MINISTERSTWO ŚRODOWISKA Zleceniodawca PAŃSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY Generalny Wykonawca Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1 : 50 000 Przedsiębiorstwo Geologiczne "POLGEOL" S. A. 03 - 908 Warszawa, ul. Berezyńska 39 OBJAŚNIENIA DO MAPY HYDROGEOLOGICZNEJ POLSKI w skali 1: 50 000 Arkusz BOĆKI (0458) Opracowali: DYREKTOR Państwowego Instytutu Geologicznego ................................ mgr Marta Glejch - Bulaszewska upr. geol. Nr V-1391 ................................ mgr Rafał Janica upr. geol. Nr V-1424 Redaktor arkusza: ................................ dr Piotr Herbich upr. geol. Nr V–1210 Państwowy Instytut Geologiczny Sfinansowano ze środków NARODOWEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ Praca wykonana na zamówienie Ministra Środowiska Copyright by PIG & MŚ, Warszawa 2004 ISBN XX–XXXX–XXX–X SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE ......................................................................................................... 4 I.1. CHARAKTERYSTYKA TERENU ...................................................................... 8 I.2. ZAGOSPODAROWANIE TERENU .................................................................. 10 I.3. WYKORZYSTANIE WÓD PODZIEMNYCH .................................................. 13 II. KLIMAT, WODY POWIERZCHNIOWE .................................................................. 14 III. BUDOWA GEOLOGICZNA ........................................................................................ 16 IV. WODY PODZIEMNE .................................................................................................... 21 IV.1. UŻYTKOWE PIĘTRA WODONOŚNE .......................................................... 23 IV.2. REGIONALIZACJA HYDROGEOLOGICZNA ............................................. 26 V. JAKOŚĆ WÓD PODZIEMNYCH ............................................................................... 38 VI. ZAGROŻENIE I OCHRONA WÓD PODZIEMNYCH ............................................ 43 VII. LITERATURA I WYKORZYSTANE MATERIAŁY ARCHIWALNE .............. 46 SPIS RYCIN ZAMIESZCZONYCH W TEKŚCIE Ryc. 1 Udokumentowane rozpoznanie otworowe warunków hydrogeologicznych w obrębie arkusza Boćki Ryc. 2 Podział administracyjny Ryc. 3 Wybrane elementy zagospodarowania przestrzennego Ryc. 4 Wielkości poborów ze studni wierconych na arkuszu Boćki – stan na 2003 r. (zestawienie z numerami studni w poszczególnych ujęciach). (aneks „Materiały poufne”) Ryc. 5 Stan rozpoznania i charakterystyka hydrogeologiczna utworów trzeciorzędowych (wg 32) Ryc. 6 Podstawowe wartości statystyczne wybranych parametrów fizyczno – chemicznych wód czwartorzędowych głównego poziomu użytkowego – studnie wiercone (na podstawie analiz archiwalnych i wykonanych do MhP) Ryc. 7 Histogramy rozkładu wybranych parametrów fizyczno – chemicznych wód głównego poziomu użytkowego – studnie wiercone (na podstawie analiz archiwalnych i wykonanych do MhP) Ryc. 8 Wyniki oznaczeń trytu w wodach podziemnych, pobranych na terenie arkusza Boćki (w okresie: 15 - 17.07.2003 r.) Ryc. 9 Zawartość trytu a wiek pobranych próbek wody SPIS ZAŁĄCZNIKÓW DOŁĄCZONYCH DO TEKSTU Załącznik 1.1 Przekrój hydrogeologiczny I-I Załącznik 1.2 Przekrój hydrogeologiczny II-II 2 Załącznik 1.3 Przekrój hydrogeologiczny III-III Załącznik 2 Mapa głębokości występowania głównego poziomu wodonośnego (w skali 1:100 000) Załącznik 3 Mapa miąższości i przewodności głównego poziomu wodonośnego (w skali 1:100 000) Załącznik 4 Mapa dokumentacyjna (w skali 1:100 000) Załącznik 5 Wybrane warstwy informacyjne mapy (w skali 1:200 000) Załącznik 5 a) Jednostki hydrogeologiczne i hydrodynamika Załącznik 5 b) Wydajność potencjalna typowego otworu studziennego Załącznik 5 c) Jakość wód podziemnych głównego użytkowego poziomu wodonośnego Załącznik 5 d) Stopień zagrożenia wód podziemnych głównego użytkowego poziomu wodonośnego SPIS TABEL DOŁĄCZONYCH DO TEKSTU Tabela 1a Reprezentatywne otwory studzienne (aneks „Materiały poufne”) Tabela 1b Reprezentatywne studnie kopane Tabela 1d Inne reprezentatywne punkty dokumentacyjne umieszczone na planszy głównej (otwory bez opróbowania hydrogeologicznego) (aneks „Materiały poufne”) Tabela 2 Główne parametry jednostek hydrogeologicznych Tabela 3a Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych wykonanych dla mapy - reprezentatywne otwory studzienne Tabela 3b Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych wykonanych dla mapy - reprezentatywne studnie kopane Tabela 4 Obiekty uciążliwe dla wód podziemnych Tabela A Otwory studzienne pominięte na planszy głównej (aneks „Materiały poufne”) Tabela B Inne punkty dokumentacyjne pominięte na planszy głównej (otwory bez opróbowania hydrogeologicznego) (aneks „Materiały poufne”) Tabela C1 Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych – materiały archiwalne – reprezentatywne otwory studzienne