Regionaal actieprogramma Verkeer en Vervoer 2007 Achterhoek Inhoud Samenvatting 3 1 Inleiding 6 1.1 Aanleiding 6 1.2 Doelen 7 1.3 Resultaat 8 2 Problematiek luchtkwaliteit in Gelderland 9 2.1 Luchtverontreinigende stoffen 9 2.2 Luchtkwaliteit in Europa 11 2.3 Luchtkwaliteit in Nederland 11 2.4 Luchtkwaliteit in Gelderland 12 2.4.1 Stikstofdioxide 12 2.4.2 Fijn stof 12 2.5 Ruimtelijke ontwikkeling en luchtkwaliteit 14 2.6 Conclusies luchtkwaliteit in Gelderland 14 3 Maatregelen in Gelderland 16 3.1 Het oplossen van bestaande knelpunten 17 3.2 Het voorkomen van nieuwe knelpunten 17 3.3 Ondersteunende maatregelen 18 3.4 Verwachte effecten van de maatregelen 18 4 Vervolg 20 2 Inhoud 1 Inleiding 5 2 De regio getypeerd 7 3 De regionale opgaven en het RAP 8 4 Enkele spraakmakende projecten toegelicht 10 Projecttabel RAP 2007 13 3 RAP Achterhoek 2007 4 RAP Achterhoek 2007 1 Inleiding Op weg naar duurzame mobiliteit Gelderland streeft naar duurzame mobiliteit. Met dat doel voor ogen heeft de provincie in 2004 het tweede Provinciaal Verkeer en Vervoer Plan (PVVP) opgesteld. In dat plan zijn de hoofdlijnen van het verkeer- en vervoerbeleid voor de periode 2004 tot 2014 vastgelegd. ‘Duurzame mobiliteit’ is vertaald in: een duurzame balans tussen bereikbaarheid, veiligheid en leefomgeving. Om deze balans te bereiken staan in het beleidsplan samenwerking en uitvoering centraal. Samenwerking met gemeenten, regionale samenwerkingsverbanden, maatschappelijke organisaties en marktpartijen, waarbij de provincie als regisseur optreedt. Samen met partners wordt de uitvoering van het plan opgepakt. Gelderland is niet één uniform gebied. De provincie bestaat uit verschillende gebieden met elk eigen kenmerken, kwaliteiten, kansen en bedreigingen. De provincie werkt dan ook gebiedsgericht samen met de zes Gelderse regio’s om recht te doen aan de eigen problematiek, kansen en bedreigingen en om met de regio’s de gewenste kwaliteiten van die gebieden te realiseren. De ‘regionale opgaven’ die in het PVVP voor de Achterhoek zijn geformuleerd, zijn in 2006 samen met de regio geactualiseerd. Bij het opstellen van het Regionaal Actie Programma (RAP) 2007 zijn de regionale opgaven als uitgangspunt genomen. Leeswijzer Dit Regionaal Actie Programma voor de Achterhoek biedt een overzicht van de projecten die in 2007 in deze regio spelen. Daarbij gaat het om projecten in verschillende fasen: verkenning, planvorming of uitvoering. Het RAP 2007 begint met korte typering van de regio en een globale beschrijving van de verkeers- en vervoersituatie. Vervolgens worden de regionale opgaven beschreven. Per regionale opgave worden vervolgens de meest invloedrijke / meest spraakmakende projecten toegelicht. De overige projecten zijn in het totale projectenoverzicht opgenomen en weergegeven op de bijbehorende kaart. 5 RAP Achterhoek 2007 6 RAP Achterhoek 2007 2 De regio Achterhoek getypeerd De Achterhoek is een groot landelijk gebied tussen de stadsregio Arnhem-Nijmegen, de stadsregio Twente en Duitsland. Het gebied kent vele kernen van vergelijkbare omvang. Wonen en werken kennen in de Achterhoek een grote spreiding, met concentraties in de grotere kernen. Doetinchem vervult een regionale centrumfunctie. De stationsomgeving en het centrum van de stad zijn een kansrijk knooppunt vanwege de bereikbaarheid per openbaar vervoer. Voor bedrijven is een regionaal terrein voorzien langs de A18 tussen Doetinchem en Wehl. De ruimtelijke structuur van de Achterhoek wordt gekenschetst door het coulissenlandschap rondom Winterswijk, het agrarisch middengebied, het landgoederen- en het IJssellandschap, de zone van de Oude IJssel en Montferland. In haar ruimtelijk beleid streeft de Achterhoek enerzijds naar versterking van de regionale economie en het regionale woning- en voorzieningenaanbod en anderzijds naar het behoud van de aanwezige ruimtelijke kwaliteiten als rust, ruimte, groen en kleinschaligheid. De kwaliteit van verkeer en vervoer In de Achterhoek is sprake van een intern gericht, diffuus verkeerspatroon. In het fijnmazige wegennet ontbreekt een duidelijke hiërarchie. Door de relatief grote afstand naar voorzieningen en werkgelegenheid in de grotere kernen zijn veel inwoners afhankelijk van de auto. Die taken zijn belangrijke oorzaken voor veiligheids- en leefomgevingsproblemen in de Achterhoek. Qua bereikbaarheid richt de aandacht zich op het ombouwen van de N18 naar een regionale stroomweg, verbetering van de regionale bereikbaarheid van Doetinchem en optimalisering van de ontsluiting van de Achterhoek naar het hoofdwegennet. De voornaamste dragers van het openbaarvervoernetwerk in de Achterhoek zijn de spoorverbindingen Arnhem-Doetinchem-Winterswijk en Zutphen-Winterswijk, aangevuld met busverbindingen van het snelnet. Deze verbinden de Achterhoek met de Randstad, Twente