T.C. HARRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ HARRAN ÜNİVERSİTESİ HERBARYUM (HARRAN)’UNDAKİ FABACEAE FAMİLYASININ DEĞERLENDİRİLMESİ Atiqullah LATİFİ DANIŞMAN Prof. Dr. Hasan AKAN BİYOLOJİ ANABİLİM DALI ŞALIURFA 2019 Prof. Dr. Hasan AKAN danışmanlığında, Atiqullah LATİFİ’nin hazırladığı “Harran Üniversitesi Herbaryum (HARRAN)’undaki Fabaceae Familyasının Değerlendirilmesi” konulu bu çalışma 27/12/2019 tarihinde aşağıdaki jüri tarafından oy birliği ile Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı’nda YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak kabul edilmiştir. İmza Danışman :Prof. Dr. Hasan AKAN ….....…………………….. Üye :Prof. Dr. Ömer Faruk KAYA ……..…………………….. Üye :Prof. Dr. Fevzi ÖZGÖKÇE …….……………………... Bu Tezin Biyoloji Anabilim Dalında Yapıldığını ve Enstitümüz Kurallarına Göre Düzenlendiğini onaylarım. Doç. Dr. İsmail HİLALİ Enstitü Müdürü Bu çalışma HÜBAP tarafından desteklenmiştir. Proje No: 19050 Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir. İÇİNDEKİLER Sayfa No ÖZET ...................................................................................................................................................... i ABSTRACT ........................................................................................................................................... ii TEŞEKKÜR .......................................................................................................................................... iii ŞEKİLLER DİZİNİ ............................................................................................................................... iv ÇİZELGELER DİZİNİ .......................................................................................................................... v SİMGELER ve KISALTMALAR DİZİNİ ........................................................................................... vi 1. GİRİŞ ................................................................................................................................................. 1 1.1. Genel Bilgiler ....................................................................................................................... 3 1.1.1. Herbaryum Nedir? ............................................................................................................... 3 1.1.2. Herbaryum Oluşturmanın Amacı ........................................................................................ 4 1.1.3. Herbaryum Örnekleri Oluşturmada bazı önemli, Kurallar .................................................. 4 1.1.4. Herbaryum Örneklerinin Düzenlenmesi .............................................................................. 6 1.1.7. Harran Üniversitesi (HARRAN) Herbaryumunun Tanıtılması ve düzenlenmesi ................ 9 1.2. Fabaceae Familyasının Genel Özellikleri ................................................................................. 12 1.2.2. Fabaceae Familyasının Sistematiği.................................................................................... 12 1.2.3. Fabaceae (Leguminosae) familyasının çiçek yapısı .......................................................... 13 1.2.4. Fabaceae Familyasının Meyve Yapısı ............................................................................... 14 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR ................................................................................................................ 14 3. MATERYAL ve YÖNTEM ............................................................................................................. 19 4. ARAŞTIRMA BULGULARI ve TARTIŞMA ................................................................................ 20 4.1. FABACEAE. ............................................................................................................................ 20 1. GENISTA L.............................................................................................................................. 20 2. ANAGYRIS L. .......................................................................................................................... 20 3. ARGYROLOBIUM Eckl. & Zeyh. ........................................................................................... 20 4. GALEGA L. ............................................................................................................................. 21 5. ASTRAGALUS L. ..................................................................................................................... 21 6. CICER L. ................................................................................................................................. 30 7. VICIA L. .................................................................................................................................. 31 8. LENS MILLER ........................................................................................................................ 35 9. LATHYRUS L. ......................................................................................................................... 36 10. PISUM L. .............................................................................................................................. 37 11. TRIFOLIUM L. ..................................................................................................................... 38 12. MELILOTUS L. ..................................................................................................................... 43 13. TRIGONELLA L. ................................................................................................................... 44 14. MEDICAGO L. ...................................................................................................................... 55 15. LOTUS L. .............................................................................................................................. 66 16. HYMENOCARPUS Savi ........................................................................................................ 67 17. CORONILLA L. ..................................................................................................................... 67 18. HIPPOCREPIS L. ................................................................................................................. 68 19. SCORPIURUS L. ................................................................................................................... 69 20. HEDYSARUM L. ................................................................................................................... 69 21. ONOBRYCHIS L. .................................................................................................................. 69 22. ALHAGI Adans. ..................................................................................................................... 71 23. GLYCYRRHIZA L. ................................................................................................................. 71 24. ONONIS L. ............................................................................................................................ 71 25. PROSOPIS L. ........................................................................................................................ 72 5. SONUÇ VE ÖNERİLER ................................................................................................................. 73 6. KAYNAKLAR ................................................................................................................................ 80 ÖZGEÇMİŞ ......................................................................................................................................... 83 EKLER ................................................................................................................................................. 84 ÖZET Yüksek Lisans Tezi HARRAN ÜNİVERSİTESİ HERBARYUM (HARRAN)’UNDAKİ FABACEAE FAMİLYASININ DEĞERLENDİRİLMESİ Atiqullah LATİFİ Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Hasan AKAN Yıl: 2019, Sayfa:119 Bu araştırma Harran Üniversitesi (HARRAN) Herbaryumun’da bulunan Fabaceae familyasına ait 975 bitki örneğinin incelenmesi sonucu 25 cinse ait 176 takson tespit edilmiştir. Bu taksonların 25’i Türkiye için endemiktir. Endemik türler Red Data Kategorilerine göre değerlendirilmiştir. Endemik taksonloardan 5‟inin LR (Lc), 1’inin LR (cd), 1’inin DD, 3‟ünün CR, 3‟nün VU, 1‟nin LC ve 2”nin EN tehlike kategorisinde yer aldıkları görülmüştür. HARRAN herbaryumunda bulunan Fabaceae familyasının takson açısından zengin cinsleri Astragalus L. (42), Medicago L. (34), Trigonella L. (25), Trifolium L. (22) ve Vicia L. (18)’dır. Bu çalışma sonucunda, Hedysarum syriacum Boiss., Onobrychis armena Boiss. & Huet., Alhagi pseudalhagi (M. Bieb.) Desv. ex B. Keller & Shap. ve Astragalus trichocalyx Trautv. taksonlarının sinonime düştüğü tespit edilmiş olup, geçerli isimleri de bu çalışmada verilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Fabaceae, Leguminosae, Herbaryum, HARRAN, Şanlıurfa. i ABSTRACT MSc Thesis EVALUATION OF FABACEAE FAMILY AT HARRAN UNIVERSITY HERBARYUM (HARRAN) Atiqullah LATİFİ Harran University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Biology Supervisor: Prof. Dr. Hasan AKAN Year: 2019, Page: 119 In this study, 975 plant samples belonging to Fabaceae family in Herbarium of Harran University (HARRAN) were examined