52 UKUSA SRBIJE TURISTička ORGANIZACIJA SRBIJE www.srbija.travel 52 ukusa Srbije Kanjiža Novi Subotica Kneževac Čoka 4 Senta Sombor Bačka Topola Ada Kikinda Mali Iđoš Nova Crnja Apatin 3 5 Kula Bečej Novi Bečej Vrbas Srbobran Odžaci Žitište Bački Temerin Petrovac Žabalj Zrenjanin Bač Sečanj Bačka Palanka Mapa 2 Novi Sad PRESTONICA UJEDINJENIH UKUSA � � � � � � � � � � � � � � � � � 4 UKUSI ORIJENTA I PEŠTERSKIH VISOVA � � � � � � � � � � � � � � � �32 1 15 Titel Plandište Beograd Novi Pazar, Sjenica, Tutin Vršac Sremski gastronomskih Beočin Karlovci Alibunar Šid Irig Opovo Inđija 8 regija Srbije 2 BAČKO BLAGOSTANJE � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 6 16 AROME DOLINE KRALJEVA � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �34 7 Sremska Ruma Stara Novi Sad, Bač, Bačka Palanka, Bački Petrovac, Kraljevo, Raška, Brus Mitrovica Pazova 6 Pančevo Bela Crkva Srbobran, Temerin, Žabalj, Titel Pećinci 17 ŽUPSKE I MORAVSKE BLAGODETI � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �36 Bogatić Beograd Kovin Surčin 3 ČARDE, SALAŠI, TAMBURAŠI � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 8 Kruševac, Ćićevac, Varvarin, Trstenik, Vrnjačka Banja, Šabac Veliko 1 Kostolac Gradište Sombor, Apatin, Odžaci, Kula, Vrbas Aleksandrovac Požarevac Vladimirci Obrenovac Barajevo Grocka Golubac Smederevo Malo Kladovo Loznica 9 Crniće 4 UKUSI SEVERA VOJVODINE � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 10 18 TOPLIČKI SAČ, PROKUPAC I ŠLJIVE � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �38 Sopot Koceljeva Mladenovac Kučevo Subotica, Kanjiža, Novi Kneževac, Senta, Prokuplje, Kuršumlija, Blace, Žitorađa Ub Smederevska Krupanj Palanka Petrovac Žabari na Mlavi Majdanpek Bačka Topola, Mali Iđoš Mali Lajkovac Zvornik Osečina Lazarevac Velika 21 19 ŽITNICA MORAVE � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �40 Plana Valjevo Aranđelovac Žagubica 5 ŠARENA NIZIJA � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 12 Jagodina, Ćuprija, Paraćin, Svilajnac, Despotovac, Mionica 20 Topola Rača Ljubovija Ljig Svilajnac Negotin Zrenjanin, Sečanj, Žitište, Kikinda, Čoka, Ada, Bečej, Rekovac 10 Lapovo Gornji Novi Bečej Milanovac 11 Batočina Despotovac Bor 20 U TROREČJU DUNAVA, VELIKE MORAVE I MLAVE � � � � � � �42 Jagodina Kosjerić Kragujevac Ćuprija 6 BELA VINA, TESTA I SLANINA � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 14 Smederevo, Smederevska Palanka, Velika Plana, Bajina Bašta 19 Čačak Knić Zaječar Vršac, Bela Crkva, Alibunar, Kovin, Pančevo, Kovačica Petrovac na Mlavi, Požarevac, Žagubica Rekovac Lučani Paraćin Užice Požega Boljevac 13 7 KIĆENI SREM� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 16 21 ĐERDAPSKI TANJIR IZOBILJA � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �44 Ražanj 22 Čajetina Kraljevo Varvarin Šid, Sremska Mitrovica, Beočin, Pećinci Veliko Gradište, Golubac, Malo Crniće, Majdanpek, Arilje 12 Ćićevac Trstenik Sokobanja Vrnjačka Kučevo, Kladovo, Negotin Ivanjica Banja Priboj Kruševac Knjaževac 8 VINSKI PUTEVI I UKUSI KRAJ DUNAVA � � � � � � � � � � � � 18 Nova Varoš Aleksinac 16 Sremski Karlovci, Irig, Ruma, Inđija, Stara Pazova DAROVI TIMOKA I RTNJA � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �46 