en Arnhem-Nijmegen. Met het herontwerp van de regiotaxi is het functioneren van dit vervoersysteem verder geoptimaliseerd. Het fietsnetwerk in de Achterhoek is, mede door de recreatie, sterk ontwikkeld. Het fietsgebruik voor woon-werkverkeer en door scholieren en recreanten is groot. In het woon-werk- en het woon-school-verkeer is verdere completering en verbetering van het bovenlokale fietsnetwerk echter nodig. Vanwege het diffuse verkeerspatroon, de spreiding van wonen en werken en de grote afstanden tussen de kernen in de Achterhoek zullen verbeteringen aan het OV-netwerk en het fietsnetwerk het grote aandeel autoverplaatsingen in deze regio weinig beïnvloeden. Wel kan hiermee een bijdrage worden geleverd aan het oplossen van een aantal specifieke knelpunten (verkeersveiligheid, verkeershinder en bereikbaarheid). 7 RAP Achterhoek 2007 3 De regionale opgaven en het RAP In 2004 is het tweede PVVP voor Gelderland vastgesteld, bestaande uit een beleidsvisie en een beleidsagenda. In de beleidsvisie is het verkeer- en vervoerbeleid beschreven en per regio uitgewerkt in een aantal regionale opgaven. In de beleidsagenda zijn de bij deze opgaven behorende activiteiten aangegeven, voor de eerstkomende jaren. De beleidsagenda wordt tweejaarlijks tegen het licht gehouden en aangepast aan geboekte resultaten en nieuwe ontwikkelingen. Vandaar de term Dynamische Beleidsagenda (DBA). In 2006 is de DBA voor de periode 2007-2008 uitgewerkt en vastgesteld. Daarbij zijn ook de regionale opgaven uit het PVVP aangepast. Het regionale actieprogramma (RAP) voor de Achterhoek geeft zoals gezegd een overzicht van alle projecten in deze regio op het gebied van verkeer en vervoer, die invulling geven aan de regionale opgaven en de bijbehorende DBA-activiteiten. Dit zijn niet alleen de provinciale projecten, maar ook de projecten van gemeenten, Rijkswaterstaat en andere betrokken instanties. Naast uitvoeringsprojecten zijn ook verkenningen, studies en andere projectvoorbereidende activiteiten in het RAP opgenomen. De regionale opgaven voor de Achterhoek Opgave 1: Realiseren van de A18 tussen Varsseveld en Enschede Doortrekking van de A18 tussen Varsseveld en Enschede draagt in belangrijke mate bij aan de bereikbaarheid van de regio, de gewenste hiërarchie in het wegennet, een sterkere sociaal- economische structuur, versterking van natuur en landschap en verbetering van de verkeersveiligheid en de kwaliteit van de leefomgeving. Opgave 2: Realiseren hiërarchische wegenstructuur in de Achterhoek Het verbeteren van de regionale ontsluiting richting het hoofdwegennet is nodig. Het verkeerspatroon binnen de Achterhoek is diffuus in het gebied tussen A1, A50, A12, A18/N18 en A31. Door het gebruik van een beperkt aantal verbindingen te stimuleren kunnen problemen met verkeer door kernen elders worden voorkomen. Onlangs is gestart met een verkenning naar de benodigde maatregelen om de ontsluiting van de Achterhoek naar het hoofdwegennet te verbeteren. Dit in relatie met de uitkomsten van de netwerkanalyse Gelderland. Vanaf 2007 kan de verdere uitwerking van deze maatregelen plaatsvinden. Opgave 3: Waarborgen bereikbare stedelijke gebieden, bedrijventerreinen en voorzieningen Het voorzieningenniveau in de kleinere kernen staat steeds meer onder druk. Daardoor neemt de regionale functie van een aantal grotere kernen in de Achterhoek toe. Dat vraagt optimale bereikbaarheid met auto, openbaar vervoer en fiets. Specifiek aandachtspunt hierbij vormt de bereikbaarheid van Doetinchem en (nieuwe) regionale bedrijventerreinen vanuit de regio. Daarnaast is het van groot belang dat de spoorwegverbindingen Arnhem-Winterswijk, Zutphen-Winterswijk en Zutphen-Hengelo goed functioneren en aansluiting bieden op het nationale netwerk van openbaar vervoer. Ook de uitvoering van maatregelen gericht op completering en verbetering van het bovenlokale fietsnetwerk en de inzet van het instrument mobiliteitsmanagement dragen bij aan het realiseren van deze opgave. 8 RAP Achterhoek 2007 Opgave 4: Verbeteren kwaliteit van de leefomgeving en verkeersveiligheid De Achterhoek geeft een hoge prioriteit aan het verbeteren van de verkeersveiligheid en het verminderen van de verkeershinder in de regio. Dit vraagt om een samenhangende aanpak van de aanwezige knelpunten, resulterend in een totaalpakket aan infrastructurele, educatieve en handhavingsmaatregelen. Binnen deze opgave wordt tevens aandacht besteed aan maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit en ter vermindering van het verkeerslawaai in de woon-, natuur- en stiltegebieden. l IJsse Oude IJssel Bijlandsch Kanaal 8 Rhein 67 9 RAP Achterhoek 2007 4 Enkele spraakmakende projecten toegelicht Opgave 1: Realiseren van de A18 tussen Varsseveld en Enschede 1. Gefaseerde aanleg A18 tussen Varsseveld en Enschede