Haarlemmermeer interieurs van de Monumentale 1 1 Vergezicht 2 2 op het Spaarne en Haarlemmermeer 3 3 JAN VAN GOYEN 1646 4 4 >> 5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 Monumentale 10 10 Mogen we binnenkijken? even interieurs van de 11 11 12 12 Haarlemmermeer 13 13 14 Mogen we even binnenkijken? 14 Mogen we even binnenkijken? 1 Inhoudsopgave Voorwoord Plaats Naam Pagina Kaart Aan het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Haarlemmermeer Hoofddorp Kerkcomplex Joannes de dooper 3 1 R.K. Kerk en parochiehuis Mogen we even binnenkijken? Witte boerderij 7 2 Hierbij biedt de gemeentelijke erfgoedcommissie u een fotoboek aan Polderhuis 9 3 met afbeeldingen van interieurs van gemeentelijke monumenten in de gemeente Haarlemmermeer. Rijks Land- en Tuinbouwschool 13 4 Interieurs zijn veelal slechts zichtbaar voor een beperkte groep Kantongerecht 15 5 mensen. Dit kunnen bewoners zijn, kerkgangers, bezoekers van een voormalig zusterhuis, de medewerkers van een kantoor of van een Badhoevedorp G.Th. Rietveldschool 17 6 pompgebouw van een waterleidingbedrijf. Bij de opstelling van de gemeentelijke monumentenlijst is uitgegaan van het exterieur aan de Lijnden R.K. Kerk St. Franciscus Van Sales 19 7 hand van criteria als cultuurhistorische waarde, schoonheid of bete- kenis voor de wetenschap. Het interieur heeft bij de vaststelling van Boesingheliede Pompstation waterleiding 21 8 gemeentelijke monumenten minder zwaar meegespeeld, omdat het veelal om privéwoningen gaat of het interieur niet openbaar toegan- Cruquius Boerderij Cruquiushoeve 23 9 kelijk is. Bij gemeentelijke monumenten valt dus, tenzij een onderdeel apart is beschreven, het interieur niet onder de bescherming zoals Zwaanshoek Rietveldaula 25 10 vastgelegd in de huidige erfgoedverordening. Bij rijksmonumenten daarentegen gaat het Rijk van het totaal uit, waarbij automatisch het Lisserbroek Boerderij De Olmenhorst 27 11 interieur meebeschermd wordt. Buitenkaag Kerkcomplex Heilige Johannes Evangelist 31 12 Interieur en exterieur zijn in veel gevallen verbonden. In de loop van de tijd zijn vele interieurs veranderd, maar wat bewaard is gebleven Abbenes N.H. Kerk Abbenes 33 13 in authentieke staat is de moeite van het vastleggen en beschermen waard. Met toestemming van de eigenaren heeft de commissie foto’s Nieuw Vennep Witte Kerk (N.H. Kerk) 35 14 gemaakt van interieurs van zoveel mogelijk gemeentelijke monu- menten. Dit overzicht laat fraaie voorbeelden zien van interieurs van woningen, boerderijen, kerken en kantoren. Het boek is bedoeld een geheugen te zijn. Als erfgoedcommissie wil- len we eigenaren letterlijk wijzen op wat zij in huis hebben en hen stimuleren om zorgvuldig met het erfgoed om te gaan. Het belang daarvan willen we graag benadrukken met dit fotoboek dat wij u aanbieden. De Erfgoedcommissie Kaart 2 Wat bevindt zich waar? 8 7 6 9 KAART 10 11 14 13 12 3 Kerkcomplex Joannes de dooper 1 Hoofddorp Kruisweg 1067, 1069, 1071 en 1073 Kerkcomplex Bouwjaar 1858 t/m 1860 Joannes R.K. Kerk en parochiehUis de dooper De Joannes de Doperkerk met parochie ligt op een groot perceel met kleurrijke, niet authentieke baksteenbestrating, en is opvallend aanwezig in het straatbeeld. Het is een basilicale kerk met toren in neogotische stijl. De kerk heeft drie beuken met tongewelven en heeft een hoog mid- denschip. Betreding vindt plaats via een portaal aan de westzijde. De kerk heeft vijf traveeën, onderscheiden door lisenen met imposten ter hoogte van de gewelfaanzet. In de spaarvelden bevinden zich glas-in-loodvensters en in een van de velden een blindnis met een crucifix. De glas-in-loodramen hebben een vrij grove neogotische tracering. De veelkleurige en rijk uitgevoerde gebrandschilderde vensters zijn qua stijl verwant aan de Amsterdamse School en dus mogelijk van een latere datum. De iconogra- fie is goeddeels abstract, met een klein christelijk-allegorisch of sym- bolistisch tafereel bovenin. Onder de glas-in-loodvensters en boven een eikenhouten lambrisering, bevindt zich op ooghoogte een kruiswegstatie. Deze bestaat uit een aaneengesloten band van vele panelen, waarbij de veertien voorstellingen worden afgewisseld met decoratieve panelen en/ of afbeeldingen van heiligen. De stijl van de kruiswegstatie is neorenais- sance met symbolistische invloed. De koorafsluiting is polygoon met halfronde, ranke colonnetten met bladkapiteeltjes en heeft een koortravee. De colonnetten komen samen in een klein straalgewelf. In ieder muurvlak bevindt zich vrij hoog een glas-in-loodvenster, waarvan de middelste drie met iconografie: Links Johannes de Doper, in het midden Christus aan het kruis met Maria en Maria Magdalena en rechts waarschijnlijk de tenhemelopstijging. De andere vier vensters zijn kunstig gebrandschilderd, maar verder toch eenvoudig en abstract. Ook bevinden