober 2014 HANS DORRESTIJN & ZAZÍ: ‘Wat doet die oude Dorrestijn met die jonge meisjes?’ AART STAARTJES TED VAN LIESHOUT: over bewegingsruimte en geduld ‘Annie M.G. Schmidt was zelf zo burgerlijk als de pest’ Universiteit van Amsterdam Faculteit der Geesteswetenschappen Beeld /// Bob Foulidis TEKENING INHOUD Retro in reverse 02 TEKening Oktober, de Maand van de Geschiedenis 03 HooFDRedaCTioneeL De trend is retro. Dat is niets nieuws, in feite is deze stelling op zichzelf alweer retro. 04 de BesChoUwing Maar dat maakt hem niet minder echt: overal om ons heen vinden we spiegelin- Macht en onmacht gen van het verleden. Of het nu kookwinkels met ouderwetse pannen, meisjes in in het Midden-Oosten vintagejurken, Instagramfilters of hotelkamers in retrostijl zijn: vroeger is hot.V an- zelfsprekend nemen we niet alles over uit het verleden: wel het retro-effect, niet het 04 Homo PRomoVendUS gerommel met fotorolletjes; wel hippe pannen, geen kolenfornuis. We passen het Alberto Feenstra verleden aan onze wensen aan. 06 RePORTage Reportage Verhuizing Dat de geschiedenis zich steeds herhaalt is niet gek: in het verleden kunnen we Hoe zit het nou met die 08 BRood OP de PLanK het heden herkennen, zoals Klassiek historicus Anton van Hooff in In Gesprek uit- verhuizing van de faculteit? Floris Spronk eenzet. Dat is goed, want: ‘Zonder herkenning kan je niet praten.’ En praten doen we graag. Zoals met promovendus Alberto Feenstra, die in Homo Promovendus de 06 09 heT INTERView overeenkomsten schetst tussen de financiële praktijken uit deR epubliek der Ze- Hans Dorrestijn ven Verenigde Nederlanden en The Wolf of Wall Street. Wel moeten we oppassen 12 BeeLDREPORTage met putten uit het verleden, want: ‘Het was echt een andere samenleving.’ Dat het Oud-FGw’ers verleden tegelijkertijd een last kan zijn, bewijst het voorbeeld van dichter Ted van Lieshout, die in bekent lang bang te zijn geweest voor de vergelijking met 14 IN gesPREK Lofdicht Anton van Hooff Annie M.G. Schmidt. De waarde van ‘het verleden’ is zo groot, dat soms ‘het nu’ er niet op voort durft te borduren. 16 COLUmn Hanna 16 ACHTERGRond Het kan ook omgekeerd: Aart Staartjes, voor menig Babel-lezer retro op zichzelf, Eerste Wereldoorlog huldigt in De Ode de jongere regisseur Norbert ter Hall en Hans Dorrestijn omarmt de jonge band Zazí: ‘Wat doet die oude Dorrestijn met drie jonge meisjes?’ Het nieuwe 18 COLUmn Fien wordt opgenomen door het oude: een omgekeerde retrowereld. Van oude mensen, In gesprek 19 DE ode de dingen die voorbijgaan klonk nog nooit zo achterhaald. Oudheidhistoricus Aart Staartjes Anton van Hooff: ‘Eigenlijk 20 OPinie Jesse Beentjes en Kim Schoof interesseert de oudheid Alpha-bèta me niet’ 14 21 LoFDICHT Ted van Lieshout 22 DE hoKJesagenda De geschiedenisfanaat 23 ReCensies 24 GeesTESVoedseL Het oerdieet De ode Aart Staartjes over Norbert ter Hall: ‘Ik heb bij hem mijn beste rollen gespeeld’ 19 Beeld /// Vera Duivenvoorden COLOFON Babel, Maandblad voor de Faculteit der Geesteswetenschappen, Illustraties Jip van den Toorn, Masha Emelyanova, Bob Foulidis, Steven de Grauw, Spuistraat 134, kamer 112, 1012 VB Amsterdam, [email protected] Anne Mondeel www.student.uva.nl/babel Redactieraad Femke Essink, Reinier Kist, Everdien Rietstap, Floor Rusman, Susanne Schotanus Hoofdredactie Jesse Beentjes, Kim Schoof Vormgeving Luke van Veen, www.studioveen.com Redactie Hanna Bijl, Tirza van der Graaf, Aimée Plukker, Anne Wijn Medewerkers Boris Duregger, Hannah Hamans, Pablo Kamsteeg, Charlotte Kleyn, Schrijven of illustreren voor Babel? Fien Veldman, Marieke Verweij, Kim Visbeen Babel heeft regelmatig plaats voor nieuw schrijftalent, fotografen en illustratoren. Eindredactiecoördinatie Elisa Harderwijk Mail ons je cv en recent werk. Eindredactie Lili Burki, Elze Koenderink, Sanne Mulder, Priscilla Silanoe, Bram Sommer, Sophie Verhappen Vind ons leuk op www.facebook.com/BabelFGw Beeldcoördinatie Muriël Bak Volg ons via www.twitter.com/BabelFGw Fotografie Muriël Bak, Vera Duivenvoorden, Daan Muller, Liliane Smith, Download de Babel-app voor iPads in de App Store Jordie Volkerink Cover /// Vera Duivenvoorden 2 Babel Oktober 3 DE BESCHOUWING HOMO PROMOVENDUS Wie zijn die promoverende geesteswetenschappers eigenlijk? Ontsnappen aan de onttovering Waar gaat hun proefschrift over, en waarom juist dáárover? Deze maand: De Republiek Herbeleef met Babel de belangrijkste momenten van een FGw-college. Deze Alberto Feenstra die promoveert op maand: Macht en onmacht in het Midden-Oosten. Dit vak, verzorgd door het Instituut voor Interdisciplinaire Studies (IIS), poogt vanuit verschillende Tekst /// Tirza van der Graaf en Marieke Verweij Beeld /// Jordie Volkerink en zijn prijskaartje vakgebieden als geschiedenis en sociologie het Midden-Oosten