PROJEKTIM - ZBATIM koha kalon, cilësia mbetet Autostrada Tirane - Durres, Km.9 Tel: +355 48 30 2046 Tel: +355 48 30 2040 www.auroragroup.com.al e-mail: [email protected] GAZETË E PAVARUR. NR. (6)26. QERSHOR 2008. ÇMIMI: 50 LEKË. 20 DINARË. 1.5 EURO REPORTAZH KULTURË SHËNIME TRADITE Pasuria “Fjala priu...”, Kur kërcejnë Në gjurmët njerëzore një libër nga dibranët, bëhen e baladës e Bulqizës Xhafer Martini mbretër... së Rexhës... NGA: VIRON KONA - FAQE 8 FAQE 13 NGA: ABDURAHIM ASHIKU - FAQE 9 NGA: JAHE DELIA (SELMANI) - FAQE 15 KUMTESE Fisnikëria dibrane “Dibra me sytë e të huajve” Shoqata “Lidhja e Intelektualëve Dibranë” organizon në Tiranë sesion shkencor. Marrin Nga: Dr. LAURANT BICA pjesë intelektualë e studiues nga Dibra dhe trevat e tjera shqiptare. Prezantohet libri i Agron Tufës Faqe 3 ibra është një nga qytetet më të Dvjetër të truallit arbëror. Të pak- ARKEOLOGJI tën ajo numëron një qytetari 2000 vjeçare dhe manifeston një qytetërim Harta të spikatur. Asnjëherë nuk është ndër- prerë jeta e këtij qyteti të Shqipërisë arkeologjike Lindore ndër shekuj. Gjithashtu ajo shquhet dhe për një fisnikëri të rrën- jës dhe të mirënjohur. Por më mirë e Çidhnës për jetën e vazhduar të këtij qytet dhe Nga: Prof.asoc.dr. ADEM BUNGURI për elitën e tij, q sundoi ndër shekuj (Pjesa e dytë - Faqe 6) atë q u quajt Principata e Dibrës, le t’ua lëmë fjalën të huajve. AKTUALITET Dibra për herë të parë figuron në hartën e gjeografit të shquar të lashtë- sisë Klaud Ptolemeut të shekullit të Shkatërrimtarët dytë të erës sonë, me emrin Deburus. Ajo numërohet si një nga qytetet e e Dibrës vjetër të banuar pa ndërprerje nga shqiptarët dhe ruan një popullsi të së Madhe mirëfilltë qytetare. Në epokën e Nga: REXHEP TORTE - Faqe 4 Skënderbeut krahina e madhe që përf- shinte, thirrej Principata e Dibrës. Në vitin 1502 një i huaj, Feliks Petani, i INTERVISTË referohet Dibrës (Dibri) si qytet me shumë banorë dhe n’atë kohë ajo nji- Ibrahim Kolari: hej si një qendër e rëndësishme qyteta- Në foto:Pjesëmarrës në simpoziumin shkencor “Dibra me sytë e të huajve”, 13 qershor 2008 re. Gjeografi osman Haxhi Kallfa thotë se shtrihet ndërmjet qyteteve të Ohrit, Investimi në Kërçovës e Tetovës dhe cakun e “Dibrit”, sipas tij e ven 17 ditë larg “Dibra do të dijë të mbetet vendlindje më nga Stambolli. Pukëvili, tre shekuj më vonë, na bën me dije se ndryshe nga lumturon mjaft qytete të tjera, elementi sllav aty Faqe 7 mungonte fare. Për francezin tjetër përherë Universitet” Ami Bue, populli i Dibrës është “i vye- ARSIM shëm”, me vlera. Dibrën e Madhe, për Fjala e kryetarit të LID, Prof.Dr. Nuri Abdiu - FAQE 2 ndërtesat e bukura të ndërtuara nga duart e mjeshtërve vendës, një arkitekt Gjurmëve i huaj e cilësonte “Stambolli i Vogël”... Termin fisnikëri ne do ta përdorim Artemisa Repa, Një histori poetike të dijes në dy kuptime: - së pari, duke pasur parasysh me të një klasë apo më mirë Nga: BASHKIM FRANGU - Faqe 7 të themi një shtresë të caktuar sho- sopranoja dibrane për mbijetesën qërore të mesjetës së zgjatur feudale DËSHMI shqiptare; - dhe së dyti, në kuptimin e fisnikërisë si një virtyt moral që ka kar- që ka pushtuar e genit të lirë Mirto