EUROPEJSKA WYPRAWA XXI MOSTOWA Irlandia 2015, cz. 4 Dublin, Newgrange, Drogheda, Belfast tekst i zdjęcia: prof. dr hab. inż. KAZIMIERZ FLAGA dr h.c., Politechnika Krakowska, mgr KSENIA FEIGEL-MŁODKOWSKA, ANNA PAŃTAK 13 lipca – 10 dzień Wyprawy W czwartej i ostatniej części relacji z XXI Europejskiej Wyprawy Mosto- Dziesiąty dzień naszej Wyprawy roz- wej do Irlandii, zorganizowanej przez Katedrę Budowy Mostów i Tuneli poczęliśmy od tradycyjnego irlandzkiego Politechniki Krakowskiej oraz Biuro Turystyczne Anitour z Czechowic- śniadania, następnie spakowaliśmy ba- -Dziedzic (4–15 lipca 2015 r.), zwiedzamy Dublin i Belfast, oba przecięte gaże i ruszyliśmy w drogę. rzekami, przez które zbudowano wiele ciekawych mostów. Poranek był słoneczny. Po 50 minutach jazdy dotarliśmy do Dublina1, stolicy Re- publiki Irlandii o gaelickiej nazwie Baile Dublin położony jest na wschodnim wy- znalazły się pod wpływem Londynu wraz Atha Cliath, co znaczy Miasto Przegro- brzeżu wyspy, nad Morzem Irlandzkim, z jego polityką kolonizacji Irlandii i pozba- dzonego Brodu. w rozległej dolinie u ujścia rzeki Liffey do wiania rdzennej ludności praw i majątków Zatoki Dublińskiej. Rzeka dzieli miasto na oraz prześladowania katolików. dwie części o odmiennym charakterze: Największy rozkwit Dublina przypadł na Northside – biedniejszą, oraz bardziej wiek XVIII, kiedy przebudowano miasto nowoczesną i zamożną – Southside. Rów- w związku z przenoszeniem się bogatych ninę, na której leży Dublin, otaczają niskie elit na północną stronę rzeki Liffey. W tym wzgórza, przechodzące dalej na południe czasie powstały najznakomitsze budowle w pasmo gór Wicklow, na zachód i od miasta, jak Bank of Ireland, Stara Biblio- północy rozciągają się tereny rolnicze. Od teka w Trinity College, Powerscourt Town- strony wschodniej miasto otwiera się na house, Leinster House – obecnie siedziba szeroką zatokę i liczne przylądki morskiego parlamentu, City Hall – zaprojektowany wybrzeża. jako giełda, legendarny browar Guinnessa Historia Dublina, jak i całej Irlandii, jest i wiele mostów – obiektów naszego szcze- długa i burzliwa. Początki celtyckiego gólnego zainteresowania. Okres pomyśl- Ryc. 1. Liff ey Bridge w Dublinie (obiekt nr 47) osadnictwa u ujścia rzeki Liffey sięgają nego rozwoju zakończył się w 1798 r., po czasów wczesnego chrześcijaństwa. Za nieudanym powstaniu zorganizowanym datę powstania miasta przyjmuje się rok przez Towarzystwo Zjednoczonych Irland- 841, a za założycieli – wikingów, którzy czyków i po narzuconej przez Anglię unii wznieśli w tym miejscu warownię i port Wielkiej Brytanii i Irlandii. Miasto uległo na południowym brzegu rzeki. Dublin stał się ważnym ośrodkiem handlowym i funkcjonował tak do czasu najazdów nor- mańskich, kiedy to w roku 1171 przeszedł w ręce Normanów, a król angielski Hen- ryk II przybył na te tereny, aby potwier- dzić swoje zwierzchnictwo nad Irlandią. Z czasem Dublin przejął rolę militarnego i sądowniczego ośrodka nowej władzy, Ryc. 2. Millenium Bridge 2000 w Dublinie (obiekt nr 48) a dominacja anglonormańska utrwaliła się. Z tego właśnie okresu pochodzi istniejący do dzisiaj zamek Dublin Castle, zbudowany 1 Pogrubioną czcionką zaznaczono miejscowo- na początku XIII w. W latach 1376–1536 ści, których zwiedzeniu poświęcono najwięcej Dublin i otaczające go tereny zwane Pale Ryc. 3. James Joyce Bridge w Dublinie (obiekt nr 50) czasu i uwagi. 