Adam Poniatowski Gimnazjum nr 47 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Oddziałami Dwujęzycznymi w Warszawie ul. Grenady 16, 01-154 Warszawa Jak rozwi ąza ć konflikt izraelsko-palesty ński? PRACA BADAWCZA Warszawa, 2010 1 SPIS TRE ŚCI I. Cele pracy i metody ich realizacji. – strona 3. 1. Mini słownik. 2. Wst ęp i wybór tematu. 3. Tło historyczne: a. Porównanie społecze ństwa śydów i Arabów b. Historia syjonizmu c. Brytyjski Mandat Palestyny d. Konflikt izraelsko-arabski e. Wojny pomi ędzy Izraelem a Arabami f. Konflikt w strefie Gazy 4. Podsumowanie, wnioski oraz główne przyczyny tego konfliktu II. Przedstawienie procesu badawczego. – strona 23. 1. Szczegóły projektu. 2. Przedstawienie wyników – diagramy dotycz ące ka Ŝdego pytania i ich omówienie. 3. Opinia osób trzecich na temat problemu – wywiad z profesorem Januszem Daneckim oraz artykuł Dominika Modrzejewskiego III. Charakterystyka problemu. – strona 35. IV. Propozycje rozwi ązania problemu. – strona 36. V. Prezentacja strategii rozwi ązania problemu. – strona 38. 1. Przedstawienie działa ń, d ąŜą cych do realizacji projektu na wszystkich podło Ŝach – dokładna analiza kolejnych etapów rozwi ązania problemu VI. Zako ńczenie. – strona 41. VII. Bibliografia. – strona 42. VIII. Zał ączniki. – strona 43. 1. Ankieta 2 I. – Cele pracy i metody ich realizacji. 1. Aby ułatwi ć czytanie mojej pracy, przedstawiam mini słownik, w którym ogólnie omówione hasła (poj ęcia geograficzne, nazwy własne, sformułowania itp.) pozwol ą zrozumie ć jej tre ść . • Organizacja Narodów Zjednoczonych – uniwersalna organizacja mi ędzynarodowa, która „stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpiecze ństwa mi ędzynarodowego, rozwój współpracy mi ędzy narodami oraz popieranie przestrzegania praw człowieka”. • Hamas – radykalna, islamska organizacja działaj ąca głównie na terenie Strefy Gazy i Zachodniego Brzegu Jordanu, przez wi ększo ść organizacji i pa ństw zachodnich uwa Ŝana za organizacj ę terrorystyczn ą. • Izrael – azjatycki kraj poło Ŝony na wybrze Ŝu Morza Śródziemnego, zamieszkuj ą go głównie śydzi oraz Arabowie, graniczy z: Egiptem, Syri ą, Libanem i Autonomi ą Palesty ńsk ą . • Liga Pa ństw Arabskich – mi ędzynarodowa organizacja, której członkami s ą pa ństwa arabskie, powi ązane ze sob ą j ęzykiem, kultur ą i religi ą. • Hezbollah – szyicka, liba ńska partia polityczna, przez niektóre pa ństwa uznawana za organizacj ę terrorystyczn ą. • Autonomia Palesty ńska – „tymczasowa struktura administracyjna zarz ądzaj ąca obszarem Strefy Gazy i cz ęś ci ą Zachodniego Brzegu”. • Pa ństwo Palestyna – „obejmuje cało ść lub cz ęść historycznej Palestyny; jest bytem politycznym, postulowanym przez palesty ński ruch narodowy”. • Palestyna – kraina w zachodniej Azji, nad Morzem Śródziemnym. • Organizacja Wyzwolenia Palestyny – istniej ąca na uchod źctwie, polityczna reprezentacja mieszka ńców Palestyny. • Siły Obronne Izraela – nazwa armii izraelskiej. • Al-Fatah - jedn ą z najwi ększych palesty ńskich partii politycznych i najwi ększ ą frakcj ą Organizacji Wyzwolenia Palestyny. • Intifada – okre ślenie powstania, buntu, rebelii pochodz ące z j ęzyka arabskiego. • Brytyjski Mandat Palestyny – mandat Ligi