Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Wierzchowo na lata 201 8 - 2023 LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI GMINY WIERZCHOWO NA LATA 2018-2023 Wierzchowo 2018 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Wierzchowo na lata 201 8 - 2023 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Wierzchowo został opracowany przez Zespół ds. Rewitalizacji Gminy Wierzchowo w składzie: Tomasz Suchoński (Przewodniczący Zespołu), Joanna Zyguła, Klaudia Kalinowska , Justyna Darłak, Iwona Lewandowska, Danuta Romaniec, Barbara Gadomska, Marta Łapińska, Joanna Skraba – Śliwka, Marzanna Piskorz, Beata Wrzosek – Majewska, Mariusz Mogą, Piotr Paszkiewicz, Małgorzata Mazurkiewicz – Nowak, Jarosław Doroszuk przy udziale zespołu ekspertów Centrum Rozwoju Społeczno- Gospodarczego Przedsiębiorstwo Społeczne Sp. z o.o. w Szczecinie oraz Green Wood Sp. z o.o. w Warszawie, w następującym składzie: Włodzimierz Durka (kierownik), Romana Krzewicka oraz Antoni Sobolewski. Opracowanie „Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Wierzchowo na lata 2017-2023” dofinansowano ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020 2 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Wierzchowo na lata 201 8 - 2023 Spis treści 1. Wykaz pojęć i skrótów użytych w opracowaniu .............................................................................. 5 2. Uwagi wstępne ................................................................................................................................ 8 2.1. Proces przygotowania LPR ...................................................................................................... 9 3. Diagnoza ........................................................................................................................................ 12 3.1. Analiza obecnej sytuacji Gminy ............................................................................................. 13 3.2. Sfera społeczna ...................................................................................................................... 28 3.2.1. Charakterystyka demograficzna .................................................................................... 28 3.2.2. Rynek pracy i bezrobocie w gminie Wierzchowo .......................................................... 29 3.2.3. Aktualny stan pomocy społecznej w gminie. ................................................................ 34 3.3. Gospodarka ........................................................................................................................... 40 3.4. Infrastruktura techniczna ...................................................................................................... 45 3.4.1. Wodociągi i kanalizacja.................................................................................................. 45 3.4.2. Gazownictwo i ciepłownictwo ....................................................................................... 46 3.5. Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych ........................................................................... 48 3.5.1. Metodyka diagnozy ....................................................................................................... 48 3.5.2. Sfera społeczna .............................................................................................................. 52 3.5.3. Sfera gospodarcza ......................................................................................................... 54 3.5.4. Sfera techniczno-przestrzenna ...................................................................................... 55 3.5.5. Sfera środowiskowa ...................................................................................................... 57 3.6. Wyznaczenie obszarów zdegradowanego............................................................................. 59 3.7. Wskazanie obszaru rewitalizacji ............................................................................................ 64 3.8. Pogłębiona diagnoza obszaru rewitalizacji oraz skala i charakter potrzeb rewitalizacyjnych 68 3.8.1. I podobszar – Wierzchowo, obrzeże centrum ............................................................... 68 3.8.2. II podobszar: Żabin-Żeńsko ............................................................................................ 69 4. Strategia ........................................................................................................................................ 72 4.1. Wizja obszaru rewitalizacji .................................................................................................... 72 4.2. Cel główny i cele strategiczne ............................................................................................... 73 4.3. Projekty podstawowe ............................................................................................................ 77 3 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Wierzchowo na lata 201 8 - 2023 4.4. Projekty uzupełniające .......................................................................................................... 86 4.5. Komplementarność projektów ............................................................................................ 100 4.5.1. Komplementarność przestrzenna ............................................................................... 100 4.5.2. Komplementarność problemowa ................................................................................ 101 4.5.3. Komplementarność proceduralno-instytucjonalna..................................................... 101 4.5.4. Komplementarność międzyokresowa ......................................................................... 101 4.5.5. Komplementarność finansowa .................................................................................... 102 4.5.6. Matryce komplementarności problemowej projektów .............................................. 103 4.6. Indykatywne ramy finansowe planowanych przedsięwzięć ............................................... 105 4.7. Harmonogram realizacji LPR Gminy Wierzchowo na lata 2017-2023 ................................. 108 5. Zgodność Lokalnego Programu Rewitalizacji z innymi dokumentami strategicznymi ................ 109 5.1. Powiązanie LPR z innymi dokumentami strategicznymi Gminy Wierzchowo ..................... 109 5.2. Zgodność LPR z dokumentami nadrzędnymi ....................................................................... 112 6. System wdrażania i monitorowania realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji ...................... 117 6.1. System realizacji (wdrażania) programu rewitalizacji ......................................................... 117 6.2. System monitoringu ............................................................................................................ 118 6.3. Wskaźniki monitoringu ........................................................................................................ 120 6.4. Mechanizmy włączenia różnych grup interesariuszy w proces rewitalizacji ...................... 121 7. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko ...................................................................... 124 8. Spis tablic i rysunków .................................................................................................................. 125 9. Załącznik nr 1. Raport z konsultacji społecznych Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Wierzchowo na lata 2017-2023 .......................................................................................................... 127 4 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Wierzchowo na lata 201 8 - 2023 1. Wykaz pojęć i skrótów użytych w opracowaniu ASOS – Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych EFRR – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFS – Europejski Fundusz Społeczny FIO – Program Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014-2020 FS – Fundusz Spójności GUS – Główny Urząd Statystyczny, IZ RPO WZ – Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020 JST – jednostka samorządu terytorialnego, LPR – Lokalny Program Rewitalizacji PDK – Program Dziedzictwo Kulturowe PE – Program Edukacja POIiŚ – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko PRIK – Program Rozwój Infrastruktury Kultury RDOŚ – Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, RPO WZP 2014-2020 – Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2014-2020 SOOP – Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych SSW – Specjalna Strefa Włączenia SWOT – strengths (silne strony), weaknesses (słabe strony), opportunities (szanse) i threats (zagrożenia), WFOŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie Pojęcia przedstawione poniżej, pochodzą z "Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020", Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, z 3 lipca 2015 r. Rewitalizacja – kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne lub środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. Rewitalizacja zakłada optymalne wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz wzmacnianie jego lokalnych potencjałów (w tym także kulturowych) i jest procesem wieloletnim, prowadzonym przez interesariuszy (m.in. przedsiębiorców, organizacje