Fandom Dla Początkujących. Część 2. Tożsamość I Twórczość

Fandom Dla Początkujących. Część 2. Tożsamość I Twórczość

Małgorzata Lisowska-Magdziarz, medioznawca MAŁGORZTA MAŁGORZTA LISOWSKA-MAGDZIARZ • i semiotyk. Bada, jak ludzie użytkują media i do cze- MAŁGORZATA LISOWSKA-MAGDZIARZ go używają komunikacji wizualnej. Zajmuje się też wpływem konsumpcji i popkultury na życie Polaków. Przywiązuje dużą wagę do edukacji medialnej i kre- atywności użytkowników mediów. Autorka książek: Feniksy, łabędzie, motyle. Media i kultura transfor- macji (2012); Pasażer z tylnego siedzenia. Media, reklama i wychowanie w społeczeństwie kon- sumpcyjnym (2010); Media powszednie. Środki komunikowania masowego i szerokie paradygmaty medialne w życiu codziennym Polaków u progu XXI wieku (2008); Analiza tekstu w dyskursie medialnym (2006); Analiza zawartości mediów (2004); Bunt na sprzedaż. Przemysł muzyczny - reklama – semiotyka (2000), oraz kilkudziesięciu artykułów naukowych, poświęconych analizie treści mediów, semiotyce, reklamie, przemianom w polskim społeczeństwie wywoła- FANDOM DLA POCZĄTKUJĄCYCH CZĘŚĆ II nym przez media i kulturę konsumpcyjną. Matka jednego syna, współlokatorka trzech kotów. Fandomy: Sherlock, Wiedźmin, Fargo, Peaky Blinders, Miasteczko Twin Peaks, Śpiewający detektyw. Wielbicielka Szekspira i pamiętników polskich pisarzy. W wolnym czasie jeździ na nartach, podróżuje i wykłada na Uniwersytecie Dzieci. Pierwsza część dyptyku „Fandom dla początkujących” poświęcona była ludziom tworzącym szczególny rodzaj zbiorowości sieciowych, połączonej wspólnymi zainteresowaniami i pasją współtworzenia czegoś wspólnego, a zarazem indy- widualnego. Koniecznym i logicznym dopełnieniem tamtych rozważań jest część druga, poświęcona opisowi i analizie wytworów owego współtworzenia. Już sam podtytuł tomu – tożsamość i twórczość – wskazuje, że tymi wytworami jest coś więcej niż tylko pewna, wciąż rosnąca liczba tekstów multi- i transmedialnych, coś dużo ważniejszego i głębszego – tożsamość fanowskich zbiorowości i po- FANDOM szczególnych ich partycypantów. DLA POCZĄTKUJĄCYCH z recenzji prof. dr hab. Macieja Mrozowskiego CZĘŚĆ II TOŻSAMOŚĆ I TWÓRCZOŚĆ ISBN 978-83-948501-0-4 wersja drukowana KRAKÓW 2018 ISBN 978-83-948501-1-1 wersja elektroniczna Małgorzata Lisowska-Magdziarz Fandom dla początkujących Małgorzata Lisowska-Magdziarz FANDOM DLA POCZĄTKUJĄCYCH Część II TOŻSAMOŚĆ I TWÓRCZOŚĆ Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytet Jagielloński Kraków 2018 Publikacja sfinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Instytutu Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Rada naukowa serii: dr hab. Agnieszka Hess dr hab. Andrzej Kaliszewski dr hab. Dominika Kasprowicz dr hab. Beata Klimkiewicz dr hab. Małgorzata Lisowska-Magdziarz dr hab. Magdalena Szpunar dr Magdalena Hodalska dr Maria Nowina Konopka dr Teresa Sławińska Recenzent: prof. dr hab. Maciej Mrozowski Redaktor prowadzący: dr Agnieszka Całek Redakcja: Maciej Zweiffel Projekt okładki: Marcin Drabik, ToC Copyright © 2018 Małgorzata Lisowska-Magdziarz Copyright © 2018 IDMiKS UJ Wydawca: Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego ul. Łojasiewicza 4, 30-348 Kraków Wydanie I ISBN 978-83-948501-0-4 (wersja drukowana) ISBN 978-83-948501-1-1 (wersja elektroniczna) Ta publikacja jest dostępna do pobrania: www.media.uj.edu.pl/publikacje Skład, łamanie, wersja cyfrowa: Wydawnictwo ToC ul. Szaflarska 85, 34-400 Nowy Targ www.toc-editions.com 5 Spis treści Wprowadzenie 7 Działanie transformacyjne, fikcja przeobrażona. .8 Kanon, fanon, headcanon �������������������������������������������������������������������������������������������������������� 10 Tekst kultowy – tekst fanowski . 