Kamping turizam u Podunavlju idealna investicija za budućnost Camping tourism along the Danube ideal investment for the future DUNAV & SRBIJA Dunav spaja više od 80 miliona ljudi koji žive na njegovim obalama u deset zemalja (Nemačka, Austrija, Slovačka, Mađarska, Hrvatska, Srbija, Bugarska, Rumunija, Moldavija i Ukrajina) i govore više od desetak jezika, pripada- ju različitim religijama, neguju svoje istorijsko nasleđe, svoju umetnost, običaje, mitove i legende. Na njegovim obalama rođena su prva naselja, tvrđave i srednjovekovni gradovi, manastiri i crkve. Dunav danas spaja nekoliko evropskih prestonica. Zahvaljujući svom dugom toku svrstava se u reke međunarodnog karaktera. Ukupnom du- žinom od 2.850 km zauzima drugo mesto po veličini u Evropi. Od Ulma Dunav je plovan za manje brodove, a od Regensburga i za najveće rečne krstarice. Učešćem na tržištu rečnih krstarenja sa 35% Dunav zauzima prvo mesto među rečnim destinacijama u svetu. Razvoj turizma na Dunavu beleži kontinuiran uspon u Srbiji. Stalni porast u broju posetilaca potvrđuje da je naša zemlja atraktivna destinacija na Dunavu. Najnoviji statistički podaci ukazuju na veliki potencijal rečnog turizma i na potrebu za povećanjem smeštajnih kapaciteta. Dobro osmišljena turistička ponuda i kreiranje kvalitetnih turističkih proizvoda dodatno bi doprineli atraktivnosti Dunava kao turističke destinacije. Dunav u Srbiju ulazi kod Mohača. Tok od 588 km napušta našu zemlju kod ušća Timoka, na istoku Srbije. Dunav je plovan celim tokom u Srbiji što je od izuzetne važnosti za rečni saobraćaj. Potpuna plovnost ima veliki značaj i za sve oblike turizma na reci a samim tim i za kamping turizam. Prirodna bogatstva čine Srbiju izuzetnim potencija- lom za razvoj turizma baziranog na prirodnim vrednostima poput nautičkog, kamping i eko turizma. Plovidbeni potencijal Dunava dopunjuje niz rezervata prirode, arheoloških nalazišta koja su od izuzetne važnosti i brojnih utvrđenja iz Rimskog doba i Srednjeg veka. Osnovni problem razvoja turizma Srbije na rekama jeste nedostatak smeštajnih kapaciteta duž Dunava, a moguć- nost za delimično rešenje ovog problema mogu biti novi kamping prostori duž Dunava. Potrebni su novi kampovi sagrađeni po evropskim standardima sa nizom usluga i pogodnosti koje turisti iz razvijenih zemalja očekuju u kampovima. Kamping asocijacija naglašava potrebu za razvojem kamping turizma duž Dunava. Novi kampovi na Dunavu doprineli bi da se Srbija afirmiše kao atraktivna destinacija na kamping mapi Evrope. 2 DANUBE & SERBIA Danube connects more than 80 million people inhabited on its shores in ten countries (Germany, Austria, Slova- kia, Hungary, Croatia, Serbia, Bulgaria, Romania, Moldavia and Ukraine), who speak more than ten-odd languages, belong to different religions, nurture their historical heritage, art, customs, myths and legends. First human settle- ments sprang up on its shores, as well as fortresses and medieval cities, monasteries and churches. The Danube, 2.850km long, is the second biggest river in Europe. From Ulm, the Danube is navigable for small ships, and from Regensburg even for the biggest cruisers. By taking part in the river-cruise market with 35%, the Danube takes the first place amongst all river destinations worldwide. The development of tourism on the Danube is being improved in Serbia. Constant growth in the number of visi- tors confirms that our country is an attractive destination on the Danube. The latest statictic data highlight the great potential of river tourism as well as the need for increased lodging capacities. A well devised tourist offer and creating tourist products of high quality would further contribute to the attractiveness of the Danube as a tourist destination. The Danube enters Serbia at Mohač. The 588km-long flow leaves our country at the estuary of the river Timok into the Danube, in East Serbia. The Danube is navigable all the way through Serbia, which is of utmost importance for the river traffic. Total navigability is a significant factor for river tourism in all its forms, therefore it is important for camping tourism as well. Its natural riches make Serbia a great potential for developing tourism based on natural values, such as: nautical, camping and eco tourism. The Danube’s navigating potential is supplemented by a range of Nature Reserves, archeological excavations of great importance and numerous fortifications from Roman Empire and Medieval times. The main problem of developing river tourism in Serbia is the lack of lodging capacities along the Danube, and one way of solving it, even partially, could be building new camping areas along the Danube. New campsites are needed, built according to European standards, with a wide range of services that tourists from developed coun- tries expect to find in campsites. Camping Association of Serbia emphasizes the need for developing camping tourism along the Danube. New campsites on the Danube would help confirming Serbia as an attractive destina- tion on a camping map of Europe. 