te belichten. de financiële markt in de Republiek. Tekst /// Jesse Beentjes Beeld /// Masha Emelyanova e Franse econoom Thomas Piketty be- weten we dat er vanuit Holland internationale andere gewesten dat gat in de begroting moesten Volgens Feenstra is zijn onderzoek relevant om- schrijft in zijn boek Le Capital au XXIe on- transacties waren naar Londen, Parijs en Noord- vullen. Dat kon bijvoorbeeld opgelost worden met D Italiaanse steden. Maar naar de geldstromen bin- een lening bij het gewest Holland. Zo waren er tal Republiek en de huidige samenleving belicht. ciële markt. Promovendus Alberto Feenstra is ge- nen de Republiek was vrijwel geen onderzoek van leningen tussen de gewesten, die hen onder- ‘Parallellendat het de financiëlezijn voornamelijk overeenkomsten een gebrek tussen aan de fascineerdder doorandere de degeschiedenis ongelijkheid van van deze de markt,finan- gedaan.’ Feenstra’s onderzoek is dus in zekere zin ling geld kostten in de vorm van rente. samenspel en solidariteit. De gewesten probeer- met name die van de zeven gewesten van de zeven- een gat in de markt. den er samen iets van te maken, hetzij als Repu- tiende- en achttiende-eeuwse Republiek. Feenstra: bliek van verschillende gewesten, hetzij als eco- ‘Als historicus onderzoek ik hun functioneren en Holland was het rijkste gewest binnen de Repu- nomische gemeenschap zoals de Europese Unie. voornamelijk de kosten van geld.’ Want geld lenen - PIKETTY DURFT ALS In beide gevallen bestaat het verbond uit sterke kost geld. ‘Gewesten leenden geld van elkaar als dere conclusies over de dito betrouwbaarheid van en zwakke broeders. Zo wil, kort door de bocht, bij henzelf een tekort was ontstaan. Daar zat een debliek Republiek en gold financieelals geheel alszijn zeer dan betrouwbaar.ook altijd op basis Eer ECONOOM DE GESCHIE- Duitsland tegenwoordig niet opdraaien voor de prijskaartje aan, in de vorm van rente die betaald van onderzoek naar Holland getrokken. Feenstra economische crisis van Griekenland en wilde Hol- moest worden op deze leningen. Dat had gevolgen ontdekte dat de veronderstelling dat de Republiek DEniS tE GEbrUikEn, land dat destijds niet doen voor Groningen.’ voor verschillende delen van het land.’ netjes haar rekeningen betaalde, niet klopt. Het OMGEKEERD SCHUW IK gewest Groningen stopte bijvoorbeeld in 1685 met Kwantiteit als kwaliteit Gat in de markt betalen aan de schuldeisers in Holland. Een heikel ALS HISTORICUS DE Feenstra geeft dit collegejaar voor het eerst een 19:05 Woensdagavond, een volle collegezaal in de Midden-Oosten te begrijpen,’ zegt Woltering vlak ‘Het viel me op dat er binnen de geschiedenis – punt binnen de Republiek was het gezamenlijk be- werkgroep over de economische geschiedenis futuristische Amsterdam business School op het voor de pauze. ‘Dubbel t!’, schreeuwt mijn talig hart. buiten het gewest Holland – weinig bekend was talen en onderhouden van het leger. Af en toe kon ECONOMIE NIET van de vroegmoderne tijd. Vanwege de overeen- roeterseiland. Het is het startcollege: vandaag staat Handvatten! Zo moeilijk is het niet. over de markt van de rest van de Republiek. Zo een gewest zijn bijdrage niet voldoen, waardoor komsten met het huidige klimaat is de tijd van de een eerste blik op het Midden-Oosten centraal. Do- Republiek een heel toegankelijk. Toch is het echt cent Woltering sommeert de studenten allereerst een 19:50 Pauze. iemand zegt dat de docent er op een andere samenleving, die je ook dusdanig moet evaluatieformulier over de communicatie van het iiS in bewonderenswaardige wijze in slaagt van een interes- benaderen en proberen te begrijpen. Zo speelde te vullen. Deze liet blijkbaar te wensen over. sant onderwerp gortdroge kost te maken. De koffieau- oorlog in de vroegmoderne tijd een veel grotere tomaat in de business School is trouwens stuk. rol dan tegenwoordig. 19:06 ‘De studiehandleiding is erg geavanceerd, een team van studiebegeleiders heeft eraan gewerkt.’ 20:10 Het college gaat verder over de tanzimat: her- Voor zijn onderzoek bestudeert Feenstra archie- vormingen die het Ottomaanse rijk in de negentiende ven van provinciale overheden, waar mogelijk 19:08 Het college wordt door verschillende experts eeuw invoerde. ik ruik pindasaus. aange-vuld met notariële archieven. Op basis van gegeven. ‘Wie is er hier bekend met bertus Hendriks?’ in de collegebank voor me eet een student politicolo- deze stukken probeert hij de geldstromen tussen vraagt Woltering. Schoorvoetend gaan er wat handen gie een maaltijdsalade met noedels en, inderdaad, de verschillende gewesten te achterhalen. ‘Het is de lucht in. ‘U zou hem moeten kennen, het is een pindasaus. vreemd dat de meeste historici terugdeinzen als behoorlijk zwaargewicht. De éminence grise van de zij kwantitatief