15° 2 zaterdag 29 september 2018 nederlandsdagblad jaargang 74 nr. 19.952 www.nd.nl [email protected] 088 1 999 999 Dick Schinkelshoek nd.nl/nederland advertenties Ideologische strijd Op zoek naar een baan Richtlijn: tweede met waardering? én onrust over geld psychiater bij Kom werken Subsidie voor Siriz? bij Curadomi euthanasie pagina 4 ▶Utrecht Een psychiatrische patiënt die zegt collega Bram Bakker een brandbrief dat hij ‘dood’ wil: wanneer komt over deze kwestie. Die werd onderte- dat door zijn ziekte, wanneer is het kend door tweehonderd vakgenoten. een weloverwogen keuze voor eu- De richtlijn is zorgvuldiger dan de thanasie? Een nieuwe richtlijn moet oude, maar verandert ‘niets wezen- psychiaters beter op weg helpen. lijks’ aan het probleem waar zij en Maar niet iedereen is enthousiast. collega’s tegenaan lopen, zegt Van Fe- nema. ‘Namelijk dat het buitenge- De richtlijn die de Nederlandse Ver- woon moeilijk is in te schatten of ie- eniging voor Psychiatrie (NVvP) vrij- mand uitzichtloos lijdt.’ Daardoor dag presenteerde, schrijft psychiaters wordt die inschatting erg subjectief. voor om familieleden sterker te be- ‘Hoe weet je of iemand niet over een trekken bij de beslissing. jaar anders naar zijn leven kijkt? Bij Ook moet een tweede, onafhankelijke ons is de invloed van externe omstan- psychiater nagaan of er nog behan- digheden op de patiënt groot.’ delmogelijkheden zijn die de patiënt Zelf wil ze niet graag de extra psychi- vandaag bij zouden kunnen helpen. ater zijn die moet beoordelen of er ‘Vooral over dat laatste waren veel niet een kansrijke behandeling is ver- de krant vragen’, zegt hoogleraar psychiatrie geten. ‘Ik ben in tien jaar aan het aan het AMC en voorzitter van de ver- LUMC zo’n vijf psychiatrische patiën- digitaal lezen? eniging Damiaan Denys. ten tegengekomen van wie je kunt zie nd.nl/ Wie in Nederland voor euthanasie in zeggen: zij leden uitzichtloos. Van vierdeherfst aanmerking wil komen, moet vol- alle anderen zou ik dat niet durven doen aan een aantal criteria. Het cri- concluderen.’ Van Fenema is niet te- terium ‘uitzichtloos lijden’ is bij psy- gen euthanasie. ‘Maar bij psychiatri- chiatrische patiënten echter lastig sche patiënten is dat zo complex. Dat vast te stellen. Hun ziekte is op zich- moet een zeldzaamheid blijven.’ zelf niet dodelijk. De doodswens kan Iedere euthanasie zou daarom ook voortkomen uit het ziektebeeld. vooraf getoetst moeten worden, stelt Daarvoor is de psychiater van buiten Van Fenema, in plaats van wat nu ge- bedoeld. ‘Deze expert beslist niet over beurt: door regionale toetsingscom- de levensbeëindiging. Hij bekijkt missies achteraf. ‘En dan niet door slechts of er geen kansrijke behande- één psychiater van buiten, maar door Maria Grever lingen over het hoofd zijn gezien.’ een tafel vol vakbroeders en eventu- Nederland is een van de weinige lan- eel een jurist erbij, met wie je de aan- Geschiedenis in den waar mensen met een psychiatri- vraag grondig bespreekt.’ sche ziekte euthanasie kunnen krij- de gevarenzone gen. De richtlijn, die de oude van de huisarts 2009 vervangt, moet volgens de NVvP In Nederland vindt jaarlijks bij onge- pagina 4 eraan bijdragen dat dit ‘zo zorgvuldig veer zestig psychiatrische patiënten mogelijk’ gebeurt. euthanasie plaats. Het aantal aanvra- Ook onder de nieuwe richtlijn is eu- gen neemt snel toe. thanasie geen recht van de patiënt, of De richtlijn is ook bedoeld voor huis- een plicht van de psychiater, bena- artsen. Ook een huisarts die een vraag drukt Denys. Er blijft ruimte voor be- om actieve levensbeëindiging krijgt handelaars die principiële bezwaren van een psychiatrische patiënt, moet hebben. eerst een psychiater raadplegen. Aan de richtlijn is drie jaar gewerkt ‘hooguit vijf patiënten’ samen met artsenfederatie KNMG. De Behoorlijk kritisch op de nieuwe Levenseindekliniek, waar het meren- Willeke richtlijn is Esther van Fenema, psy- deel van de euthanasie van psychia- nd.nl/cartoons chiater in het LUMC. Ze schreef in no- trische patiënten plaatsvindt, is ‘blij’ Te veel vember vorig jaar samen met haar met de nieuwe richtlijn. < affaires: advertentie is er iets Zending over Grenzen met de VVD? zoekt een Communicatietalent pagina 18 Meer informatie: zendingovergrenzen.nl/vacatures prijs € 1,75 zaterdag € 3,00 Een christelijke club in camouflagekleren commentaar pagina 3 2 nederlands dagblad zaterdag 29 september 2018 anp nd.nl/nederland Rutte: niet je leven aanpassen door dreiging ▶Den Haag Bij de zeven verdachten die don- te verwachten is, hoe hoger het gezag kan er telefonisch toestemming gege- derdag zijn opgepakt vanwege het dat toestemming geeft’, zegt Rem- ven worden. Dat is minutenwerk.’ kunstmestbom is gemakkelijk te maken plannen van een aanslag, zijn on- mert Heuff, hoofd van de DSI. De DSI Kunstmest is een geliefd product bij ammonium- en nitraatmoleculen der meer aanzienlijke hoeveelheden is, zoals de dienst het zelf omschrijft, grootste cadeau terroristen of andere criminelen die worden afgebroken, waardoor in- grondstoffen voor explosieven voor ‘een combinatie van groen en blauw’. Premier Rutte wilde vrijdag weinig zelf bommen maken. Kunstmest be- eens een grote hoeveelheid zuur- bomvesten gevonden en 100 kilo Oftewel van militairen (groen) en po- kwijt over de zaak. Ook na de arresta- staat gedeeltelijk uit ammoniumni- stofgas ontstaat. Dat veroorzaakt de kunstmest, dat mogelijk geschikt is litie (blauw). De dienst is grofweg te ties van terreurverdachten blijft het traat, dat vrij gemakkelijk explosief drukgolf van de explosie. Vooral die voor het maken van een autobom. verdelen in arrestatieteams en inter- belangrijk dat Nederland waakzaam kan worden gemaakt door het te drukgolf, met snelheden van ruim ventieteams. Arrestatieteams rukken blijft. De dreiging is immers al langer mengen met andere stoffen. 300 meter per seconde, veroorzaakt De zeven mannen zijn aangehouden zo’n 1600 keer per jaar uit, bijvoor- substantieel en blijft dat voorlopig, Zelfgemaakte bommen hebben de grootste schade. Kunstmestbom- door antiterrorismeteams van de beeld bij vuurwapengevaarlijke ver- zei hij. Volgens Rutte moeten Neder- daarnaast een ontsteker en brand- men worden veel in de mijnbouw Dienst Speciale Interventies (DSI). dachten. landers niet hun leven laten ont- stof nodig. Bij de explosie komt gebruikt. De Noorse massamoorde- Voor grote, gecoördineerde acties als Interventieteams komen alleen in ac- wrichten door de dreiging die bestaat. eerst de ontsteker tot ontploffing, naar Anders Breivik gebruikte een deze is persoonlijke toestemming van tie bij meer uitzonderlijke gevallen, ‘We moeten ons leven blijven leven. waarna de rest van het mengsel ex- autobom met kunstmest, die hij in de minister van Justitie en Veiligheid zoals de antiterreuractie donderdag. Het grootste cadeau dat je deze types plodeert. Door de energie van de 2011 in het regeringskwartier van nodig, in overleg met de top van het ‘Bij vooraf geplande acties dienen wij kunt geven, is dat wij ons leven gaan ontsteker verdampt het ammonium- Oslo tot ontploffing bracht. Acht Openbaar Ministerie, de NCTV, Defen- een plan van aanpak in, dat de minis- aanpassen. Iedereen moet zijn leven nitraat, dat acuut een gas wordt. De mensen kwamen om het leven. sie en de politie. ‘Hoe meer geweld er ter goedkeurt. Maar in geval van nood blijven leven.’ < Rimme Mastebroek nd.nl/binnenland beeld istock Rosse buurt verschuift naar internet …Prostitutie verplaatst zich van dig om de misstanden aan te pak- achter de ramen naar internet. ken.’ In Nederland zijn jaarlijks naar schat- …De controle op misstanden is ting 4500 vrouwen en meisjes slacht- moeilijk, maar komt langzaam op offer van gedwongen prostitutie, van gang. wie er 1300 minderjarig zijn. Volgens Scharlaken Koord werken ▶Amsterdam negen op de tien vrouwen die online Scharlaken Koord is een christelijke hun diensten aanbieden, zonder ver- organisatie die hulp biedt aan seks- gunning, dus technisch gezien ille- werkers, door in rosse buurten het gaal. Daartussen zitten slachtoffers gesprek met hen aan te gaan. Als van misbruik. Hoeveel dat er zijn, vrouwen er behoefte aan hebben, valt niet te zeggen. wordt er verdere hulp geboden. Maar ook vrouwen die zelf voor het Steeds vaker zijn deze vrouwen ech- beroep gekozen hebben, kunnen ter niet meer achter de ramen in de soms simpelweg geen vergunning rosse buurten te vinden. Zij spreken krijgen, weet Goodijk. ‘Dat verschilt bijvoorbeeld thuis af, of in hotels. per gemeente. In sommige plaatsen Hun diensten bieden ze vooral online zijn vergunningen aan ramen verbon- aan. Dus moest Scharlaken Koord den, niet aan individuele vrouwen. hen daarin volgen, vertelt Marijn Als ‘thuiswerkende’ vrouw moet je Goodijk. Hij leidt het digitale werk dan per definitie zonder vergunning van de organisatie. ‘Hulporganisaties aan de slag, al zou je anders willen. zoals wij zaten met de handen in het Hier moet landelijk beleid op komen. haar: hoe gaan we de vrouwen nu De ‘bordeelwet’ is in 2011 aangeno- bereiken?’ men door de Tweede Kamer, maar is In de kern is de nieuwe vorm van nog altijd niet door de Eerste Kamer hulpverlening vrij simpel, vertelde heen.’ Goodijk vrijdag op een informatie- bijeenkomst over de aanpak van in- verantwoordelijkheid ternetprostitutie. ‘We verzamelen De politie zoekt de samenwerking mobieletelefoonnummers uit online met de grootste online seksaanbie- advertenties en sturen die een sms ders van het land. ‘Wij spreken hen met ons hulpaanbod.’ aan op hun maatschappelijke verant- Steeds vaker zijn prostituees niet achter het raam, maar online te vinden. Hulporganisatie Scharlaken Koord heeft nu woordelijkheid om uitbuiting te hulpvragen een plan om ook deze vrouwen te bereiken. voorkomen’, zegt Buist. ‘Natuurlijk De eerste proef hiermee vond plaats zijn het commerciële partijen, maar in Flevoland. Dat leverde contact met Toezicht houden, om misstanden te te maken hebben. De onlinewereld is beschermde seks aanbiedt, of zegt dat de branche zo ‘schoon’ mogelijk 350 vrouwen op. ‘Erg veel, voor zo’n voorkomen, is veel moeilijker. veel minder transparant.’ dat de vrouw 24 uur per dag beschik- is, is ook in hun belang. Een slager wil dunbevolkte provincie’, vindt Goodijk: ‘In Amsterdam zijn 350 ra- De politie is hard bezig een inhaal- baar is.