ALUCRA İLÇE MERKEZİNİN COĞRAFİ ETÜDÜ İbrahim ÖZDEMİR Yüksek Lisans Tezi Coğrafya Anabilim Dalı Prof. Dr. Hasbi SOYLU 2012 Her Hakkı Saklıdır ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ COĞRAFYA ANABİLİM DALI İbrahim ÖZDEMİR ALUCRA İLÇE MERKEZİNİN COĞRAFİ ETÜDÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ TEZ YÖNETİCİSİ Prof. Dr. Hasbi SOYLU ERZURUM- 2012 I İÇİNDEKİLER ÖZET ......................................................................................................................................... IV SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ ........................................................................ XIV ŞEKİLLER DİZİNİ ................................................................................................................ VI TABLOLAR DİZİNİ ............................................................................................................. VIII HARİTALAR DİZİNİ .............................................................................................................. XI FOTOĞRAFLAR DİZİNİ ...................................................................................................... XII ÖNSÖZ ................................................................................................................................... XVI GİRİŞ ............................................................................................................................................. 1 BİRİNCİ BÖLÜM DOĞAL ÇEVRE 1.1. JEOMORFOLOJİK GELİŞİM ...................................................................................... 6 1.2. JEOMORFOLOJİ ......................................................................................................... 13 1.2.1. Dağlık-Tepelik Alanlar ............................................................................................. 13 1.2.2. Aşınım Yüzeyleri ve Düzlükler ................................................................................ 19 1.2.3. Vadiler ....................................................................................................................... 21 1.3. İKLİM ............................................................................................................................. 22 1.3.1. Genel Hava Sirkülâsyonu ve Coğrafi Etmenler ........................................................ 22 1.3.2. Sıcaklık ..................................................................................................................... 25 1.3.3. Basınç ve Rüzgârlar .................................................................................................. 30 1.3.4. Nem, Bulutluluk ve Yağış ......................................................................................... 36 1.3.5. Yağış Etkinliği ve İklim Tipi .................................................................................... 43 1.4. HİDROGRAFYA ÖZELLİKLERİ .............................................................................. 47 1.5. TOPRAK ÖZELLİKLERİ ........................................................................................... 52 1.6. BİTKİ ÖRTÜSÜ ............................................................................................................ 55 İKİNCİ BÖLÜM NÜFUS 2.1. GENEL BAKIŞ .............................................................................................................. 60 2.2. NÜFUSUN TARİHSEL GELİŞİMİ ............................................................................. 60 2.3. NÜFUS ARTIŞI ............................................................................................................. 63 2.4. NÜFUS HAREKETLERİ ............................................................................................. 67 2.4.1. Doğumlar ve Ölümler ............................................................................................... 67 II 2.4.2. Göçler ........................................................................................................................ 69 2.5. NÜFUSUN SOSYO EKONOMİK ÖZELLİKLERİ................................................... 78 2.5.1. Nüfusun Cinsiyet Yapısı ve Yaş Gruplarına Göre Ayrımı ....................................... 78 2.5.2. Nüfusta Bağımlılık Oranı .......................................................................................... 83 2.5.3. Nüfusun Eğitim ve Kültür Durumu .......................................................................... 84 2.5.4. Aile Nüfus Büyüklüğü .............................................................................................. 93 2.5.5. Çalışma Çağındaki Nüfusun Sektörel Dağılımı ........................................................ 94 2.5.6. Nüfusun Beslenme ve Sağlık Durumu ...................................................................... 96 2.6. NÜFUS YOĞUNLUĞU ................................................................................................. 98 2.6.1. Aritmetik Nüfus Yoğunluğu ..................................................................................... 98 2.6.2. Fizyolojik Nüfus Yoğunluğu .................................................................................... 99 2.6.3. Tarımsal Nüfus Yoğunluğu ..................................................................................... 100 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YERLEŞME 3.1. ALUCRA’DA YERLEŞMENİN TARİHİ GELİŞİMİ ............................................. 101 3.2. YERLEŞİM ALANININ YATAY YÖNDE GELİŞİMİ .......................................... 106 3.3. YERLEŞME ŞEKİLLERİ .......................................................................................... 109 3.4. KONUTLAR ................................................................................................................ 115 3.4.1. Geleneksel Konutlar ................................................................................................ 116 3.4.2. Modern Konutlar ..................................................................................................... 121 3.5. ALUCRA İLÇE MERKEZİNDE ARAZİ KULLANILIŞI VE YERLEŞMENİN GENEL FONKSİYONLARI ............................................................................................. 124 3.5.1. Oturma Alanları ...................................................................................................... 125 3.5.2. İş ve Ticaret Alanları............................................................................................... 126 3.5.3. Yönetim Alanları..................................................................................................... 129 3.5.4. Sanayi Alanları ........................................................................................................ 131 3.5.5. Eğitim ve Kültür Alanları ....................................................................................... 132 3.5.6. Diğer Kullanım Alanları ......................................................................................... 133 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM EKONOMİK COĞRAFYA 4.1. GENEL BAKIŞ ............................................................................................................ 135 4.2. ARAZİ KULLANIMI .................................................................................................. 135 4.3. TARIM .......................................................................................................................... 139 III 4.3.1. Tahıllar .................................................................................................................... 141 4.3.2. Yem Bitkileri .......................................................................................................... 142 4.3.3. Sebze ve Meyvecilik ............................................................................................... 142 4.4. HAYVANCILIK .......................................................................................................... 143 4.4.1. Büyükbaş Hayvancılık ............................................................................................ 144 4.4.2. Küçükbaş Hayvancılık ............................................................................................ 146 4.4.3. Kümes Hayvancılığı ................................................................................................ 146 4.4.4. Arıcılık .................................................................................................................... 147 4.5. ORMANCILIK ............................................................................................................ 147 4.6. TİCARET ..................................................................................................................... 148 4.7. SANAYİ ........................................................................................................................ 151 4.8. ULAŞIM........................................................................................................................ 156 4.9. TURİZM ....................................................................................................................... 161 BEŞİNCİ BÖLÜM ARAŞTIRMA SAHASININ TEMEL SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 5.1. DOĞAL ÇEVRE ÖZELLİKLERİ İLE İLGİLİ SORUNLAR ...................................... 162 5.2. BEŞERİ ÇEVRE ÖZELLİKLERİYLE İLGİLİ SORUNLAR ...................................... 163 5.3. EKONOMİK YAPIDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ .............................................................................................................................................. 165 SONUÇ ....................................................................................................................................