GJATË PUNËS NË TERREN NË POGRADEC. ERALD LAMJA PËR USAID. PROJEKTI PËR PLANIFIKIMIM DHE QEVERISJEN VENDORE NË SHQIPËRI Gratë, Paqja & Siguria (GPS): Analiza e Ndjeshmërisë Gjinore në Zinxhirët e Vlerës në Bashkinë Pogradec SHTATOR 2019 PROJEKTI PËR PLANIFIKIMIN DHE QEVERISJEN VENDORE NË SHQIPËRI GRATË, PAQJA & SIGURIA (GPS) Analiza e Ndjeshmërisë Gjinore në Zinxhirët e Vlerës në Bashkinë Pogradec ANALIZA E NDJESHMËRISË GJINORE NË ZINXHIRËT E VLERËS NË BASHKINË POGRADEC | 1 PËRGATITUR PËR AGJENCINË E SHTETEVE TË BASHKUARA PËR ZHVILLIM NDËRKOMBËTAR (USAID), NUMRI KONTRAKTUES AID-182-C-12-00001, PROJEKTI PËR PLANIFIKIMIN DHE QEVERISJEN VENDORE NË SHQIPËRI (PLGP). ANALIZA E NDJESHMËRISË GJINORE NË ZINXHIRËT E VLERËS NË BASHKINË POGRADEC U ZHVILLUA NGA CREATIVE BUSINESS SOLUTIONS (CBS) NË KUADËR TË PROJEKTIT TË USAID PËR PLANIFIKIMIN DHE QEVERISJEN VENDORE (PLGP), GRATË, PAQJA & SIGURIA (GPS). GRUPI I PUNËS CBS: LIANA SULEYMANOVA; ELJO MUCAJ; ALIS MUSTAFA; ERGENT PIRE; ENI ALMETA; PRANVERA GUXHO EKSPERTIZA NDËRKOMBËTARE PLGP: GRANIA MACKIE - EKSPERTE NË ANALIZËN E NDJESHMËRISË GJINORE NË ZINXHIRËT E VLERËS EKSPERTIZA LOKALE PLGP: ERALD LAMJA - EKSPERT I ZHVILLIMIT EKONOMIK TË DREJTAT E AUTORIT @TETRA TECH. TË GJITHË TË DREJTAT E REZERVUARA NGA TETRA TECH. TETRA TECH ARD KONTAKT: SARAH LEDDY MENAXHERE E PROJEKTIT/ KËSHILLTARE [email protected] TETRA TECH ARD ADRESA ZYRTARE: TETRA TECH ARD 159 BANK STREET, SUITE 300 BURLINGTON, VT 05401 TEL: 802 495-0282, FAX 802 658-4247 WWW.TETRATECH.COM/INTDEV SHTOJCË Ky raport është realizuar me mbështetjen e popullit amerikan nëpërmjet Agjencisë së Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID). Përmbajtja e këtij raporti është përgjegjësi vetëm e Tetra Tech dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e USAID apo të Qeverisë së Shteteve të Bashkuara. ANALIZA E NDJESHMËRISË GJINORE NË ZINXHIRËT E VLERËS NË BASHKINË POGRADEC | 2 PËRMBAJTJA Lista e Tabelave ........................................................................................................................ 4 Lista e Figurave ........................................................................................................................ 4 Lista e Shkurtimeve ................................................................................................................. 5 Hyrje .......................................................................................................................................... 6 Methodologjia ........................................................................................................................... 6 Metoda/Qasja ............................................................................................................................................... 6 Metodologjia: Zgjedhja e Sektorëve ......................................................................................................... 7 Metodologjia: Kufizimet e Punës Kërkimore .......................................................................................... 8 Konteksti ................................................................................................................................... 9 Konteksti Kombëtar për Barazinë Gjinorë ............................................................................................. 9 Pogradec: Situata e Përgjithshme ............................................................................................................ 10 Analiza e Zinxhirit të Vlerës ................................................................................................. 15 Vlerësimi i Përgjithshëm Bazuar në Kritere/ Analizën SWOT ........................................................... 15 Skica e Zinxhirëve të Zgjedhur të Vlerës .............................................................................................. 24 Aktorët e Zinxhirit të Vlerës ................................................................................................................... 27 Gjetjet e Punës Kërkimore & Mundësitë për Fuqizimin e Grave në ZV të Zgjedhur ................... 28 Plani i Veprimit ....................................................................................................................... 34 Rekomandimet e Sugjeruara për Ndërhyrje në Bashkinë Pogradec .................................................. 34 Bibliografia .............................................................................................................................. 38 Anekse ..................................................................................................................................... 38 Lista e Pyetësorëve ............................................................................................................... 