Qormemeti, akterizuar Dibrën si qytet e krahinë dhe shqiptarët në përgjithësi të kësaj Rreth librit “Qëndresa” robi i fundit i Luftës treve, gjithashtu dhe shtresën e fisme, skenën europiane elitën fisnike të qytetit dhe të Nënte të Enver Kaloshit maleve të këtyre anëve. së Dytë Botërore FAQE 16 NGA DUKAGJIN HATA - FAQE 12 (Vijon në faqen 5) Nga: ATLI DEMA - Faqe 14 cyan magenta yellow black 1 2 - Qershor 2008 nr. 26 Julian Emeri (Ameri): “Dibra ishte veçanërisht shumë interesante. Unë kam studiuar në Oksford. Por Dibra ishte për mua një universitet tjetër, më i rëndësishëm. Në Dibër mësuam politike më tepër se kudo...” kryesore Posta e “Dibra do të dijë të mbetet Redaksia e gazetës falënderon lexuesit dhe bashkëpunëtoret e saj për mesazhet dhe shkrimet e sjella përherë Universitet” për botim. Redaksia u kujton bashkëpunë- Fjala e kryetarit të LID, Prof.Dr. Nuri Abdiu, mbajtur në Sesionin Shkencor “Dibra me sytë e të huajve” torëve të saj, zotërinjve Selman “Dibra jonë me historinë e saj, me të zotët, edhe me kordhë, edhe me Mziu, Qeram Cibaku, Ramiz Gjini, gjuhën dhe dialektin, folklorin dhe penë, edhe me trimëri, edhe me Përparim Tomçini, Bernard Zotaj, të folmen e saj karakteristike, me mend e me dituri. Dibra ka nxjerrë Xhelal Roçi, Kujtim Boriçi, Rexhep gjeografinë dhe konfiguracionin, me shumë njerëz të shquar e me nam të Torte, Abdurahim Ashiku, Ymer etnokulturën dhe etnopsikologjinë e madh. Keta, Beqir Sina, etj., se shkrimet e saj, me burimet, veçoritë e saj Pikërisht për këtë, në jubileun e tyre, për arsye vendi nuk janë ekonomike dhe modalitetet e mjesh- dytë të veprimtarisë së saj, Shoqata botuar në këtë numër. Ato do të tëritë e shfrytëzimit të tyre. Veçmas, jonë LID, e shtyrë nga ndjenja e botohen në numrat e ardhshëm të Dibra me mençurinë e saj karakteris- përgjegjësisë dhe vetëdija profesion- gazetës “Rruga e Arbërit”. tike, Dibra e nëntë maleve, shtatë te- ale, për të pasqyruar në mënyrë sa më qeve, shumë xhamive, kishave dhe të plotë edhe këtë tablo të kontributit Gjithashtu, ju kujtojmë vlerave të tjera unikale të saj, ka të dibranëve në zhvillimet historike- bashkëpunëtorëve se shkrimet joshur e tërhequr vëmendjen e shumë kulturore mbarëshqiptare, për të nxjer- deri në dy faqe daktilografike studiuesve të vendeve të ndryshme të rë në pah disa nga veçantitë, speci- kanë përparësi botimi. botës, që nga shekulli V p.e.s, kur fikat e historisë, kulturës dhe trashëgi- historiani i Greqisë së lashtë Hero- misë etnokulturore të kësaj treve, or- Ju falënderojmë që jeni doti përmend fisin e doberëve (dmth ganizon sot këtë sesion shkencor me pjesë e gazetës! të dibranëve) e deri te misionarët an- temë: “Dibra me sytë e të huajve”. glezë Rexhinald Hiberti, Julian Emeri, Në këtë sesion ne synojmë që të etj., që kaluan nëpër shumë vise të krijojmë edhe një lidhje e komuni- Dibrës gjatë Luftës së Dytë Botërore. Rusia, Bullgaria, vendet e Lindjes së e të përhershme, t’u shpreh ndjenjat kim sa më të ngushtë e cilësor midis Edhe Dibra, kjo nënë e rreptë tri- Mesme, etj., nuk i solli rastësia, nuk e konsideratës së lartë dhe nderim të brezave të ndryshëm të dibranëve, mash, madje trimash të mençur