ORGAN MEDIALNY POROZUMIENIA POKOLEŃ KRESOWYCH KSI odznaczony Medalem Pro Patria Legitymacja nr. 710 / 12 K R E S O W Y Serwis Informacyjny PAMIĘTAĆ O KRESACH, O MAŁEJ OJCZYŹNIE PRZODKÓW, Nr. 12/2020 (115), e-miesięcznik NIEZBĘDNIK KRESOWY 2020 TO NIE TYLKO OBOWIĄZEK, ALE ZASZCZYT 1 grudnia 2020 ISSN 2083-9448 Święta Bożego Narodzenia czyli Ponadto w gazecie m.in: „Gody” w dawnej Polsce Odeszli na Wieczną wartę str...2 i 3 Mój kresowy, dziecięcy patriotyzm str... 8 Podsumowanie 100. rocznicy „Cud(ów)u nad Wi- słą” z pandemią w tle (teraz i wtedy)... str. 12 Obowiązek to kardynalny; od spełnienia jego za- leży przyszłość narodu...str. 17 Skąd się wzięły kolędy…?...str. 18 MAJOR „ ŁUPASZKA” NA GŁUBCZYCKIEJ ZIEMI..str. 21 Jądro ciemności B. Huka cz. III…str. 23 „Oszmiańskie historie”...str. 32 Moje Kresy – Bogumiła Tymorek cz.2…str. 34 Krwawe Boże Narodzenie w kolonii Radomle ...str. 35 KALENDARIUM LUDOBÓJSTWA.Grudzień 1945 rok.…str. 37 Tragedia w Kustyczach i Dominopolu ... str. 42 Wspomnienia Józefy Gimon z Gudziszek na Wi- Szybkimi krokami zbliżają się święta Bożego Narodzenia. Obrzędy, rytuał i tradycje tych świąt, były leńszczyźnie...str. 43 kultywowane w dawnej Polsce a szczególnie na Kresach Wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej. Jak kiedyś w Polsce wyglądała Wigilia i Boże Narodzenie? Zapewne dziś już mało kto wie, że w Kościele rzymskokatolickim okres od pierwszego dnia Świąt Bożego Narodzenia do Trzech Króli dawniej nazy- Wspomnienia i fakty z życia mojej Mamy..str. 45 wano „Godami”. Na dalszy ciąg zapraszamy na stronę 16 Wspomnienia Sybiraka...str. 47 Z kart kalendarza: Traktat w Radnot Zawarty w Radnot (w Siedmio- Chmielnicki nie byli sy- Rzeź kolonii Gucin na Ziemi Włodzimierskiej grodzie -foto) 6 grudnia 1656 r. gnatariuszami traktatu, ...str. 49 w czasie wojny polsko-szwedz- jednak ich interesy zostały kiej przez przedstawicieli Karo- w dokumencie uwzględ- la X Gustawa i Jerzego II Rako- nione. Alfabetyczny spis miejscowości z Kresów Połu- czego. Postanowienia traktatu dniowo -Wschodnich z roku 1939. Literka „Z” i W Radnot stronami w nego- określające szczegółowo „Ż str...51 cjacjach byli wyłącznie Karol rozbiór terytorium Rze- X Gustaw i Jerzy II Rakoczy, czypospolitej Obojga Na- KRESOWE WIGILIE...str. 59 natomiast Fryderyk Wilhelm, rodów odbiły się szerokim Bogusław Radziwiłł i Bohdan echem w Europie. Między Prutem i Czeremoszem...str. 61 14 grudnia 1575 r. Stefan Batory został królem Polski. 14 grudnia - w 1575 roku ruski, pruski, mazowiecki, żmudz- książę Siedmiogrodu Stefan ki, kijowski, wołyński, podlaski, Batory został ogłoszony kró- inflancki, a także książę siedmio- lem Polski. grodzki. Najbliższym współpracownikiem Tytuł królewski i wiernym sojusznikiem króla w okresie jego panowania w Polsce Stephanus, Dei gratia rex był kanclerz wielki koronny Jan Za- Poloniae et magnus dux Li- moyski. Niezmiernie utalentowany, thuaniae, Russiae, Prussiae, przyczynił się do sukcesów poli- Masoviae, Samogitiae, Kiio- tycznych i gospodarczych króla, a viae, Volhyniae, Podlachiae, także do sukcesów wojskowych Livoniaeque, necnon princeps jako hetman wielki koronny. W cza- Transylvaniae. sie swego urzędowania Jan Zamoy- Tłumaczenie: ski stał się jednym z najbogatszych Stefan, z Bożej łaski król Pol- magnatów w Europie, będąc także ski, wielki książę litewski, wielkim mecenasem sztuki. 