Narodów utworzony po I. wojnie światowej na cz ęś ci Imperium osma ńskiego; zarz ądzane przez Wielk ą Brytani ę. 3 • Liga Narodów – istniej ąca pomi ędzy 1920 a 1946 rokiem mi ędzynarodowa organizacja maj ąca utrzymywa ć pokój na świecie (zast ąpiona przez ONZ). • Syjonizm – „ruch polityczny i społeczny, d ąŜą cy do stworzenia Ŝydowskiej siedziby narodowej na terenie Palestyny”.. • Rezolucja – „uchwała jednego z sze ściu głównych organów Organizacji Narodów Zjednoczonych. Szczególne znaczenie maj ą rezolucje Rady Bezpiecze ństwa dotycz ące utrzymania mi ędzynarodowego pokoju i bezpiecze ństwa.”. 4 Jak rozwi ąza ć konflikt izraelsko-palesty ński ? Analiza problemu, przyczyny i skutki oraz propozycje rozwi ąza ń 2. Wybieraj ąc temat mojej pracy badawczej, nie zastanawiałem się zbyt długo. Uwa Ŝam, Ŝe problem konfliktów mi ędzynarodowych, które towarzysz ą ludziom od dawna, to temat jak najbardziej aktualny oraz budz ący wiele kontrowersji. Tym bardziej, Ŝe konflikt , o którym pisz ę, ma wymiar globalny. Mowa tu o konflikcie izraelsko-palesty ńskim. MoŜna powiedzie ć, Ŝe jeste śmy jego świadkami. Ka Ŝdy z nas, nawet nie interesuj ąc si ę tym tematem, zasypywany jest przez media informacjami o nim. W tym projekcie dokładnie przeanalizuj ę temat, przybli Ŝę przyczyny i skutki konfliktu, przedstawi ę efekty własnych bada ń oraz konkretne propozycje rozwi ązania problemu. 3. Najpierw, nale Ŝy si ę dokładnie przyjrze ć obu stronom tego konfliktu – śydom oraz Arabom. W sposób przejrzysty uka Ŝe to poni Ŝsza tabela Cecha śydzi Arabowie pochodzenie naród semicki, grupa ludów pochodzenia zamieszkuj ący w semickiego, zamieszkuj ąca staro Ŝytno ści Palestyn ę w staro Ŝytno ści Półwysep Arabski język hebrajski, judysz, ladino arabski (wiele jego i inne dialektów) religia głównie judaizm Głównie islam, chrze ścija ństwo obszar zamieszkiwania cały świat (głównie Izrael Bliski Wschód, Afryka i Stany Zjednoczone) Północna status obecny śydzi Ŝyj ą w diasporze naród mający wiele praktycznie na całym swoich pa ństw, w wielu z świecie; wyznaj ą ró Ŝne nich nadrz ędn ą rol ę pełni religie i porozumiewaj ą si ę religia; kraje te ró Ŝni ą si ę w wielu j ęzykach; ich od siebie min.: stopniem pa ństwo – Izrael, od czasu rozwoju czy rodzajem powstania jest jedn ą ze rz ądów; Arabów ł ączy stron w ci ągn ącym si ę od kultura, tradycja i dziesi ęcioleci konflikcie wyznawane warto ści liczebno ść około 13,3 miliona około 300 – 340 milionów 5 Konflikt izraelsko-palesty ński trwa ju Ŝ wiele lat. Dlatego zanim dokładnie omówi ę jego przyczyny, chciałbym przedstawi ć rys historyczny. Sam konflikt pomi ędzy Izraelem a Palestyn ą jest cz ęści ą wi ększego konfliktu, tzw. Konfliktu izraelsko–arabskiego. Terminem tym okre śla si ę „okres ponad pół wieku politycznych napi ęć i jawnych niech ęci pomi ędzy Arabami a śydami na Bliskim Wschodzie”. Ma on wymiar terytorialny, etniczny oraz religijny i jest przyczyn ą wielu ataków na przeciwników (nie tylko w miejscu, gdzie si ę rozgrywa, ale na całym świecie). „Tym samym, poprzez powszechno ść zjawiska terroru, przybiera on charakter konfliktu globalnego.” Aby dokładnie pozna ć jego przyczyny, trzeba cofn ąć si ę wcze śniej ni Ŝ do momentu powstania