Aleksandrovac 22 Prijepolje 17 24 Svrljig Sokobanja, Boljevac, Zaječar, Bor, Knjaževac Raška Brus Merošina Niš KROZ MAČVU I PODRINJE � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 20 9 14 Sjenica Blace Šabac, Bogatić, Loznica, Mali Zvornik, Ljubovija, 23 TRPEZA IZ SRCA BALKANA � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �48 Prokuplje Doljevac Gadžin Han Bela Palanka 23 Bajina Bašta, Krupanj, Koceljeva Pirot, Bela Palanka, Babušnica, Dimitrovgrad 15 Novi Pazar Kuršumlija 18 Žitorađa Pirot Leposavić Dimitrovgrad Leskovac Babušnica 10 GIBANICE, ŠLJIVE, GLJIVE � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 22 24 GURMANSKA SOFRA JUGOISTOKA � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �50 Tutin Bojnik Valjevo, Osečina, Ub, Lajkovac, Mionica, Ljig, Niš, Aleksinac, Svrljig, Merošina, Doljevac, Gadžin Han Vlasotince Lebane Gornji Milanovac Zvečan 25 Crna Trava 25 U CARSTVU ROŠTILJA I PAPRIKA � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �52 Medveđa Kosovska 11 VINO I ŠLJIVE ŠUMADIJE � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 24 Leskovac, Vlasotince, Crna Trava, Bojnik, Lebane, Mitrovica Priština Vladičin Kragujevac, Aranđelovac, Topola, Rača, Batočina, Medveđa Peć Han Surdulica Obilić Knić, Lapovo 27 Gračanica Dečani 26 UKUSI ZAČINJENI TRUBOM � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �54 Vranje 26 Bosilegrad 12 KUPUS, KROMPIR, RAKIJE I MALINE � � � � � � � � � � � � � � � 26 Vranje, Vladičin Han, Surdulica, Bosilegrad, Trgovište, Orahovac Bujanovac Trgovište Đakovica Uroševac Čačak, Lučani, Arilje, Ivanjica Bujanovac, Preševo Velika Hoča Preševo Štrpce 13 UKUSI PAŠNJAKA I VOĆNJAKA � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 28 27 ZAVIČAJ SRPSKE TRPEZE � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �56 Prizren Čajetina, Užice, Požega, Kosijerić Leposavić, Zvečan, Kosovska Mitrovica, Gračanica, Velika Hoča, Štrbce, Gora Gora STAROVLAŠKI DUKATI OD ZLATA � � � � � � � � � � � � � � � � � 30 14 Nova Varoš, Prijepolje, Priboj 1 BEOGRAD GASTRONOMSKI DOGađaji SLATKA STRANA GRADA Prestonica ujedinjenih ukusa Najpoznatiji originalni kolač Beograda je „Moskva šnit“ koji se nastao u hotelu Moskva, ali se pravi i na drugim mestima. U svetu starih gradskih poslastičar- U svom milenijumskom trajanju, a posebno od kada je postao prestoni nica „evropske škole“ preporučujemo vam da probate tradicionalne poslastice grad kneževine i kraljevine Srbije, a potom i prestonica južnoslovenskih - žito sa šlagom i kesten pire, a u poslastičarnicama „orijentalne škole“ baklave i tulumbe. Najbolji uvid u slatku stranu grada pružiće vam tematsko turističko naroda, Beograd – glavni grad današnje Republike Srbije primio je, obje- razgledanje pod nazivom „Slatki Beograd“. dinio i oblikovao mnoštvo uticaja. Njegova otvorenost ogleda se u „kuli- narskom kosmopolitizmu“ - u njemu svoje reprezente imaju sve poznate kuhinje sveta, kao i regionalne i zavičajne. U ovoj raznolikosti, Beograd je odnegovao i samo sebi svojstvene ukuse, navike i rituale. NADMETANJE MAJSTora ćeVAPA Pored klasičnih, „beogradskih“ ćevapa koji se nalaze na jelovnicima nacionalnih restorana, na mnogim mestima se mogu probati i regionalne