R e l i g i e • Chrześcijaństwo • K o ś c i ó ł Rok IX (2014) Numer 3-4 (32-33) ISSN 1896-849X Treść numeru: 內容 Biuletyn informacyjny „Chiny Dzisiaj”, wydawany kwartalnie przez Komisję Episkopatu 訊息 Informacje (3-27) Polski ds. Misji, Polską Prowincję Zgromadzenia ● Od redakcji: Nestorianie w Chinach ● Religie, chrześcijaństwo i Kościół w Chi- Słowa Bożego oraz Polską Prowincję nach: Kronika * Notatki (29 czerwca-31 grudnia 2014) ● Protesty w Hongkongu ● Chrystusa Króla Trzej nowi biskupi pomocniczy dla Hongkongu ● Letnia akademia chrześcijańskiej Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego, nauki społecznej dla chińskich teologów w Bad Honnef ● Nowi prawosławni kapłani jest poświęcony z Chin ● In memoriam: Bp Jan Chrzciciel Wang Jin ● Bp Jan Chryzostom Lan Shi problematyce religii w Chinach, ● Bp Jan Wu Shizhen ze szczególnym uwzględnieniem chrześcijaństwa, 文件 Dokumentacja (28-30) a zwłaszcza Kościoła katolickiego w Chińskiej Republice Ludowej. Stanowisko protestanckiego Kościoła w Chinach wobec burzenia kościołów i • zdejmowania krzyży z kościołów w Zhejiang Część zamieszczonych Usunięcie krzyża z kościoła w Sanjiang. Rozważania ze współczesnej perspekty- w biuletynie materiałów pochodzi z niemieckiego wy zarządzania kwartalnika CHEN YILU katolickiego „China heute” – wydawanego przez China Zentrum 主題 Tematy (31-40) w Sankt Augustin • Ponad Wschodem i Zachodem – O jaki ideał człowieczeństwa chodziło Johnowi Założyciel Wu (1899-1986) o. Roman Malek SVD ZBIGNIEW WESOŁOWSKI • Sztuka chińska (9). Muzyka Redakcja o. Antoni Koszorz SVD DARIUSZ KLEJNOWSKI-RÓŻYCKI – redaktor odpowiedzialny; o. Piotr Adamek SVD; o. Zbigniew Wesołowski SVD 原文 Źródła (41-50) [email protected] Weronika Maria Klebba SSpS Stela z Xi’an Zespół wydawniczy DARIUSZ KLEJNOWSKI-RÓŻYCKI o. Kazimierz Szymczycha SVD o. Tomasz Szyszka SVD ks. Roman Tkacz SAC 歷史 Notatki historyczne (51-61) Adres redakcji 05-070 Sulejówek Pierwsze pojęcia teologiczne w języku chińskim nestoriańskiej steli z Xi’an ul. Wspólna 45 DARIUSZ KLEJNOWSKI-RÓŻYCKI tel. 723 630 814 [email protected] Sylwetki myślicieli chińskich (9): Xunzi • ZBIGNIEW WESOŁOWSKI Druk Zakład Poligraficzny PULS w Michałowicach • 書刊 Notatki bibliograficzne (62-63) chinydzisiaj.ecclesia.org.pl JAN KONIOR, Ambasador chińskiego cesarza. Michał Boym SJ (1612-1659). Misjo- narz Dalekiego Wschodu oraz Apostoł Serca Jezusowego w Chinach. Andrzej Rudo- mina SJ (1595-1631) MONIKA MIAZEK-MĘCZYŃSKA 2 CHINY DZISIAJ • IX (2014) NUMER 3-4 Jerzy Wang Suda 王肅達 (1911–1963), Św. Józef. Fritz Bornemann, Ars Sacra Pekinensis, Mödling 1950, s. 147. Kiedy [Maryja i Józef] wypełnili [w Jerozolimie] wszystko zgodnie z Prawem Pańskim, wrócili do Gali- lei, do swojego miasta – Nazaret. Chłopiec zaś rósł i nabierał sił, napełniając się mądrością, a łaska Boża była z Nim. (Łk 2,39-40) CHINY DZISIAJ • IX (2014) NUMER 3-4 3 9 Religie, chrześcijaństwo i Kościół w Chinach Kronika * Notatki -------------------------------------- (29 