e të kaluan nëpër vendin tonë dhe nuk u veçantë kujtimit të të gjithë atyre kudo që ata jetojnë e punojnë në ditur, ashtu si shumë treva të tjera sh- fokusuan në Dibër për “tebdil hava”, udhëtarëve misionarë, studiuesve spe- kushtet e globalizimit bashkëkohor. qiptare, ka qenë gjithnjë vlera e si i thonë fjalës, por për realizimin e cialistë të fushave të ndryshme, që E veçanta e këtij sesioni është për- kërkuar, për njohjen dhe fitimin e së qëllimeve dhe të detyrave që u ishin në vëzhgimet e botimet e tyre, pas- pjekja e bërë, që rikrijimin e imazhit cilës janë përpjekur shumë burrë të ngarkuar. qyruan drejt dhe saktë gjithçka që të Dibrës dhe të dibranëve, mendë- ditur të kombeve të huaja. Shumë prej tyre vëzhguan e hulum- panë (dhe prekën) në Dibër me sytë e sive dhe kulturës së saj ta bëjmë në Shpresa e njohjes dhe më pas e tuan me mençuri, aftësitë dhe virtyt tyre dhe për gjithçka që ata mësuan mënyrë sa më të paanshme, duke lënë zotërimit të saj, jo rrallë ka ngjallur dibrane, trimërinë, zgjuarsinë e mpre- prej odave auditorë të “Universitetit” që ta flasin dokumentet dhe studimet ambiciet dhe ka ndezur zilitë e tyre, htësinë e tyre që shpalosej, veçmas dibran dhe prej “ojnave” e ojnakëve, e jodibranëve dhe të të huajve. të cilat kanë pasur deri në përpjekjet odave e sofrave, kuvendeve e taki- dhe prej gjithë hapësirës gjeo dhe et- Të nderuar pjesëmarrës! Veprim- e vazhdueshme në lëmin e tregtisë, meve, në festa, dasma e morte, në nokulturore ekzotike dibrane. taria që zhvillojmë sot dhe pjesëmar- të diplomacisë dhe deri në luftë për ditë besëlidhjesh e falje gjaqesh. Dibra do të dijë të mbetet përherë rja në të dëshmon se ne të gjithë e të siguruar pushtimin e saj. Ata i testuan dibranët dhe, në Universitet për të huajt, tamam ash- shohim Dibrën nënë edhe me sytë Fati i një territori me rëndësi përgjithësi i vlerësuan, me dashamirë- tu siç e ka cilësuar z.Julian Emeri tanë, me sytë e dibranëve. strategjike e vlera të tjera... si Dibra, si e objektivitet. (Ameri), i deleguari i Qeverisë An- Organizimi i këtij sesioni, që për- në të cilën banorët e maleve përmes Madje, mjeshtërisht, shënuan e gleze gjatë Luftës Nacionalçlirimtare, bën një veprimtari serioze, nuk mund shekujve kanë qenë mbrojtur nga përshkruan, përgjithësuan me vërtetësi i cili, në një intervistë dhënë në të realizohej pa ndihmën e madhe të natyra e thyer dhe e ashpër e truallit dhe botuan e pasqyruan në veprat e RTSH, me 1 tetor 1991, ndër të tjera biznesmenëve dibranë që kanë spon- të tyre, nuk kish si të mos u intereson- tyre gjithçka që panë, perceptuan, kon- është shprehur: “Dibra ishte veçanër- sorizuar përgatitjen dhe mbajtjen e tij. te dhe të mos ishte forcë tërheqëse ceptuan e interpretuan, natyrisht, se- isht shumë interesante. Unë kam stu- Nuk mund të realizohej dhe pa ndih- për studiues, arkeologë, gazetarë, et- cili sipas profesionit, prirjeve dhe in- diuar në Oksford. Por Dibra ishte për mën e specialistëve që përgatitën nografë, e të tjerë, vizitorë nga shumë teresave të tyre intelektuale, për stu- mua një universitet tjetër, më i rëndë- kumtesat, historianëve, antropologëve, DREJTOR: vende të Evropës e më gjerë.