21 Jak fani przeobrażają kanon i wytwarzają nowy . 28 Przeobrażenie, wielomodalność, transmedialność �������������������������������������������������������������� 36 Fikcja fanowska (fanfiction) . 43 Czy twórczość fanów jest amatorska? . 48 Fik: gatunki i folksonomie �������������������������������������������������������������������������������������������������������� 49 Powieści i haiku: fiki wielkie i małe ����������������������������������������������������������������������������������������� 57 Zabawy, konkursy, wyzwania �������������������������������������������������������������������������������������������������� 60 Ciągi dalsze, uzupełnienia i historie alternatywne . 61 Toposy, motywy, typy zawartości . 64 Bohaterowie kanoniczni i zbuntowani . 67 Fikcja autotematyczna i opowieści o Mary Sue �������������������������������������������������������������������� 71 Zmiany miejsca i czasu . 76 Świat opowieści, storyworld, uniwersum narracyjne ����������������������������������������������������������� 79 Kolektywne światy narracyjne . 88 Płeć, rodzaj, seks i aksjologia. 102 Społeczny i transgresyjny wymiar twórczości fanowskiej ������������������������������������������������108 Problem krytyki ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������112 W poszukiwaniu kryteriów oceny. 118 Metaanalizy i twórcze przetwarzanie wiedzy ���������������������������������������������������������������������124 6 Recenzowanie i poradnictwo ������������������������������������������������������������������������������������������������129 Fanart, vid, wizualizacja danych: sztuka wizualna fadomu. 133 Fandom i życie: pielgrzymowanie, podróże, turystyka, konwenty ���������������������������������142 Przebrania, spektakle i twórcze odgrywanie ról. 149 Fani i autorzy w labiryncie praw intelektualnych ���������������������������������������������������������������158 Badania nad twórczością. 174 Po co badać fanów?. 177 W tomie III Fandom dla średnio zaawansowanych 183 Bibliografia 184 7 Wprowadzenie Działalność fanów może mieć charakter afirmatywny i twórczy. Społecznościowy fandom kreatywny to nowość, pochodna kultu- ry partycypacji i dostępu fanów do technologii komunikacyjnych (Obsession_inc 2009). W centrum jego działań znajduje się fikcja fa- nowska (fanfiction) – materiały tworzone przez fanów na podstawie ulubionego produktu medialnego i z założenia przeznaczone dla innych fanów. Fikcja fanowska to przede wszystkim prace literackie – fanfiki, ale też teksty analityczne i dokumentacyjne (blogi, meta, archiwa, wi- zualizacje danych), twórczość graficzna (fanart), muzyczna (filk), wi- deo (vid), parateatralna (cosplay i larp). Czym różni się fikcja fanowska od zwykłej twórczości amatorskiej? Co sprawia, że warta jest osobnej analizy naukowej i powstają wokół niej społeczności zaangażowanych czytelników, komentatorów i współtwórców? 