YAKIN DÖNEM TÜRKİYE ARAŞTIRMALARI RECENT PERIOD TURKISH STUDIES ISSN 1304-9720 CİLT/VOLUME:14 YIL/YEAR: 2015/1-2 SAYI/ISSUE: 27-28 100. YILINDA BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI, ÇANAKKALE CEPHESİ VE KÜRESEL SONUÇLARI ULUSLARARASI SEMPOZYUMU BİLDİRİLER ÖZEL SAYISI Yılda İk Kez Yayımlanan Ulusal Hakeml Derg Natonal Peer Revewed Journal Publshed Two Tmes Yearly Baskı Tarh: Hazran 2016 Yakın dönem Türkiye araştırmaları = Recent period Turkish studies.-- İstanbul : İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, 2002- c.: resim, tablo; 24 cm. Yılda iki sayı. ISSN 1304-9720 Elektronik ortamda da yayınlanmaktadır: http://www.journals.istanbul.edu.tr/iuydta/index 1. TARİH – TÜRKİYE – SÜRELİ YAYINLAR. 2. ATATÜRK İLKELERİ VE DEVRİMLERİ. 3. ATATÜRKÇÜLÜK. 4. TÜRKİYE CUMHURİYETİ TARİHİ. Baskı: İlbey Matbaa www.ilbeymatbaa.com.tr Sertifika No: 17845 İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı tarafından bastırılmıştır. YAKIN DÖNEM TÜRKİYE ARAŞTIRMALARI RECENT PERIOD TURKISH STUDIES CİLT/VOLUME: 14 YIL/YEAR: 2015/1-2 SAYI/ISSUE: 27-28 Sahb / Owner: İstanbul Ünverstes Atatürk İlkeler ve İnkılap Tarh Ensttüsü adına Prof. Dr. Cezm ERASLAN Yayın Kurulu / Edtoral Board: Prof. Dr. Cezm ERASLAN (Başkan, Edtör) Prof. Dr. Mustafa BUDAK Doç. Dr. Önder KOCATÜRK (İnglzce Dl Edtörü) Yrd. Doç. Dr. Nlüfer ERDEM Brm Yayın Komtes / Publshng Unt Commttee: Prof. Dr. Cezm ERASLAN (Başkan) Prof. Dr. Mustafa BUDAK Yrd. Doç. Dr. Nlüfer ERDEM Posta Adres / Post Address: İstanbul Ünverstes Atatürk İlkeler ve İnkılâp Tarh Ensttüsü, Süleymanye Cad. Takvmhane Sok. No: 19 Kat: 4 Beyazıt / İSTANBUL Telefon / Telephone: 0212 440 00 00 Dahl / Internal: 10598/10056 Faks / Fax: 0212 440 03 45 e-posta / e-mal: [email protected] [email protected] BU SAYININ HAKEMLERİ /REFEREES FOR THIS ISSUE Prof. Dr. Mustafa BUDAK İstanbul Ünverstes, Atatürk İlkeler ve İnkılâp Tarh Ensttüsü Prof. Dr. Cezm ERASLAN İstanbul Ünverstes, Atatürk İlkeler ve İnkılâp Tarh Ensttüsü Doç. Dr. Önder KOCATÜRK İstanbul Ünverstes, Atatürk İlkeler ve İnkılâp Tarh Ensttüsü Yrd. Doç. Dr. Nlüfer ERDEM İstanbul Ünverstes, Atatürk İlkeler ve İnkılâp Tarh Ensttüsü İÇİNDEKİLER/CONTENTS Edtörden Mektup Editor’s Message Prof. Dr. Cezmi ERASLAN .......................................................................ix-xii Bildiriler/Papers İstanbul’un Savunmasında Çanakkale’nn Stratejk Yer Strategic Location of Dardanelles for the Defense of Istanbul Cezmi ERASLAN .......................................................................................1-12 Kurmay Subay Metaksas’ın Çanakkale Harekâtı ve Olası Türk-Yunan Savaşı le İlgl İncelemeler Studies of Staff Off icer Metaxas about the Gallipoli Campaign and a Possible Turco-Greek War Nilüfer ERDEM ......................................................................................13-21 Gelbolu Harekâtı ve Bulgarların Savaşa Grş The Gallipoli Operation and Bulgarians’ Entry into the War Dimitar MİNCHEV .................................................................................23-26 Brnc Dünya Savaşı ve Bulgarstan’ın Uğradığı İknc Ulusal Buhran The First World War and Bulgaria’s Second National Depression Cengiz HAKOV .......................................................................................27-32 Brnc Dünya Savaşı Süresnce Yunanstan’da Yaşanan Syasî Kutuplaşma ve İç Çatışma: Kasım Olayları Political Polarization and Internal Confl ict in Greece during the First World War: November Events Esra ÖZSÜER .........................................................................................33-67 Rus Arşv Belgelernde Ermen Tehcrnn Gerekçeler Reasons for the Armenian Deportation in Russian Archival Documents Mehmet PERİNÇEK ................................................................................69-93 Brnc Dünya Savaşı’nın Kırım Tatarları Tarafından Kurtuluş Vesles Olarak Görülmes ve Faalyetler The First World War Seen by Crimean Tatars as an Opportunity for Salvation and their Activities Kemal GURULKAN ..............................................................................95-117 Küresel Savaşın Uluslara Yansımaları Refl ections of the Global War on Nations Cüneyt AKALIN ..................................................................................119-139 Çanakkale Savaşı’nda İtlaf Devletler’nn Svl Hedefl ere Yönelk Saldırıları The Allied Powers’ Attacks against Civilian Targets during the Gallipoli Campaign Necdet HAYTA- Togay S. BİRBUDAK .................................................141-151 Osmanlı Arşv Belgelerne Göre Çanakkale Savaşı’nda İngltere’nn Hukuka Aykırı Savaşma Örnekler ve Buna Karşı Osmanlı İmparatorluğu’nun Tepks The Unlawful Samples of Warfare by Britain during the Gallipoli War and the Ottoman Reaction against it according to the Ottoman Archival Documents Tülay ALİM BARAN.............................................................................153-170 Çanakkale Savaşlarının Ulusal ve Uluslararası Sonuçları Üzerne Br Değerlendrme An Evaluation on the National and International Consequences of the Gallipoli Campaign Ömer TURAN ......................................................................................171-183 Çanakkale’y Anmak: Yıldönümlernde 18 Mart Zafer Kutlamaları (1950-1960) Commemorating Çanakkale: Victory Celebrations of 18 March in the Anniversaries (1950-1960) Mesut ÇAPA ........................................................................................185-209 Büyük Harpte Makedonya Cephes’nde Osmanlı Ordusu Ottoman Army in the Macedonian Front during the Great War Zekeriya TÜRKMEN ............................................................................211-232 Çanakkale Savaşlarından Makedonya Cephes’ne; Balkanlarda Poltk Denklem (1914 – 1918) From the Gallipoli Campaign to the Macedonian Front; Political Equation in the Balkans (1914-1918) Barış METİN ........................................................................................233-249 Ura Dezsö, Makedonya’da Macar Savaş Muhabr Urai Dezsö, Hungarian War Correspondent in Macedonia Lajos NEGYESİ ..................................................................................251-277 Çanakkale Muharebelernn Askerî Harekât Yönünden Değerlendrlmes ve Sonuçları The Evaluation of Gallipoli Campaign in terms of Military Operations and its Results Levent ÜNAL .......................................................................................279-303 