zich in het koor twee beschilderde panelen met voorstelling aan de wand. Verder bevinden zich hier een zilveren hangkandelaar en enkele losse objecten, zoals de hostiekast die niet van tijdens de bouw zijn. In het westen bevindt zich een geschilderd houten balkon dat de kerk in steekt en ondersteund wordt door twee pilaartjes. Hier staat een groot orgel met ongeverfde ombouw en daarachter een blind roosvenster. Het orgel lijkt een ouder exemplaar dat later ingebouwd is. Aan weerszijden Kerkcomplex Joannes de dooper Hoofddorp 4 in de zijbeuken bevinden zich glas-in-loodvensters. Het portaal bevat, op een granito vloerdecoratie met twee draken en de tegeltjes van de wand, geen originele interieur-elementen. Van de niet nagelvaste objecten is de preekstoel interessant. Deze is enkele eeuwen ouder dan de kerk en bevat prachtig rijk houtsnijwerk in de Lodewijk XIV stijl, met in ovalen panelen de vier evangelisten. Het doopvont van gehamerd koper met massieve houten voet, dat waarschijn- lijk uit de jaren dertig van de vorige eeuw stamt, is een exponent van zijn tijd. De kandelaar met de paaskaars is ook van gehamerd en gepa- tineerd koper en kunstig bewerkt en bezet met grote stukken amethist. Vermoedelijk stamt deze uit de jaren vijftig of zestig. Verder bevinden zich in de kerk nog enkele kleurige heiligenbeelden en crucifixen die zeker de moeite waard zijn en bij de kerk horen. Andere objecten, zoals lessenaar, de koorbanken, de vloer en de biechtstoel, behoren niet bij de oorspronkelijke inrichting. Parochiehuis (voormalig klooster) KERKCOMPLEX JOANNES DE DOOPER Het parochiehuis heeft een vierkante plattegrond en is intern grondig aangepast, maar bevat nog redelijk wat interessante interieurelementen. Het huis heeft twee zadeldaken en een hoofd- en zijingang. Noemenswaardig in het interieur zijn de vele rondbogen met lisenen en lijstwerk die de muren geleden op de begane grond maar ook op de verdiepingen, de geboste paneeldeuren en de geschilderde houten trap- leuning, met kenmerken van de Art Nouveaustijl. Ook zijn er gekleurde abstracte glas-in-loodvensters bewaard gebleven, zoals in het trap- penhuis. Her en der bevinden zich verlaagde plafonds, waardoor niet te onderscheiden is wat er zich onder bevindt. In een kantoor bevindt zich een originele inbouwkast met paneeldeuren en in het trapgat richting zolderverdieping, waar de zusters sliepen, bevindt zich originele houten Granito lambrisering. De houten vloer en spanten bevinden zich op zolder in het vloerdecoratie zicht, maar door allerlei latere toevoegingen als lichtbakken en derge- met lijke is de ruimtebeleving niet authentiek. In een van de kamertjes is een twee draken schoorsteensteun te zien, die bouwhistorisch interessant is. Meest bijzonder in het parochiehuis is de kapel op de verdieping. Deze is eenbeukig met een tongewelf en in het oosten een kleiner tongewelf, als ‘diepe rondboog’, met kleine zijbeuken met twee ranke pilaartjes met dobbelsteenkapiteeltjes. In totaal kent het kapelletje vier traveeën, herkenbaar aan de lisenen. Ter hoogte van deze lisenen bevinden twee eenvoudige metalen trekstangen met stelverbinding. In het oosten be- vindt zich in de rondboog een rond glas-in-loodvenster met Maria en het opgegroeide kind Jezus. In de muurvlakken in het zuiden bevinden zich eveneens zes glas-in-loodvensters met heiligeniconografie: St. Paulus, St. Franciscus, St. Anna, St. Barbara, St. Wilhelmus en St. Vincentius. Ook in de kapel bevindt zich een kruiswegstatie, deze keer van losse gegoten elementen. Kerkcomplex Joannes de dooper Hoofddorp 5 1 Parochiehuis (voormalig klooster) Noemens- waardig in het interieur zijn de vele rondbogen met lisenen en lijstwerk > Kerkcomplex Joannes de dooper Hoofddorp 6 Meest bijzonder in het parochiehuis is de kapel op de verdieping KERKCOMPLEX JOANNES DE DOOPER Parochiehuis (voormalig klooster) 7 Witte boerderij 2 Hoofddorp Hoofdweg 743 Witte Bouwjaar onbekend boerderij De buitenkant is nog vrijwel in originele staat met zijn pannendak, ge- schilderde basteenmuur met muurijzers en schuifvensters. De boerderij is van buiten interessanter dan van binnen. Het interieur kent van binnen geen enkele luxe en heeft geen bijzondere kenmerken. Alleen de gemet- selde schouw met houten afdekplaat in de woonkamer en de hardgebak- ken vloertegels van 10 bij 10 centimeter in de entreehal en trapportaal zijn mogelijk origineel. De grote schuur/stal achter het woongedeelte oogt van buiten zeer authentiek. In het interieur is de kapconstructie goed zichtbaar. Het dakbeschot is uitgevoerd in ongekante delen. Witte boerderij Hoofddorp 8 WITTE BOERDERIJ In het interieur is de kapconstructie goed zichtbaar 9 Polderhuis 3 Hoofddorp Marktplein 47 Polderhuis Bouwjaar 1913 Het polderhuis is in 1913 gebouwd naar het ontwerp van architect Foeke Kuipers,