8 Fandom dla początkujących • Część II: Tożsamość i twórczość Działanie transformacyjne, fikcja przeobrażona Istotą tekstu fanowskiego jest jego charakter transformacyjny – fani przeobrażają ulubiony produkt medialny stosownie do własnych po- trzeb i upodobań. Teksty fanowskie to twórczość konsygnowana – pod każdym tekstem przeobrażonym mogłaby się podpisać cała grupa jego współautorów, konsultantów, redaktorów, użytkowników, komentatorów i autorów innych, inspirujących tekstów. Tekst transformacyjny czy też przeobrażony (transformative work) to dzieło jawnie wywiedzione z określonego wybranego tekstu pier- wotnego, tj. uporządkowanej całości wygenerowanej przy pomocy rozmaitych zasobów semiotycznych (Bal 2012: 3) – książki, filmu, se- rialu, komiksu, gry, programu telewizyjnego. To tekst o charakterze archontycznym (Derecho 2014) w takim rozumieniu, jakie sformu- łował Jacques Derrida, piszący (Derrida 2016) o idei współczesnego archiwum jako bytu stale otwartego dla nowych zapisów i artefaktów. Tekst fanowski to zatem materiał nie tyle wtórny, naśladowczy, pla- giatorski, co dążący do poszerzenia granic lub pogłębienia znaczeń tekstu pierwotnego. Działanie transformacyjne polega na rozszerzaniu czasowych i przestrzennych granic wybranego tekstu, zmianach jego przynależności gatunkowej, używaniu różnych zasobów semiotycznych, sytuowaniu tekstu w odmiennych mediach, przekształcaniu jego linii narracyjnej, bohaterów, czasu i miejsca akcji, stylu i estetyki. Prowadzi to do wzmocnienia wybranych interpretacji tekstu lub interpretacji odmiennej od projektowanej przez autorów. Przeobrażenia muszą się odbywać w taki sposób, by odbiorcy byli w stanie przypomnieć sobie, przywołać, wskazać tekst, od którego wywodzi się materiał derywo- wany. Uważny ogląd fanowskiej twórczości wskazuje, że chociaż fani czują silny emocjonalny związek z wybranym ulubionym tekstem, jednak nie są przywiązani do idei dzieła skończonego w sensie czaso- wym i przestrzennym ani też w żaden sposób nie ograniczają swojego Działanie transformacyjne, fikcja przeobrażona 9 odbioru i interpretacji do tych konstruowanych czy sugerowanych przez pierwotnego autora. Istotę przyjemności płynącej z działania transformacyjnego stanowi bowiem testowanie możliwości, pojemno- ści, elastyczności, potencjału znaczeniowego tekstu oraz rozszerzanie jego granic. Odbywa się to w komunikacji z innymi jego użytkownika- mi, zdolnymi do zrozumienia dokonanych transformacji, dyskusji nad nimi, czerpania z nich przyjemności, ewentualnie odpowiedzi na nie przy pomocy własnej twórczości. Pojedynczy fani, pisząc własną literaturę lub tworząc fanart, prze- obrażają wybrany tekst zgodnie z własnymi potrzebami i upodoba- niami. Suma twórczych działań wielu fanów prowadzi do przemiany skończonego produktu medialnego o czytelnych granicach i struktu- rze w rozległą, transmedialną przestrzeń narracyjną (Pratten 2011) o określonych warunkach wyjściowych (opowieści, bohaterach, czasie i lokalizacji), otwartą jednak nawet na niezwykle daleko idące

View Full Text

Details

  • File Type
    pdf
  • Upload Time
    -
  • Content Languages
    English
  • Upload User
    Anonymous/Not logged-in
  • File Pages
    204 Page
  • File Size
    -

Download

Channel Download Status
Express Download Enable

Copyright

We respect the copyrights and intellectual property rights of all users. All uploaded documents are either original works of the uploader or authorized works of the rightful owners.

  • Not to be reproduced or distributed without explicit permission.
  • Not used for commercial purposes outside of approved use cases.
  • Not used to infringe on the rights of the original creators.
  • If you believe any content infringes your copyright, please contact us immediately.

Support

For help with questions, suggestions, or problems, please contact us