Çanakkale Zafer: Çanakkale’de Savaşan Türk Komutanlar ve Muharebe Etknlkler Çanakkale Victory: Turkish Commanders Fighting in the Dardanelles Campaign and their Combat Activities F. Rezzan ÜNALP ................................................................................305-329 Çanakkale Denz ve Kara Muharebelerne Katılmış Olan Yarbay Selahaddn Adl Bey’n Mektupları Üzernden Çanakkale Savaşı’nı Değerlendrmek Evaluating the Battle of Gallipoli via the Letters of Lieutenant Colonel Selahaddin Adil Bey who had Participated in the Naval and Land Campaigns Muzaff er ALBAYRAK ...........................................................................331-347 Çanakkale’de Polonya Asıllı Askerler (1915-1918) Soldiers of Polish Origin in the Dardanelles (1915-1918) Piotr NYKİEL .......................................................................................349-354 Yakın Dönem Türkye Araştırmaları Dergsnn Amacı ve Yayın İlkeler.................................................................................................355-363 x EDİTÖRDEN MEKTUP Değerl okurlar, “Yakın Dönem Türkye Araştırmaları” Dergm- zn 27-28. sayılarında, Ensttümüzün düzenlemş olduğu 100. Yılın- da Brnc Dünya Savaşı, Çanakkale Cephes ve Küresel Sonuç- ları Uluslararası Sempozyumu’na sunulan bldrler le karşınıza çıkıyoruz. Sempozyuma sunulan bldrler, Dergmzn esaslarına uygun hale getrlp makale formatına dönüştürüldükten sonra ge- rekl ncelemelerden geçrlmştr. Dergye konulan yazılarda ağır- lıklı olarak Çanakkale Cephes le Makedonya Cephes’nn gelşme- ler ncelenmştr. Burada kısacık da olsa sempozyum hakkında blg vermek ste- rm. Makedonya Cumhurbaşkanı Gjorge İvanov’un hmayesnde Üsküp ve Manastır şehrlernde gerçekleştrlen sempozyuma Tür- kye, Makedonya, Bulgarstan, Macarstan ve Polonya’dan blm n- sanları katkı sunmuşlardır. Blndğ üzere 2014-2018 yılları sürecnde ülkemz, bölgemz ve dünya tarhne yön veren çok öneml br gelşme olarak Brnc Dünya Savaşı’nın yüzüncü yılını drak etmekteyz. Bu büyük olayın yüzüncü yılı çeştl lmî etknlkler le değerlendrlmekte ve anlam- landırılmaktadır. Türkye ve Makedonya Devlet Arşvlernn şbr- lğnde Türk Tarh Kurumu’nun desteğ le düzenlenmes planlanan toplantı, ancak Atatürk İlkeler ve İnkılâp Tarh Ensttüsü’nün lmî yönetmnde ve Yunus Emre Ensttüsü’nün maddî-manevî destekle- ryle gerçekleştrleblmştr. Türk katılımcıların Türkye’den Make- donya’nın başkent Üsküp’e gdş macerası katılan her yaştan akade- msyenlern hayatında daha önce yaşamadığı, muhtemelen bundan sonra da yaşayamayacağı akslkler le dolu br şeklde cereyan ett. Katılımcıların İstanbul kısmı dördüncü bnş kartı le Prştne’ye uçabldler. Oradan otobüsle Üsküp’e ntkal edlerek sempozyum gerçekleştrld ve başarıyla sonuçlandırıldı. Şmd szlere yazılarımızın çerkler hakkında kısa puçları ve- reym: “İstanbul’un Savunmasında Çanakkale’nn Stratejk Yer” başlıklı yazısında Çanakkale savunmasının tarhî altyapısında II. Abdülhamd’n katkısına değnen Prof. Dr. Cezm Eraslan, Çanak- kale Cephes’nde yaşananların devletn başkent çn önemnn altını çzd. Alman İmparatorluğu’nun Balkan stratejs, Osmanlı Devlet x üzerndek paylaşma planları ve Makedonya Meseles bldrde de- ğnlen konular arasındaydı.