pa ństwa Izrael. Wszystko ma swój pocz ątek wraz z narodzeniem si ę syjonizmu. Ruch ten powstał pod koniec XIX wieku i wyst ępował w wielu postaciach. Najcz ęś ciej mówi si ę o syjonizmie politycznym oraz duchowym. Celami tego drugiego było odrodzenie j ęzyka hebrajskiego (powstawanie kultury i literatury w tym j ęzyku) oraz nowa to Ŝsamo ść Ŝydowska. Co do syjonizmu politycznego. To wła śnie dzi ęki niemu mo Ŝliwe było powstanie pa ństwa Izrael w roku 1948. W czasach współczesnych, jako główne zadania, ruch ten stawia sobie „utrzymanie jedno ści narodu Ŝydowskiego Ŝyj ącego w rozproszeniu” oraz podtrzymywanie jego wi ęzi z Izraelem. Trzeba jednak przybli Ŝyć t ę histori ę tak, aby wskaza ć zwi ązek syjonizmu z tym konfliktem. Jak wiadomo naród Ŝydowski, historycznie zwi ązany z terenami Palestyny (śydów nazywano wtedy Izraelitami lub Hebrajczykami), rozproszony był po całym świecie. Istniało wiele planów maj ących na celu zało Ŝenie własnego pa ństwa (niektóre wskazywały na przykład tereny dzisiejszej Ugandy, jako miejsce dobre dla osiedlenia si ę śydów). Znaczenie syjonizmu bardzo wzrosło z powodu nasilaj ących si ę w Europie tendencji nacjonalistycznych oraz antysemickich. Pomysł utworzenia ostoi dla prze śladowanego narodu popierało coraz wi ęcej osób. Jako jego miejsce coraz cz ęś ciej wskazywano Palestyn ę – krain ę zwi ązan ą zarówno historycznie jak i kulturowo z narodem śydów. Znajdowali si ę równie Ŝ przeciwnicy wszystkich tych planów , niekiedy byli nimi sami śydzi. Ortodoksyjne zasady mówiły o wierze w Bibli ę, w której zapisana była zapowied ź nadania ziemi narodowi wybranemu przez Mesjasza, który ma nadej ść . śydzi, którym coraz trudniej było Ŝyć w Europie, pocz ątkowo nie zwracali na to uwagi. Przed wybuchem II wojny światowej (dokładnie do 1917 roku) Palestyna była cz ęś ci ą Imperium Osma ńskiego. Od 1920 roku jej ziemie wchodziły w skład Brytyjskiego Mandatu Palestyny. Prawie 50 lat wcze śniej rozpocz ęła si ę migracja do tamtych terenów tysi ęcy śydów, Ŝyj ących wcze śniej w diasporze. Kolejnym krokiem do ustanowienia własnego pa ństwa było o świadczenie brytyjskiego ministra spraw zagranicznych lorda Arthura Jamesa Balfoura. Dokument ten, zwany deklaracj ą Balfoura i wydany 2 listopada 1917 roku, mówił „o poparciu Wielkiej Brytanii dla koncepcji utworzenia Ŝydowskiej siedziby narodowej w Palestynie”. W polskim tłumaczeniu dokumentu mo Ŝemy przeczyta ć: 6 „Biuro Spraw Zagranicznych 2 listopada, 1917 Szanowny Lordzie Rotschildzie! Z wielk ą przyjemno ści ą przekazuj ę Panu w imieniu Mo ści Rz ądu niniejsz ą deklaracj ę, przez Rz ąd zatwierdzon ą, b ędącą wyrazem sympatii dla Ŝydowskiego ruchu syjonistycznego. Mo ści Rz ąd z przychylno ści ą przygl ąda si ę zasiedlaniu narodowej siedziby śydów, Palestyny, i doło Ŝy wszelkich stara ń, aby cel ten został osi ągni ęty; jednocze śnie nie zamierza uczyni ć nic, co ograniczyłoby prawa obywatelskie i religijne nie-Ŝydowskich społeczno ści w Palestynie, albo status prawny i polityczny, jakim ciesz ą si ę śydzi w innych krajach. Będę wdzi ęczny, je Ŝeli powiadomi Pan o niniejszej deklaracji Zwi ązek Syjonistyczny. Z powa Ŝaniem, James Balfour „ Ju Ŝ wtedy wybuchały zamieszki pomiędzy nowo