38 ANALIZA E NDJESHMËRISË GJINORE NË ZINXHIRËT E VLERËS NË BASHKINË POGRADEC | 3 LISTA E TABELAVE Tabela 1. Monumente kulturore dhe natyrore në Pogradec ...................................................................... 14 Tabela 2. Renditja dhe zgjedhja e Zinxhirëve të Vlerës duke përdorur kriterin e ndjeshmërisë gjinore: Bashkia Pogradec ................................................................................................................................................ 15 Tabela 3. Vlerësimi i fuqizimit të grave dhe barazisë gjinore në Zinxhirin e Vlerës së Punimeve Artizanale ............................................................................................................................................................. 16 Tabela 4. Vlerësimi i fuqizimit të grave dhe barazisë gjinore në Zinxhirin e Vlerës së Produkteve Tradicionale Ushqimore .................................................................................................................................... 17 Tabela 5. Vlerësimi i fuqizimit të grave dhe barazisë gjinore në Zinxhirin e Vlerës të Prodhimit të Mjaltit .................................................................................................................................................................... 19 Tabela 6. Mundësitë për fuqizimin e grave në Zinxhirin e Vlerës së Produkteve Artizanale ................ 20 Tabela 7. Mundësitë për fuqizimin e grave në Zinxhirin e Vlerës së Produkteve Tradicionale Ushqimore ........................................................................................................................................................... 21 Tabela 8. Mundësitë për fuqizimin e grave në Zinxhirin e Vlerës të Prodhimit të Mjaltit ..................... 21 Tabela 9. Analiza SWOT e Zinxhirit të Vlerës së Punimeve Artizanale ................................................... 22 Tabela 10. Analiza SWOT e Zinxhirit të Vlerës së Produkteve Tradicionale Ushqimore .................... 22 Tabela 11. Analiza SWOT e Zinxhirit të Vlerës të Prodhimit të Mjaltit .................................................. 23 Tabela 12. Rekomandime për Zinxhirin e Vlerës së Punimeve Artizanale ............................................... 34 Tabela 13. Rekomandime për Zinxhirin e Vlerës së Produkteve Tradicionale Ushqimore .................. 35 Tabela 14. Rekomandime për Zinxhirin e Vlerës të Prodhimit të Mjaltit ................................................ 36 LISTA E FIGURAVE Figura 1. Qasja Metodologjike ............................................................................................................................ 7 Figura 2. Biznese në Pogradec .......................................................................................................................... 12 Figura 3. Punësimi i të rinjve në Njësitë Administrative në Pogradec ....................................................... 12 Figura 4. Zinxhirët e Identifikuar të Vlerës .................................................................................................... 13 Figura 5. Skica e Zinxhirit të Vlerës së Punimeve Artizanale...................................................................... 24 Figura 6. Skica e Zinxhirit të Vlerës së Produkteve Tradicionale Ushqimore ......................................... 25 Figura 7. Skica e Zinxhirit të Vlerës të Prodhimit të Mjaltit ....................................................................... 26 Figura 8. Hapat për Certifikimin HACCP ...................................................................................................... 28 Figura 9. Mundësitë në Zinxhirin e Vlerës së Punimeve Artizanale........................................................... 28 Figura 10. Kufizimet në Zinxhirin e Vlerës së Punimeve Artizanale .......................................................... 29 Figura 11. Mundësitë në Zinxhirin e Vlerës së Produkteve Tradicionale Ushqimore ............................ 30 Figura 12. Kufizimet në Zinxhirin e Vlerës së Produkteve Tradicionale Ushqimore ............................. 31 Figura 13. Mundësitë në Zinxhirin e Vlerës të Prodhimit të Mjaltit .......................................................... 32 Figura 14. Kufizimet në Zinxhirin e Vlerës të Prodhimit të Mjaltit............................................................ 33 ANALIZA E NDJESHMËRISË GJINORE NË ZINXHIRËT E VLERËS NË BASHKINË POGRADEC | 4 LISTA E SHKURTIMEVE AZHBR - Agjencia për Zhvillim Bujqësor dhe Rural SHZHB - Shërbimi i Zhvillimit të Biznesit CBS Creative Business Solutions CEMR - Këshilli i Bashkive dhe Rajoneve Evropiane (në anglisht: Council of European Municipalities and Regions) FAO - Organizata e Ushqimit dhe Bujqësisë (në anglisht: Food and Agriculture Organisation) QSH - Qeveria Shqiptare