czerwca – 31 grudnia 2014) 訊 息 29 czerwca 2014: Narodowe Seminarium w Pekinie: protest studentów powstrzymał uroczystość. Księża – Informacje studenci Narodowego Seminarium w Pekinie odmówili celebrowania Mszy św. razem z rektorem Józefem Ma Yinglin 马英林, który przyjął sakrę biskupią bez mandatu Od redakcji papieskiego. Władze seminarium ogłosiły więc, że Mszy Świętej będzie przewodniczył uznany przez Stolicę Nestorianie w Chinach---------------------------- Apostolską bp Jan Fang Xingyao 房兴耀, przewodni- czący rady zarządu d/s administracji seminarium. Po- Chrześcijaństwo pojawiło się w Chinach dużo wcześniej niż nieważ bp Fang przewodniczył kilku konsekracjom w Polsce. Misjonarze „Religii Światła” – nestorianie – biskupim, które odbyły się bez zgody Stolicy Apostol- przybyli do Państwa Środka prawdopodobnie z Persji już skiej, księża nie przystali na takie rozwiązanie. Osta- w VII w. i rozpoczęli nie tylko pracę ewangelizacyjną, ale tecznie uroczystość graduacji się nie odbyła, a absol- również dialog Wschodu z Zachodem. O początkach ich wenci rozjechali się do swych diecezji z informacją, że działalności świadczy płyta kamienna, tzw. nestoriańska świadectwa będą wysłane po podpisaniu ich przez rek- stela z Xi’an, na której opisano w języku chińskim historię tora – bp. Ma Yinglin, który, będąc rektorem pekiń- pierwszych misjonarzy w Chinach i przedstawiono ich skiego seminarium, jest biskupem w oddalonym o ponad teologię. Głosi ona wszystkim mieszkańcom Chin, że 2 tys. km Kunming (prow. Yunnan) na południu Chin. „Mesjasz, który jest Świetlistym Panem Świata, ukazał swój prawdziwy majestat i ukazał się na ziemi jako czło- 1 lipca 2014: Unia Wyższych Przełożonych Żeń- wiek”, a obecnie wiatr jego „Religii Światłości powiał ku skich Zgromadzeń Zakonnych na Tajwanie święto- Wschodowi”. Ten unikalny tekst o historii chrześcijaństwa wała 50-lecie istnienia. Uroczystość zorganizowana w Chinach i pierwszych próbach ewangelizacji w chińskiej z okazji jubileuszu pod koniec czerwca, stanowiła okazję kulturze prezentujemy naszym Czytelnikom w nowej ru- do przyjrzenia się sytuacji zgromadzeń zakonnych bryce z materiałami źródłowymi (zob. ŹRÓDŁA) jak rów- obecnych na Tajwanie. Przygotowywała również do nież w NOTATKACH HISTORYCZNYCH. Również polscy misjonarze wnieśli ważny wkład w hi- Roku Życia Konsekrowanego. UWPŻZZ na Tajwanie storię chrześcijaństwa w Chinach i dialog międzykulturowy. gromadzi 59 żeńskich zgromadzeń zakonnych (w 1964 Najbardziej znany z nich, misjonarz i botanik Michał Boym było ich 28). Wszystkie wyższe przełożone pochodzą SJ (1612–1659) był posłem chińskiego cesarza do Ojca z Tajwanu. Zgromadzenia zakonne na Tajwanie posłu- Świętego, a apostoł Serca Jezusowego w Chinach Andrzej gują głównie na polu edukacji, opieki zdrowotnej Rudomina SJ (1595-1631) z szacunkiem podchodził do i społecznej. Ze względu na spadek uczniów w licznych tradycji konfucjańskiej i używał jej w swej pracy