DESKRIPSI CAGAR BUDAYA TIDAK BERGERAK PROVINSI KEPULAUAN RIAU BALAI PELESTARIAN CAGAR BUDAYA SUMATERA BARAT WILAYAH KERJA PROVINSI SUMATERA BARAT, RIAU DAN KEPULAUAN RIAU HASIL DAFTAR PEMUTAKHIRAN DATA CAGAR BUDAYA KOTA TANJUNG PINANG TAHUN 2018 DAFTAR ISI 1. Kompleks Makam Sultan Sulaiman Badrul Alamsyah ........................................................................... 4 2. Situs Istana Kota Piring ......................................................................................................................... 7 3. Kompleks Makam Kerkhoff Belanda ................................................................................................... 10 4. Rumah Jil Belanda (Rutan Kelas II) ...................................................................................................... 12 5. Benteng Prince Hendrik (Hotel Top View) .......................................................................................... 15 6. Kompleks Makam Raja Ali (YDMR V) .................................................................................................. 18 7. Situs Istana Kota Lama ........................................................................................................................ 20 8. Kompleks Makam Daeng Marewah (YDMR I) ..................................................................................... 24 9. Kompleks Makam Daeng Celak (YDMR II) ........................................................................................... 27 10. Komplek Makam Tun Abbas (Bendahara Kerajaan) ............................................................................ 30 11. Kompleks Makam Daeng Kamboja (YDMR III) .................................................................................... 33 12. Kompleks Makam Sungai Timun ......................................................................................................... 35 13. Kompleks Vihara Dharma Sasana........................................................................................................ 37 14. Klenteng Tao Sa Kong ......................................................................................................................... 41 15. GPIB Bethel ......................................................................................................................................... 43 16. Pengadilan Hubungan Industrial ......................................................................................................... 46 17. Klenteng Tien Hou Kong (Vihara Bahtera Sasana) .................................................................................. 49 18. Gedung Kantor Dinas Kebudayaan dan Pariwisata KotaTanjungpinang ....................................................... 53 19. Gedung LP3I ........................................................................................................................................ 55 20. Kompleks Gedung Daerah................................................................................................................... 58 21. Gedung BPLH Kab Bintan ...................................................................................................................... 61 22. SD-SMP Bintan .................................................................................................................................... 63 23. Eks SD 001 (Hollandsch Inlandssch Scholl) .............................................................................................. 66 24. SMP 1 Tanjung Pinang (Midel Baree Scholl) ....................................................................................... 69 25. Benteng Bukit Kursi ............................................................................................................................. 71 26. Komp.Makam Raja Haji fi Sabilillah (YDMR IV) ................................................................................... 74 27. Masjid Raya Sultan Riau ...................................................................................................................... 77 28. Kompleks Makam Engku Puteri Raja Hamidah (Permaisuri Sultan Mahmudsyah III) ......................... 80 29. Kompleks Makam Raja Ja’far (YDMR VI) ............................................................................................. 83 30. Kompleks Makam Raja Abdurrahman (YDMR VII) .............................................................................. 85 31. Kompleks Makam Embung Fatimah (Permaisuri YDMR X Raja Muhammad Yusuf) ............................ 87 32. Istana Tengku Bilik .............................................................................................................................. 90 33. Situs Istana Sultan Abdurrahman Muazzamsyah ................................................................................ 92 34. Gedung Hakim .................................................................................................................................... 94 35. Situs Istana Bahjah dan Taman Pantai ................................................................................................ 96 36. Gedung Tabib ...................................................................................................................................... 98 37. Gudang Mesiu ................................................................................................................................... 100 38. Perigi Putri ........................................................................................................................................ 102 39. Tapak Percetakan Kerajaan dan Rusydiah Club ................................................................................ 105 40. Istana Ali Marhum Kantor ................................................................................................................. 107 41. Benteng Bukit Penggawa .................................................................................................................. 109 42. Makam Datuk Kaya Maipar ............................................................................................................... 111 43. Makam Datuk Ibrahim ...................................................................................................................... 113 44. Kuburan Baqa ................................................................................................................................... 115 45. Situs Istana Laut ................................................................................................................................ 118 46. Benteng Bukit Ujung ......................................................................................................................... 120 47. Rumah Raja Daud.............................................................................................................................. 122 48. Kolam Kecik....................................................................................................................................... 124 49. Makam Ibrahim Shah ........................................................................................................................ 126 50. Kompleks Makam Panglima Hitam dan Daeng Kuning ..................................................................... 130 51. Makam Putih..................................................................................................................................... 134 52. Makam Berparit ................................................................................................................................ 136 1. Kompleks Makam Sultan Sulaiman Badrul Alamsyah KOMPONEN DATA DATA TEKNIS Nomor Inventaris Cagar Budaya 01/BCB-TB/C/01/2007 Nama Cagar Budaya Kompleks Makam Sultan Sulaiman Badrul Alamsyah Alamat Jalan Kampung Bulang, Batu VI Dusun/Kampung/Jorong - Desa/Kelurahan/Nagari Melayu Kota Piring Kecamatan Tanjungpinang Timur Kabupaten/Kota Tanjungpinang Provinsi Kepulauan Riau Orbitrasi Situs (km) Ibukota Kab./Kota ±5,9 km Ibukota Prov. ±5,9 km Keletakan Geografis Dpl ± 5 m Aksesibilitas Situs Situs Kompleks Makam Sultan Sulaiman Badrul Alamsyah dapat ditempuh dengan menggunakan kendaraan bermotor roda dua maupun roda empat. Letak Astronomis N 0º55‟32,2” E 104º28‟47,7” Deskripsi Historis Sulaiman ketika masih hidup, dikenal sebagai putra Sultan Johor-Riau-Pahang yaitu Sultan Abdul Jalil Riayat Syah. Ketika terjadi perebutan kekuasaan dengan Raja Kecil, ayahnya terbunuh dan kemudian meminta bantuan lima bangsawan Bugis: daeng Marewah, Daeng Celak, Daeng Menambun, dan Daeng Kemasi, yang menyebabkan Raja kecil mengalami kekalahan1. Tengku Sulaiman dilantik menjadi Sultan Riau pertama dengan gelar Sultan Sulaiman Badrul Alamsyah I. Kekuasaannya mencakup wilayah Johor-Riau-Pahang- Lingga, dengan panggilan Sultan Sulaiman Badrul Alamsyah dan dikenal pula sebagai Yang Dipertuan Besar. Beliau yang mula-mula membagi kekuasaan atau menjalankan roda pemerintahan kesultanan kerajaan dengan dibantu oleh Yang Dipertuan Muda (Daeng Marewah). Sultan Sulaiman berkuasa dari 1722-1760. Beliau meninggal pada tahun 1760 di makamkan di Kampung Melayu, sekarang Pelabuhan Batu2 6 Kota Tanjungpinang. Kelurahan Kota Piring, Kec. Tanjungpinang Timur. 3 Deskripsi Arkeologis Kompleks Makam Sultan Sulaiman dilindungi oleh tembok keliling tanpa pintu setinggi 1,6 m. Untuk memasuki kompleks makam ini harus menaiki anak tangga yang terdapat di sisi utara. Makam Sultan Sulaiman berada dalam sebuah cungkup dengan nisan berbentuk