DE ZWERFSTEEN PERIODIEK ORGAAN VAN DE HISTORISCHE VERENIGING STEENDEREN 17 maart 2001. Planten van de zes Canadese esdoorns rondom het monument/ Planting of the six Canadian maple trees around the monument THE BOULDER PERIODICAL ORGAN OF THE HISTORICAL SOCIETY STEENDEREN Speciale uitgave Special edition Ter gelegenheid van de realisatie en For the occasion of the realisation and onthulling van een .monument voor unveiling of a monument for six fallen zes gesneuvelde Canadese militairen Canadian soldiers at Rha in April 1945. te Rha in april 1945. ISSN: 1386 - 5943 Oplage: 800 ex. 2001/2 mei 2001/May 2001 "De Zwerfsteen" is de kwartaalult• gave van de historische vereni• ging der gemeente Steenderen. Opgericht d.d. 1 juni 1992. BESTUUR: voorzitter: Hoofdstuk 1 Voorwoord burgemeester Dick Appel• Chapter 1 Introduction by Mayor Dick Appeldoom. doom. Wim Achterkamp Introduction by Jan Horstink - head of Bronkhorsterweg 32 Voorwoord Jan Horstink, voorzitter the committee. 7221 AC STEENDEREN commissie. Tel. 0575- 4517 47 Fax 0575 · 45 09 66 Hoofdstuk 2 Steenderen in de jaren 1940-1945 een Chapter 2 Steenderen in the period 1940-1945 a sekretaris: korte schets. brief outline. Yvonne Koning Het verzet in de gemeente Steenderen. The resistance in the community of Paardestraat 7 Ook Steenderen ontkomt niet aan de Steenderen. 7221 NE STEENDEREN Tel. 0575 · 45 26 24 Jodenvervolging. Steenderen, another community unable to escape from the persecution of the Jews. 1e penningmeester: Fred v.d. Mije Hoofdstuk 3 Pakweg 15 jaar had een pervers Hofstraat 4 Chapter 3 Europe in the grip of a perverted ruler 7223 LR BAAK heerser Europa in zijn greep. (Verloop for fifteen years. (Second World War Tel. 0575-4418 06 van de Tweede Wereldoorlog). history) leden: Het regiment "Queen's Own Rifles of The regiment "Queen's Own Rilles of Wim Knaake Canada"; haar taak bij de bevrijding Canada"; their task du:ring the Iiberarion Harmen Addinkstraat 20 van Normandië in Frankrijk t/m de of Normandy in France, inclnding the 7221 BG STEENDEREN bevrijding delen van ons land, de route liberation of parts of the Netherlands; the Tel. 0575 · 4517 76 die ze hebben afgelegd om dit doel te route they travelled to reach this goal. Wil Kleine Haar bereiken, Dr. A. Ariënsstraat 7 7221 CA STEENDEREN Hoofdstuk 4 "De Slag om Rha". Chapter 4 "The Battle of Rha". Tel. 0575 · 45 05 09 Zij die erbij waren vertellen. The story of eye-witnesses. Bertus Rietberg Welke zes mannen vielen er voor onze Who were the six men who gave their Hoogstraat 23 vrijheid? life for our freedom? 7227 ND TOLDIJK Tel. 0575 · 45 20 04 Hoofdstuk 5 Behalve de wieken van korenmolen Chapter 5 Instead of the sails of the com windmill Roos Meutstege-Quinteller "De Hoop" te Rha komt er meer in "De Hoop" at Rha, more comes on the Bakerwaardseweg13 beweging. move. 7226 LR BRONKHORST Tel. 0575 - 44 11 65 Dit nooit meer ... een overdenking ruim Hoofdstuk 6 Chapter 6 Never again ..... a contemplation, over EINDREDAKTIE: ad interim een halve eeuw na dato door: half a century later, by the minister of the Paul Kok predikant Nl-l-kerk te Steenderen protestant church of Steenderen: Rev. Wehmestraat1a Ds. Bart Seelemeijer, Bart Seelemeijer 'The Purple and White 7221 BT STEENDEREN Tel. 0575 - 45 14 44 "De Paarse en witte kaars". Candle". Fax 0575- 4519 80 Pastoor RK-kerk te Steenderen: The Roman Catholic parish priest of Gerben Zweers. Steenderen: Gerben Zweers. CONTRIBUTIE: Bankrelatie: Regiobank Steenderen De sociale achtergronden van dit mo• Hoofdstuk 7 Chapter 7 Social backgrounds of tnis monument, Bankrekening nr. 68.52.89.710 nument, sociale en emotionele (meer) social and emotional (additional) value as t.n.v. de Historische Vereniging waarde als een hulp bij geestelijke an aid to deal with the period 1940 - Steenderen. verwerking van de tijden 1940-1945. 1945. Wij verzoekenU bij lidmaatschap• Dankwoord tot slot aan allen die mee• A final word of gratitude to all those who opgave gelijktijdig de contributie gewerkt hebben aan de realisatie. helped with the realisation. over te maken. Uw betalingswijze Bronvermelding. Acknow led ging references. is tevens de garantie dat U in het ledenbestandbent opgenomen. Contributie 2001 : f 25,- voor individuele leden f 35,- voor echtparenof samenwonenden.. Vormgeving en druk: ~w=o~o Doetinchem Tel. 0314 · 37 25 48 2 I.v.m. de onthulling van het monument is de Nationale- en Steende• Due to the unveiling of the monument the Commemoration of the rense Dodenherdenking van 4 mei 2001 verplaatst van het monument Dead in the Netherlands and in Steenderen on May 4th 2001 has been naast het gemeentehuis naar het te onthullen nieuwe monument aan de transferred from the monument near the Town Hall to the monument Rhabergseweg te Rha tegenover de korenmolen. to be unveiled at Rha, Rhabergseweg opposite the windmill. 