1 grudnia 2020 - strona 2 AKTUALNOŚCI - WYDARZENIA - INFORMACJE www.ksi.btx.pl 2021 Rokiem Stanisława Lema Kowelska konspiracja Redakcja AK kurczy się odchodząc W piątek 27 listopada 2020 Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, niemal jednogłośnie, przyjął na Wieczną Wartę uchwałę ws. ustanowienia roku 2021 Rokiem Stanisława Lema, Redakcja doceniając poczesne miejsce pi- sarstwa Stanisława Lema w lite- raturze XX wieku i jego znacze- 3 listopada, w wieku 90 lat odszedł do Domu Pana nie dla rozwoju kultury polskiej i światowej. (Za uchwałą głoso- wało 447 posłów, 1 był przeciw, 1 ś.p. Teofil NOWOSAD ps. „Orlik” wstrzymał się od głosu.) Członek kowelskiej konspiracji, członek Lubelskiego Środo- „We wrześniu 2021 roku przypa- wiska Żołnierzy 27 WDP AK, Członek założyciel i pierwszy da setna rocznica urodzin Stani- dyrektor Państwowej Szkoły Muzycznej I st. im. Rodziny sława Lema, najwybitniejszego Wiłkomirskich w Świdniku, wieloletni pracownik WSK, od- przedstawiciela polskiej fantasty- znaczony przez burmistrza Waldemara Jaksona krzyżem ki i jednego z najpoczytniejszych Bene Merenti Civitati Świdnik (Dobrze Zasłużony dla Mia- pisarzy science-fiction na świecie. sta Świdnika). Jego powieści i opowiadania, zaliczane do kanonu literatury Został pochowany 12 listopada, w kwaterze 27 WDP AK na światowej przetłumaczono na po- cmentarzu na Majdanku w Lublinie. nad czterdzieści języków i wyda- Adama Mickiewicza i Wydaw- najwybitniejszych pisarzy pol- no – jak dotąd – w nakładzie 30 nictwem Literackim na czele. skich XX wieku. Jego twórczość milionów egzemplarzy” – można Teraz Rok Lema stał się faktem. łączy pokolenia i cieszy się stałym przeczytać w uchwale. To będzie święto kultury, tech- zainteresowaniem czytelników. Stanisław Herman Lem urodził nologii i nauki! Genialna wydaje się też trafność 31 października 2020 r. w wieku 96 lat odszedł do Domu Pana przewidywań Lema dotyczących się 12 lub 13 września 1921 we Stanisław Lem od dawna jest wi- rozwoju cywilizacji, np. katastro- Lwowie. Zmarł 27 marca 2006 zytówką Polski zagranicą. Sta- fy klimatycznej, rozwoju sztucz- w Krakowie. Był najwybitniej- nisław Lem w pigułce to 35 mln ś.p. Zbigniew STASZKIEWICZ ps. „Jan” nej inteligencji, biotechnologii. szym polskim pisarzem science sprzedanych książek na całym Ksiądz konspiracji w Kowlu, kapelan Lubelskiego Środowi- fiction, filozofem, futurologiem świecie, 45 języków na jakie do- ska Żołnierzy 27 WDP AK (1997-2005). i krytykiem literackim. Powieść konano tłumaczeń, nominowa- Info za: „Astronauci”, która ukazała się ny do literackiej nagrody Nobla, 1)https://www.urania.edu.pl/ Pracował duszpastersko w parafiach: w 1951 roku, była jego debiutem filmowe adaptacje w reżyserii wiadomosci/sejm-ustanowil-rok- wikariusz: książkowym. Soderbergha czy Andrieja Tar- -2021-rokiem-stanislawa-lema • Opole Lubelskie, Wniebowzięcia NMP (1950-1952) kowskiego. Jego nazwisko roz- Zabiegali o to spadkobiercy – KUL: student (Wydział Filozofii) poznawalne jest na każdym kon- Lema i wiele instytucji z Insty- • Czułczyce, św. Rocha (1953-1955) tutem Lema, Krakowskim Biu- tynencie. 