BELGISCHE RADIO E N TELEVISIE INSTITUUT DER NEDERIHNDSE UITZENDINGEN JAAROVERZICHT 1 9 6 3 BELGISCHE RADIO EN TELEVISIE„ Instituut der Nederlandse Uitzendingen „ JAAROVERZICHT 1963 I. TEN GELEIDE » Het beleid bij radio en televisie werd voor 1963 gekenmerkt door een drietal gemeen­ schappelijke punten. Ze hebben betrekking op de geldmiddelen, de menselijke hulpmiddelen en de actualiteitenrubrieken. Voor 1963 bedroeg het aandeel van het Instituut der Nederlandse Uitzendingen in de overheidstoelage nagenoeg tachtig miljoen meer dan het jaar voordien, toen het merkelijk beneden de 300 miljoen-grens bleef (28O.725.OOO). Deze kredietverruiming heeft tot een merkelijke kwaliteitsverbetering geleid. Jammer genoeg konden deze bijkomende miljoenen niet worden besteed om in een dringende behoefte te voorzien, t.w, de volledige bezetting van de nieuwsdiensten. Wegens de hoge eisen die bij de aanwerving van journalisten moeten gesteld wor­ den, bleef het aantal geslaagde kandidaten ver beneden het aantal te begeven betrekkingen. Dit tekort aan medewerkers vormt dan weer een geluk­ kige tegenstelling met de overvloedige nieuws­ voorziening rond gebeurtenissen die door de ge­ hele wereld intens werden meegeleefd. Door een verslaggeving met vaak dramatische accenten over de moordaanslag op president Kennedy, de dood­ strijd van paus Johannes en de verkiezing van zijn opvolger, alsook over het Tweede Vaticaans Concilie, verkregen de beide media een waarlijk universele dimensie. * Wat meer in het bijzonder de radio betreft, mag worden gewezen op een aantal be­ langrijke initiatieven die zowel op de program­ ma's als op de technische uitrusting betrekking hebben. Dank zij een vernieuwing van de instal­ latie kunnen de hoorspelen thans in veel gun­ stiger voorwaarden worden opgenomen, hetgeen op een gelukkige wijze tegemoet komt aan het streven om van het luisterspel een volwaardig artistiek genre te maken. Indien de akoestiek van de grote studio, waar de symfonieconcerten eïi de grote recitals worden gegeven, gevoelig verbeterd werd, dan blijft de sector amusementsmuziek, wil hij de kwaliteit van de commerciële opnamen bereiken, voor zijn verwezenlijkingen nog altijd op de installaties van derden aangewezen. Aan de hand van de aldaar gemaakte opnamen, werden verder eigen plaatjes met ontspanningsmuziek geperst. De overeenkomst met de Rijksuniversiteit te Gent inzake het Instituut voor psycho-acusti- ca en electronische muziek (IPEM) werd vernieuwd. Dat er een wisselwerking bestaat tussen de technische apparatuur en de programma's, bleek andermaal na de vermeerdering van het aan­ tal draagbare opnametoestellen. Met deze hand­ zame apparaten kunnen de journalisten, ter il­ lustratie van de nieuwsuitzendingen, vlugger en veelvuldiger klankmateriaal aanbrengen. Met dat klankmateriaal wordt het eigenlijke nieuws- bulletin verlevendigd en wordt ook het radiomaga­ zine gestoffeerd, waarvoor tijdens de overschouw­ de periode meer zendtijd ter beschikking is ge­ steld. Op het stuk van de muziekprogramma's kreeg het Festival van Vlaanderen een tegen­ hanger in het rijk van de lichte muze het Noordzeefestival, en werd bovendien in Kortrijk voor de eerste maal en met goed gevolg een koor- festival gehouden. In het kader van het oudste festival, dat van Vlaanderen, ontvingen landgeno­ ten compositie-opdrachten, waarvan ze zich tot. grote voldoening van de kritiek en het publiek hebben gekweten. Een van die opdrachten gold de kamermuziek, waarvoor de muziekdirectie zich een grote inspanning getroost. Met de bedoeling deze hoogstaande vorm van muziekbeoefening dich­ ter bij de potentiële luisteraar te brengen, werden, in deze eerste fase vooral in samenwer­ king met de universiteiten, openbare uitvoerin­ gen op touw gezet. Eveneens in het teken van dit hersteld contact met het publiek werden in en buiten de eigen studio's in totaal 187 openbare uitzen­ dingen op touw gezet, die door 89.322 mensen werden bijgewoond. Dit vertegenwoordigt ongeveer één openbare uitzending om de andere dag, wat wel als een rekord mag beschouwd worden. Op het gebied van de ernstige muziek moet nog melding worden gemaakt van de reeks over ons orgelpatrimonium, waaruit een fraaie programma- brochure werd gepuurd. Liefhebbers van het sati­ rische genre tenslotte hoeven thans niet langer genoegen te nemen met de Pruttelpot alleen. Hun wordt op zondagmiddag een virtuoselijk toebe­ reide Toost geserveerd. • Inzake televisie wordt men eerst en vooral getroffen door de aanhoudende toeneming van het aantal ontvangsttoestellen. Op de drem­ pel van het overschouwde jaar was het miljoen amper bereikt. Een jaar later was het echter al met tweehonderdduizend overschreden. Volgens raming staan ongeveer 700.000 toestellen in een Vlaamse huiskamer . Af gezien van deze constante,, geeft