18.00 uur Ontvangst van Canadese gasten en genodigden in de 18.00 p.m. Reception of Canadian guests and those invited, in the tent te Rha aan de Rhabergseweg nabij de korenmolen tent at Rha, Rhabergseweg near windmill "De Hoop". "De Hoop". 18.30 uur/ De voorzitter van het Comité Herdenkingsteken Canade• 18.30 / Speeches by Chairman Jan Horstink of the Committee 19.30 uur se Gevallenen Jan Horstink en de burgemeester van 19.30p.m. Memorial to the Pallen Canadians and Dick Appel• Steenderen Dick Appeldoom spreken, gevolgd door doom, Mayor of Steenderen, followed by Mrs. Joan Mrs. Joan Crawford uit Canada, dochter van één der Crawford from Canada, daughter of one of the fallen gesneuvelden en nog enkele sprekers. soldiers and other speakers. 19.30 uur/ De Steenderense burgerij en andere geinteresseerden zijn 19.30 / Members of the community of Steenderen and inter• 20.30 uur hartelijk welkom de ingebruikneming van het monument 20.30p.m. ested others are most welcome at the inauguration. bij te wonen. Muzikale klanken worden gegeven door de Steenderen• Musical accompaniment by Steendereu's brass band se harmonie "Nieuw Leven". "Nieuw Leven". 19.45 uur Het monument wordt op eerbiedwaardige wijze onthuld 19.45 p.m. The monument will be respectfully unveiled in the "') in ieders aanwezigheid. presence of everybody. 20.00 uur Twee minuten stilte, gevolgd door kransleggingen o.a. 20.00 p.m, Two minutes of silence, followed by laying wreathes by door schoolkinderen te Olburgen. school children of Olburgen and others. 20.30 uur Einde van de plechtigheid. 20.30 p.m. End of the ceremony. 3 Vrijheid vraagt bezinning en onderhoud ... Freedom requires reflection and support ... Bij de Nationale Herdenking worden alle burgers en militairen her• During the National Conunemoration all civilians and military are dacht, die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog tot op commemorated who, since the outbreak of the Second World War up heden, wanneer of waar ook ter wereld, in het belang van het to the present moment, when or wherever in the world, serving the Koninkrijk of tijdens vredesmissies van Intemationele organisaties Kingdom or during peace missions of international organisations, have zijn gevallen dan wel door oorlogshandelingen en terreur zijn omge• fallen or have been killed by acts of war and terror. komen. The National Conunemoration is not just remembering those who lost De Nationale Herdenking is niet alleen herdenken van diegenen die their lives, but it includes reflection on the present and the future. hun leven verloren, maar houdt ook bezinning in op heden en toe• Memorial services also appeal to the individual responsibility within komst. our contemporary society regarding suppression, discrimination and De herdenkingsbijeenkomsten vormen zowel een appèl op de indivi• intolerance. Freedom requires our support; it is not an obvious achie• duele verantwoordelijkheid in de huidige maatschappij ten aanzien vement. van onderdrukking, discriminatie en onverdraagzaamheid. Vrijheid vraagt daarom ook onderhoud; het is geen vanzelfsprekende The memorial service that we are celebrating on May 4th at Rha, verworvenheid. exactly fits in this line of thoughts. It is a unique service as well. Unique, because for the first time after the liberation of Rha Canadian De herdenkingsbijeenkomst die we de 4e mei a.s. op Rha houden, past relatives are joining us to conunemorate the six fallen young men. In precies in dat kader. Het is daarnaast een unieke bijeenkomst. Uniek, April 1945 these Canadian soldiers payed with their lives for the ideal omdat voor het eerst na de bevrijding van Rha, familieleden uit that they had of a better world, a world of freedom and democracy. Canada overkomen om de zes gesneuvelde jonge mannen te herden• ken. In april 1945 moesten deze Canadese militairen het ideaal dat zij We can only express our sincerest feelings of gratitude to them. The van een betere wereld zullen hebben gehad, nl. vrijheid en democratie, realisation of a monument at Rha in commemoration of the Jives of met hun leven bekopen. these young people is in my opinion most appropriate. It not only deterrnines the memory of those who fell, but it also refers to all those Ons past daarvoor grote dank. Dat nu ter nagedachtenis aan het leven who also contributed to our freedom; in this context I think of the van deze jonge mensen een monument op Rha is geplaatst, is naar many forms of resistance offered in the interest of our freedom by mijn mening bijzonder terecht. Het bepaalt niet alleen de herinnering inhabitants of our municipality. aan de gevallenen, maar is tevens een verwijzing naar alle anderen die ook hun aandeel in onze bevrijding hebben gehad. Ik denk daarbij aan Therefore freedom requires our support. We contribute to that with the de vele vormen van verzet die in het belang van onze vrijheid door monument at Rha. It will remihd us that freedom is not self-evident, inwoners van onze gemeente werden geboden.