100 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Maj – Czerwiec 2016 degradacji, ominęła go rewolucja prze- Iona, założonego przez tego świętego. mysłowa, a na znaczeniu zyskał Belfast. Jest najcenniejszym zabytkiem kultury Początek i pierwsza połowa XX w. – okres wysokiej, jaki przetrwał do naszych cza- walk o niepodległość Irlandii: powsta- sów z okresu złotego wieku Irlandii, trwa- nie wielkanocne z 1916 r. (Easter Rising, jącego od VII do IX stulecia, kiedy Irlandię powstanie dublińskie) i wojna o niepod- nazywano „ziemią uczonych i świętych”, ległość w latach 1921–1923 spowodowały podczas gdy Europa pogrążała się w zaco- Ryc. 4. Chodnik mostu Jamesa Joyce’a dalszy upadek miasta, w tym poważne faniu i chaosie wieków ciemnych. zniszczenia centrum. Księga z Kells, spisana po łacinie, za- Od połowy lat 90. XX w. sytuacja wiera tekst czterech Ewangelii wraz zaczęła się zmieniać i Dublin przeżywa z notami wstępnymi i komentarzami. Jej obecnie ponowny okres świetności, co pergaminowe karty w liczbie 680 w 340 mogliśmy obserwować w trakcie naszego folio zostały wspaniale iluminowane przez pobytu. Miasto liczy 1,5 mln mieszkań- mnichów misternymi i wielobarwnymi ców i jest głównym ośrodkiem kultural- celtyckimi motywami roślinnymi, figu- nym, ekonomicznym i przemysłowym ralnymi oraz inicjałami. Księga przecho- kraju. Jest również miastem o wielu obli- wywana jest w prawie zaciemnionym czach – od eleganckich georgiańskich ulic, pomieszczeniu, tzw. Skarbcu (Treasury) placów i ogrodów, do robotniczych, cza- w Starej Bibliotece, gdzie mogliśmy ją sem wręcz gangsterskich dzielnic. Dublin podziwiać rozłożoną w podświetlanej posiada port morski połączony kanałami gablocie. Ryc. 5. Rory O’More Bridge w Dublinie (obiekt nr 51) z rzeką Shannon oraz port lotniczy. Budynek Starej Biblioteki (Old Li- Stolica Irlandii powitała nas deszczem. brary) został wzniesiony w latach 1712– Jadąc przez miasto, w miarę zbliżania się 1732. Po opuszczeniu pomieszczeń, do centrum widzieliśmy coraz większy w których eksponowana jest Księga ruch – ludzi spieszących się do pracy oraz z Kells, a także inne średniowieczne ma- grupy turystów. Domy z kolorowymi nuskrypty, przeszliśmy schodami na górę drzwiami i witrynami: czerwone, zielone, i będąc przeświadczeni, że cel naszej wi- żółte, niebieskie – których jest najwięcej, zyty został za nami, stanęliśmy oniemiali. bo to oficjalny kolor miasta – sprawiają, że Naszym oczom ukazała się Długa Sala pomimo deszczu jest kolorowo. Komuni- (Long Room), nieprawdopodobne po- kacja miejska to piętrowe, żółte autobusy, mieszczenie biblioteczne ciągnące się na jeżdżące prawie jeden za drugim. 