Tabela C2 Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych – materiały archiwalne – reprezentatywne studnie kopane Tabela C5 Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych – materiały archiwalne – otwory studzienne pominięte na planszy głównej SPIS MAP (wydruki ploterowe) Mapa hydrogeologiczna Polski - plansza główna w skali 1:50 000 Mapa dokumentacyjna w skali 1:50 000 WERSJA CYFROWA MAPY (GIS) Materiał archiwalny w Centralnym Archiwum Geologicznym PIG 3 I. WPROWADZENIE Generalnym wykonawcą Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1: 50 000 jest Państwowy Instytut Geologiczny. Prace realizowane są na zlecenie Ministerstwa Środowiska ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Podwykonawcą arkusza Boćki jest Przedsiębiorstwo Geologiczne „POLGEOL” S.A. w Warszawie (umowa z PIG nr GH/2002-074 z dn. 23.08.2002 r.). Arkusz Boćki został wykonany w latach 2002-2004, w IV, ostatnim etapie prac nad opracowywaniem MhP. Został sporządzony w oparciu o „Instrukcję opracowania i komputerowej edycji Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1: 50000” (12), opracowanej i wydanej przez PIG w 1999 roku (wraz z późniejszymi zmianami). Mapy w skali 1 : 50 000 zostały wykonane na podkładzie topograficznym w układzie współrzędnych 1942. Wszystkie arkusze graniczące z arkuszem Boćki: od północy Bielsk Podlaski (nr 419), od wschodu Czeremcha (459), od południa Stacja Nurzec (496) od zachodu Dziadkowice (457), były opracowywane w tym samym czasie, w IV edycji MhP. Lokalizacja arkusza na tle wszystkich ościennych arkuszy MhP w skali 1 : 50 000, znajduje się na wydrukach mapy hydrogeologicznej i dokumentacyjnej Arkusz został wykonany ze standardowym zakresem prac. Cały teren objęty opracowaniem, znajduje się w zasięgu wykonanych w ostatnim czasie lub realizowanych równoczasowo z MhP regionalnych opracowań hydrogeologicznych (patrz załącznik 4). Prawie cały omawiany teren, z wyjątkiem niewielkich fragmentów przy północno – wschodniej granicy, wchodzi w obszar opracowania: „Warunki korzystania z wód zlewni Bugu od granicy państwa do Zbiornika Zegrzyńskiego” wykonanego na zlecenie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie. W ramach tego opracowania wykonana została w P. G. „POLGEOL” S.A. „Dokumentacja hydrogeologiczna określająca zasoby dyspozycyjne wód podziemnych czwartorzędowego piętra wodonośnego na obszarze zlewni Bugu od granicy państwa do Zbiornika Zegrzyńskiego” (9). W dokumentacji zatwierdzonej w 2003 r., ustalone zostały zasoby odnawialne i dyspozycyjne wód podziemnych w utworach czwartorzędowych (metodą modelowania matematycznego), w granicach zlewni Bugu objętej opracowaniem. Kartowanie hydrogeologiczno - sozologiczne terenu objętego dokumentacją regionalną przeprowadzono w 2002 roku. Było ono również przydatne przy realizacji MhP (weryfikacja lokalizacji i aktualnego stanu czynnych ujęć wody). Północno – wschodni fragment arkusza leży w granicach: „Dokumentacji hydrogeologicznej zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych piętra czwartorzędowego zlewni rzeki Białej – dopływu Orlanki” (28), która wykonana została w 2001 r., w P.G. 4 „POLGEOL” S.A. w Warszawie. Dla ustalenia zasobów dyspozycyjnych przeprowadzono badania modelowe obejmujące obszar wykraczający poza zlewnię rzeki Białej. Hydrogeologiczne rozpoznanie opisywanego terenu pochodzi również z Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1 : 200 000 arkusz Biała Podlaska z 1981 r. (16). Opisywany teren jest rozpoznany geologicznie w skali 1: 200 000 – arkusz MGP Biała Podlaska (30, 31). Arkusz Boćki nie ma opracowanej Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1 : 50 000 (prace nad SMGP są w trakcie realizacji). Pomocne przy hydrogeologicznym opracowaniu arkusza były dane z „Projektu prac geologicznych do SMGP” z 2001 r. (5), jak też wybrane materiały rękopiśmienne udostępnione przez autorów SMGP – t.j. karty otworów badawczych, wykonanych w październiku 2003 r. (4). W opisie utworów geologicznych wykorzystano informacje geologiczne przedstawione w Szczegółowej Mapie Geologicznej Polski w skali 1:50.000 na arkuszach sąsiednich (6, 15). Szczegółowy wykaz wykorzystanych publikacji, dokumentacji i opracowań zestawiono w rozdziale VII. Prace prowadzące do wykonania niniejszej mapy hydrogeologicznej obejmowały, zgodnie z instrukcją (12), analizę materiałów archiwalnych, przegląd terenu, badania laboratoryjne pobranych próbek wody i opracowanie treści arkusza. Przy opracowywaniu niniejszego arkusza, korzystano z materiałów archiwalnych zgromadzonych w: - Przedsiębiorstwie Geologicznym w Warszawie „POLGEOL” S.A., - Centralnym Archiwum Geologicznym Państwowego Instytutu Geologicznego, - Banku Danych „MONBADA”, - Centralnym Banku Danych Hydrogeologicznych „HYDRO”, - Banku Danych Elektrooporowych dla celów hydrogeologii i kartografii geologicznej P.I.G., - Archiwum Wydziału Geologii U.W.,