de tv een afwijkend beeld te zien. Indien de medewer­ kers na de verhuizing, naar de Boendaalsesteen- weg ruimer behuisd zijn, dan mocht, in tegen­ stelling tot de radio, de verhoopte verbetering in de technische uitrusting niet intreden. In het Amerikaanse Theater - het hart van het ont­ spanningsleven bij de Vlaamse tv - moest men het nog altijd zonder vaste regie stellen. Men moest er zich verder behelpen met een buiten­ opname -eenheid die quasi permanent ter plaatse blijft. Daarbij komt dat de buitenopnamewagens die waren bijbesteld en in 1963 in gebruik zou­ den genomen worden, evenmin werden afgeleverd. In het teken van het tienjarig bestaan werd uitgepakt met enkele groots opgezette ge- legenheidsprogramma's„ De comedie van Aldo de Be- nedetti, "Drie dozijn rode rozen", die tien jaar voordien bij de première van de Vlaamse tv was uitgezonden , werd opnieuw opgevoerd, Een programma?.brochure bewaart het aandenken aan een Peter Benoit-evocatie die, dank zij Gerd Mertens1 oordeelkundige keuze van muziekfragmenten, ook zonder hst stereo-experiment voor de jongere gene­ ratie we1 een revelatie zou geworden zijn„ In een programma dat als een eerste echte coproduktie met de NTS tot stand kwam, en aan een bij uitstek in­ ternationaal georiënteerde Nederlander, Erasmus van Rotterdam, was gewijd, zocht de jonge Vlaamse cineast Harry Kümel naar een nieuwe verhouding tussen woord en beeld. Op het festival van Montreux trad de BRT naar buiten met een bijdrage die een eigen geest ademde, wat wel in de eerste plaats het succes van het Manneke in ”Hoous-Focus" verklaart. In 1963 werd een bijzondere inspanning ge­ leverd om de eigen tv-toneelproduktie op peil te brengen» nadat men gedurende jaren had moeten aanleunen bij de NTS, Dat streven vond zijn be­ kroning in de uitzending van "Het Gezin van Paemel" en Lorca's "Yerma". Deze inspanning werd blijkens do enqucte van het weekblad "HUMO", door de kijkers gewaardeerd » 69 % verklaarde zich ingenomen met de toneelprogrammatie van de Vlaamse tv» Daarmee staat ze hoger gekwoteerd dan de legendarische "Schipper” en breekt ze het vroegere monopolie van het NTS-toneel, dat het nu nog tot 60 % brengt. Met het oog op een zinvolle besteding van de vrije zaterdag werd in de voormiddag een Volks­ universiteit geopend, terwijl een interessante minderheid op c>::i:lordag in de late avond naar bui­ tenlandse keurprogramma’s kan kijken„ De beeldband heeft een versoepeling van de programmatie mogelijk gemaakt. De aanpassin­ gen hadden echter geen uitbreiding van de zend­ tijd tot gevolg. Een ander kenmerk van de pro- gramma-afwikkeling is een duidelijk waarneem­ baar streven naar stiptheid. Zonder overdrijving mag gezegd worden dat de Vlaamse tv zich in 1963 als de meest stipte van West-Europa heeft ontpopt. Op die manier wordt de getrouwen het selectief en dus zinvol kijken vergemakkelijkt. Indien hun keu­ ze vooraf op een bepaalde uitzending gevallen is, dan weten ze voortaan dat dit ook op het opgegeven uur in de ether komt. Dat deze overgang van luk­ raak kijken naar zinvol zien, zich langzaam maar zeker voltrekt, werd door de HUMO-enquête beves­ tigd. Twee programma’s op drie worden al vooraf uitgekozen op grond van de toelichting die de BRT aan de pers verstrekt, Deze enquête bracht ook aan het licht dat de Vlaamse kijker voor 1963 de journalistieke ru­ brieken onmiddellijk na de speelfilms, de Ameri­ kaanse feuilletons en de Rudi Carrell Show plaatst. Het journaal haalde 87 % , op de voet gevolgd door Echo met 83 %. Reportagereeksen als die over Israël zullen voor 1963 aan deze populariteit wel niet vreemd zijn geweest. Panorama nam in het laatste kwartaal van 1963 een zeer hoge vlucht. In de ontspanningssector bestendigde "Een tegen allen" het succes van de spelprogramma’s . Deze reeks groeide uit tot een indrukwekkende de­ monstratie van de invloed die het medium op een gemeenschap die enkéle duizenden mensen omvat, ver­ mag uit te oefenen. Vaak groeide de apotheose Uit tot een onvervalst ëtuk Vlaàtiise tv in dé beste be­ tekenis van het Woord. Van een zelfde bekommernis als hét program­ meren van "Het Gezin van'J’aënïél" ëh "Péter Benoit" getuigt het verlenen van opdfachtén Voör hét Ver­ vaardigen van tv-films naar ŸlaâmSé letterkundige meesterwerken. Dit was in 1963 hét géval voor De boer die sterftfl vàn. Karei van dé Woéstijné. Op een algemeen Nederlands vlak tërislotte was het over schouwde jaar rïièt alléén het jaàr van de coproduktie Eraamus > het werfl ook gékehmerkt dóór1 dé aanstelling vàn één vaste vertegenwoordiger van de BRT in Hiivelrsum-Büsëum. Hiérvan èij hier melding gemaakt, omdat er op het stuk van de prak­ tische gespecialiseerde samenwerking met Nederland bij de beeldomroep nu eenmaal een langere traditie bestaat. De Directeur-Generaal, P.VANDENBUSSCHE.