2) http://instytutlema.pl/2021-ro- kiem-stanislawa-lema/ • Józefów-Rybitwy (1955-1956) rem Festiwalowym, Instytutem – Stanisław Lem był jednym z • Lublin św. Michała Archanioła (1956-1958) • Lublin św. Jana Chrzciciela (1958-1961) • Lublin, Nawrócenia św. Pawła (1974-1976) proboszcz / administrator: Konsulat RP w Łucku wstrzymuje • Puławy, św. Józefa (Włostowice) (1961-1974) rejestrację na rozmowę w celu • Lublin, Nawrócenia św. Pawła (1976-1997) Został pochowany 5 listopada,na cmentarzu przy ul. Lipowej przyznania Karty Polaka w Lublinie. Redakcja za Monitorem Wołyńskim Konsulat Generalny RP w Łucku 18 grudnia 1922 informuje, że od 23 listopada do odwołania zostaje wstrzymana rejestracja na rozmowę w celu zastrzelono Gabriela przyznania Karty Polaka (pierw- sza karta). Narutowicza pierwszego Zgłoszenia, które wpłyną od 23 listopada do odwołania nie będą prezydenta II RP brane pod uwagę przy ustalaniu terminu wizyty w Konsulacie. Redakcja Śmierć pierwszego prezydenta Rejestracja w celu przedłużenia II Rzeczypospolitej wywołała ważności Karty Polaka, zmiany wzburzenie, a „Kurier Polski” Karty z powodu zmiany danych pisał, iż „płomień do pochodni osobowych oraz wydania dupli- [Niewiadomskiego] wyszedł z tej katów odbywa się według obo- atmosfery nienawiści i gwałtu, wiązujących zasad dostępnych na którą wytworzyły złe duchy Pol- stronie internetowej: https://www. ski w dniach ostatnich”. Uroczy- gov.pl/web/ukraina/karta-polaka- stość pogrzebowa Narutowicza -zlozenie-wniosku odbyła się 19 grudnia 1922 roku, mowanych wniosków wizowych. humanitarnym lub dotyczących natomiast Niewiadomskiemu Konsulat RP w Począwszy od 12 listopada br. bliskich krewnych obywateli UE wytoczono proces o zamach na Łucku zmniejsza do odwołania wnioski wizowe i RP Konsulat prosi o uprzedni godność prezydenta Polski, za- też do odwołania bezpośrednio w urzędzie będzie kontakt telefoniczny z urzędem kończony wydaniem nań wyroku liczbę przyjmowa- można złożyć w dni robocze w celem umówienia wizyty: +380 śmierci. Wyrok wykonany został nych wniosków wi- godzinach 9.00–11.00, pod wa- (3322) 280-640, +380 (3322) 31 stycznia 1923 roku. zowych runkiem wcześniejszej rejestracji 280-654. Gabriel Narutowicz herbu wła- snego (ur. 17 marca?/29 marca w systemie e-konsulat. Paszporty robót publicznych, minister spraw 1865 w Telszach (Kresy) zm. Konsulat Generalny RP w Łucku Działalność urzędu w pozostałych zagranicznych, pierwszy prezy- będą wydawane także w godzi- 16 grudnia 1922 w Warszawie) informuje, że z uwagi na sytuację dent Rzeczypospolitej Polskiej. nach 9.00–11.00. dziedzinach pozostaje bez zmian – polski inżynier hydrotechnik, epidemiologiczną do odwołania Został zastrzelony przez zama- przy zachowaniu środków ostroż- elektryk, wolnomularz, profesor chowca w czasie wizyty w galerii zmniejszona została liczba przyj- W przypadkach o charakterze ności związanych z epidemią. Politechniki w Zurychu, minister „Zachęta”. www.ksi.btx.pl AKTUALNOŚCI - WYDARZENIA - INFORMACJE 1 grudnia 2020 - strona 3 Tego nie można zapomnieć Zmarł mjr Władysław Redakcja Starczewski Redakcja Nie żyje major Władysław Star- W czwartek, 26.listopada 2020 czewski, przewodniczący