varijacije omiljenog balkanskog specijaliteta. Za naklonost mušterija nadmeću se dva glavna takma- ca sa prostora Srbije – leskovački i pazarski ćevap, i sa prostora Bosne - sara- jevski i banjalučki. Razlikuju se u načinu pripreme i sastojcima - zajednički im DODIR BEOGRADSKE BOEMIJE je samo oblik. Nacionalnu kuhinju i poseban duh grada čuvaju kafane u Skadarliji – otrgnutom deliću „starinskog“ Beograda. PRIČE IZ OKOLINE • „Bir Fest“, avgust Skadarska ulica još uvek je popločana kaldrmom, a njene • „Fiš Fest“, septembar kafane mahom smeštene u skomnim „kućercima“. Sla- Zanimljiva gastronomska iskustva možete doživeti i u okolini Beograda. U Sur- • Sajam etno hrane i pića, novembar činu – riblje specijalite i sremačku kuhinju, u Lazarevcu, Barajevu i Mladenovcu vu je stekla zahvaljujući boemskoj povesti koja je počela • „Salon vina“, decembar da se piše krajem 19. veka. Ovde su se okupljali, pevali, – šumadijsku kuhinju koju reprezentuju etnosela „Babina Reka“, „Zornića kuća“, • „Beogradski rakija fest“, decembar sevdalisali, pa i lumpovali književnici, glumci, političari, „Etnoselo Amerić“... svetske zvezde... Današnje kafane „Tri šešira“, „Dva jele- na“, „Dva bela goluba“, „Ima dana“, „Šešir moj“, „Zlatni bokal“... dostojne su naslednice nekadašnje Skadarlije. Ne kaže se uzalud da u Beogradu niste bili ako niste po- setili lepu Skadarsku ulicu, probali nacionalna jela i uživo slušali starogradsku muzuku. Najstarija kafana U lepoj kući „tursko-balkanskog“ stila, podignutoj 1823. godine, nalazi se najsta- rija kafana „?“. Prvobitno, zvala se „Kafa- na kod Saborne crkve“, ali je tadašnjeg vladiku to ljutilo, pa je vlasnik bio prinuđen da izbriše firmu. Izbrisao je staro, ali nije mogao da se seti novog imena i zato je iznad vrata stavio znak pitanja. Tako je ostalo do Ukusi zavičaja danas. Kafana „?“ spada u ona mesta koja svakako treba posetiti. „Zlatar“, „Zlatiborac“, „čačanin“, „Stara Hercegovina“, „Salaš“... imena su nekih od resto- rana koji neguju ukuse „rodnog kraja“, dajući tako doprinos gastronomskom bogatstvu Beograda. Kultni restorani U nekim od beogradskih restorana „ispisana“ su važna poglavlja svekolike društvene istorije: kulturne, diplomatske, sportske... Na Urbani hedonizam i srpska rakija mapi ovih „kultnih mesta“ nalaze se „Klub književnika“, „Madera“, Rakija - nacionalni napitak br 1. uobičajena je stavka na na kartama pića. Sa biranim, KUHINJE SA REKA „Kolarac“, „Srpska kafana“, „Kalemegdanska terasa“, „Franš“, najfinijim voćnim destilatima sa prostora Srbije možete se upoznati na tematskim turi- „Kovač“, „Vuk“, „Kumbara“... stičkim „Rakija turama". TURISTičke INFORMACIJE Posebnou crtu „kulinarskoj“ priči daju Sava i Dunav. Zemun je du- navski grad sa vekovnom tradicijom ribarenja, a zemunski i no- • Turistička organizacija Beograda vobegradski kej promenada alaskih kulinarskih „majstorija“. Re- www.tob.rs storani i splavovi nanizani su duž obale – ima elitnih, ali i sasvim Prestonička vina • Turistički centar Zemun skromnih, a svima je zajednička bogata riblja trpeza. Dobru repu- Beograd je jedan od dva evropska glavna grada koja ima svoje vinogorje. „Pre- www.tczemun.rs taciju imaju i restorani na palilulskoj obali Dunava, a u ponudi