65 m, gdzie po obu stronach w wysokich, Zwiedzanie Dublina zaczęliśmy od Tri- dwukondygnacyjnych, sklepionych wnę- nity College – określanego w przewodni- kach zgromadzono na półkach 200 tys. Ryc. 6. Wnętrze browaru-muzeum Guinessa kach jako miejsce, które musisz zobaczyć. najstarszych woluminów (wydania do Przekroczyliśmy główną bramę i weszli- 1800 r.). Na poziomie górnej kondygna- śmy na wielki dziedziniec uniwersytetu, cji wnęki połączone są ze sobą i tworzą którego nazwa w tłumaczeniu to Kole- galerię. Sufit sali pierwotnie znajdował się gium Świętej Trójcy. Ta irlandzka uczelnia na tym właśnie poziomie, ale już w po- została założona w 1592 r. przez królową łowie XIX w. półki biblioteczne były tak Anglii Elżbietę I na terenie przejętego przepełnione, że rozebrano dach i salę przez państwo klasztoru Augustianów. podwyższono o drugą kondygnację, za- Była z założenia przeznaczona dla zamoż- mykając całość drewnianym sklepieniem. nych protestantów w podbitej Irlandii. Z ważnych eksponatów mogliśmy Zakaz studiowania dla katolików i wy- zobaczyć tu jeszcze Harfę, nazwaną na znawców innych religii został zniesiony cześć wielkiego króla Irlandii Harfą Briana dopiero w 1793 r. W konsekwencji Kościół Boru (Śmiałego). Władca ten panujący katolicki bojkotował tę uczelnię, zakazując na przełomie X i XI w., początkowo jako wiernym podejmowania nauki w Trinity król Munsteru, następnie arcykról jed- College aż do końca lat 60. XIX w. noczący pomniejsze królestwa, stworzył Najcenniejszym skarbem uniwersytetu zalążek państwowości Irlandii. Harfa jest ofiarowana w 1661 r.Księga z Kells, została użyta jako godło Wolnego Pań- będąca jednocześnie skarbem narodo- stwa Irlandzkiego w 1922 r. Złota harfa wym Irlandii, wpisana w 2011 r. na listę o srebrnych strunach na błękitnym tle jest Światowego Dziedzictwa UNESCO. Ma- od 1945 r. oficjalnym herbem Irlandii, nuskrypt ten z ok. 800 r., zwany także obecnie bita na monetach euro. Odwró- Ewangeliarzem św. Kolumbana, pochodzi cona harfa na czarnym tle jest znakiem prawdopodobnie z klasztoru na wyspie firmowym słynnego browaru Guinnessa. Ryc. 7. Wnętrze destylarni-muzeum whisky Maj – Czerwiec 2016 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne 101 IRLANDIA IV XXI Wyprawa Mostowa W przepełnionej magią bibliotece – Millennium Bridge z 1999 r. przez Lif- można by spędzić cały dzień, ale mieliśmy fey. Most dla pieszych, jednoprzęsłowy, jeszcze wiele do zobaczenia. Po krótkich zaprojektowany jako stalowa kratownica zakupach w uniwersyteckim sklepie z pa- o rozpiętości 41,0 m i szerokości 4,0 m, miątkami ruszyliśmy dalej. na betonowych podporach; obiekt nr 49 Koniecznie musieliśmy odwiedzić Molly – Grattan Bridge z 1874 r. przez Liffey. Malone – nierealną postać, symbol Du- Kilkakrotnie naprawiany, a następnie blina, legendarną młodą handlarkę ryb przebudowany jako kamienno-żeliwna za dnia, a nocą handlującą…, ale Molly ze konstrukcja o trzech centralnych łukach swoim wózkiem uciekała nam uliczkami eliptycznych, oflankowanych krótszymi, Dublina, a pytani o nią przechodnie wska- półkolistymi przęsłami po każdej zywali coraz to inne miejsca. Dogoniliśmy stronie. Jednocześnie most poszerzono ją wreszcie pod kościołem św. Andrzeja na żeliwnych dźwigarach kratowych Ryc. 8. Heuston Bridge w Dublinie (obiekt nr 53) (St Andrew’s Church). Posąg z brązu stoi i kamiennych podporach. Oświetlenie spokojnie przy swoim wózku, a całkiem w formie pięknych, żeliwnych latarni, realna piękna dziewczyna w stroju z epoki ozdobionych konikami morskimi; obiekt śpiewa po irlandzku pieśń o Molly: nr 50 – James Joyce Bridge przez Liffey