3 O KAMPINGU Evropska federacija kamping organizacija i parkova za odmor - EFCO & HPA Kamping turizam - kampovi i parkovi za odmor kao oblici smeštaja uglavnom se vezuju za obale mora, reka, je- zera, planine i predele očuvane prirode. Upravo na ovim lokacijama nalaze se koreni današnjeg kamping turizma i kampovi upravo tu imaju najdužu tradiciju (početak 60tih). Današnji kamping turizam dostigao je mnogo šire okvire i u pojedinim evropskim zemljama postao trend koji konstantno ide uzlaznim putem. U prilog ovome govori i statistika Evropska federacija kamping organizacija i parkova za odmor (EFCO & HPA) koja okuplja članice iz 22 evropske zemlje, sa preko 25.000 kampova i parkova za odmor. Procena evropske federacije je da kamping sektor uzima učešće u proseku oko 23% od ukupnog broja turističkih poseta u EU na godišnjem ni- vou, što čini gotovo četvrtinu ukupnog turističkog prometa. Takođe, u sektoru kampinga se nalazi gotovo 11 mili- ona ležaja na nivou Evrope, dok se u hotelskoj industriji nalazi nepunih 9 miliona ležaja. Trenutno je na evropskim drumovima u pokretu oko milion „kuća na točkovima“ ili motorhomes – kampera, a u kampovima i parkovima za odmor stacionirano je ili gostuje preko 4 miliona karavana i kamping prikolica. Na godišnjem nivou 35 miliona korisnika kamping usluga ostvari 375 miliona noćenja u oko 25.000 kampova zadržavajući se, u proseku, do 10 dana u kampu. Ukupna potrošnja u kamping industriji procenjuje na se oko 3 milijardi evra (samo u kampovima i parkovima za odmor), a zajedno sa vanpansionskom potrošnjom čak na 12 milijardi evra. Svi navedeni podaci svedoče o uspešnom razvoju kamping turizma u Evropi i njegovom nimalo zanemarljivom udelu u celokupnoj turističkoj privredi. Kamping definitivno prati potrebe turista, aktuelne trendove, prilagođava se i ulazi u strukture o kojima se u periodu njegovog razvoja nije moglo ni pretpostaviti. Potrebno je naglasiti da se kamping i karavaning turizam nikako ne vezuju samo za male kampove sa mestima za šatore i za smeštaj prevashodno mladih ljudi. Kamping i karavaning u zemljama EU je jedan od najprivlačnijih oblika putovanja i odmora i prevashodno privlači bračne parove (porodice) sa ili bez dece. Prosečna (nova) kam- ping prikolica košta oko 8.000-10.000 eura, a autodom („kuća na točkovima“) od 40.000-80.000 eura. Takođe, ni cene smeštaja u kampovima nisu simbolične. Dnevni troškovi se procenjuju na oko 33 eura po osobi. Današnji kampovi širom Evrope uglavnom nude gotovo iste sadržaje kao i jedan hotelski kompleks. Razlikuje se samo vrsta smeštaja. Takav razvoj kampova i parkova za odmor umnogome je povećao cenu smeštaja. Pored toga, strogi standardi i restriktivni zakoni primoravaju vlasnike da dodatno ulažu u svoje kamping resurse uvodeći procese reciklaže i odvajanja otpada, kao i sve ono što će im omogućiti uštedu i obnavljanje skupe energije. U proteklih desetak godina sve navedeno je značajno uticalo na razvoj kamping industrije, pa je samim tim i cena smeštaja veća nego što je bila tokom osamdesetih godina. Dakle, kamping i karavaning turizam je odmor za sve ljubitelje smeštaja u prirodi, ali je prevashodno usmeren ka srednjoj i višoj srednjoj klasi, barem kada je u pitanju tržište EU. 4 ABOUT CAMPING European Federation of Campingsite Organisations and Holiday Park Associations - EFCO & HPA Camping tourism – camps and holiday parks as forms of lodging, are mainly found on sea, river and lake shores, mountains and areas with preserved nature. It is precisely on these locations that the roots of today’s camping tourism are found, which is why campsites have the biggest tradition in these areas ( 1960 ). Today’s camping tourism has improved a great deal and in some European countries it has become a trend that is more and more popularized. To support this claim there is the statistics of European Federation of Campingsite Organisations and Holiday Park Associa- tions (EFCO & HPA) which assembles members from 22 countries, with over 25.000 campsites and holiday parks. According to the evaluation of the European Federation, of all the number of tourist visits made to the EU countries annually, 23% have been made to campsites, which makes almost one fourth of overall tourist turnover. In camping sector there are also 11 mil- lion berths in all European countries, whereas in the hotel industry the number of berths does not exceed 9 million. As of today, there are about a million “houses on wheels” or motorhomes - campers on the move, and there are over 4 million caravans and camping trailors in campsites and holiday parks. On a yearly level, there are 35 million users of camping services that make 375 million overnight stays in approximately 25.000 campsites, and on average spend 10 days in campsites. Total turnover in camping industry amounts 3 billion EUR (only in campsites and holiday parks), further expenses on and out campsite, it amounts 12 billion EUR. All enlisted data are evidence of a successful development of camping tourism in Europe and its significance to total tourist economy. Camping matches the needs of tourists and current trends, it is adjusting and gradually becoming a part of impor- tant structures, which was not possible in the early stages of its development.