misyjnej szkołach założonych przez zgromadzenia, planuje się, by wśród Chińczyków (zob. NOTATKI BIBLIOGRAFICZNE). niektóre budynki szkolne przekształcić w domy opieki Wyniesienie dialogu Wschodu i Zachodu na nowy po- dla osób starszych lub inne placówki pomocy społecznej. ziom i wzajemne ubogacenie postulował chiński katolicki Według statystyk najnowszego „Dyrektorium Kościoła myśliciel John Wu Ching-hsiung (1899–1986). Podkreślał Katolickiego na Tajwanie 2012”, opublikowanego przez on, że chrześcijaństwo jest uniwersalne, że jest „ponad Regionalną Konferencję Biskupów Tajwanu, na wyspie Wschodem i Zachodem”. Ideałem życia chrześcijańskiego posługę pełni 407 zakonników i 1033 siostry zakonne. jest wg niego „wzrastanie w chrześcijańskiej duchowości, Kościół katolicki prowadzi 6 uniwersytetów z 57 702 która przekracza przestrzenno-geograficzne oraz history- studentami, 2 szkoły zawodowe, w których uczy się 2972 czno-kulturowe ograniczenia egzystencji ludzkiej”, łącząc uczniów, 30 szkół średnich z ponad 59 tys. uczniów, 11 „mądrość Wschodu i mądrość chrześcijańską”. (zob. TE- szkół podstawowych z 7707 uczniami, 155 przedszkoli MATY). Wszystkim Naszym Czytelnikom w rozpoczynającym z ponad 12 tys. dzieci, 10 szpitali, 6 przychodni i 21 się Chińskim Nowym Roku życzymy Bożego błogosła- domów dla osób starszych. Z okazji Roku Życia Kon- wieństwa i dziękujemy za modlitwę i wsparcie w dziele sekrowanego Instytut Teologiczny Katolickiego Uni- pomocy Kościołowi w Chinach. wersytetu Fu Jen zaplanował na dzień 15 marca 2015 PIOTR ADAMEK seminarium poświęcone życiu konsekrowanemu. INFORMACJE 4 CHINY DZISIAJ • IX (2014) NUMER 3-4 3 lipca 2014: Malezyjski Chińczyk arcybiskupem wersytetu Indiana, po przylocie do Pekinu z ważną Kuala Lumpur. Papież Franciszek mianował 90-dniową wizą turystyczną, otrzymał nakaz powrotu do 50-letniego księdza Juliana Leow Beng Kim [Liao USA. W ciągu ostatnich kilku lat Sperling kilkakrotnie Bingjian] 廖炳堅, malezyjskiego Chińczyka, nowym był w Chinach, m.in. w 2011 roku, z gościnnymi wy- arcybiskupem Kuala Lumpur. Malezja liczy 30,2 mln kładami na Uniwersytecie Pekińskim. Sperling, któremu mieszkańców należących głównie do trzech grup et- nie udzielono konkretnej odpowiedzi na pytanie nicznych: Malajowie, Chińczycy i Indyjczycy. Ponad o przyczynę takiego obrotu spraw, przypuszcza, że może 60% mieszkańców Malezji to muzułmanie. Większość nią być wypowiedź, w której poparł ujgurskiego eko- spośród 985 tys. katolików ma swoje korzenie w Chinach nomistę i krytyka polityki rządu Ilhama Tohti. Ilham lub Indiach. Dotychczasowi arcybiskupi Kuala Lumpur Tohti (Ilihamu Tuheti 伊力哈木•土赫提) w styczniu 2014 wywodzili się z ludności pochodzącej z Indii. Abp Leow r. został skazany na więzienie za działania separaty- przejął stolicę metropolii po abp. Murphy Pakiam, styczne. Wiosną br. otrzymał nagrodę PEN/Barbara którego rezygnację z urzędu z powodu wieku papież Goldsmith Freedom to Write Award (zob. „Chiny Dzi- przyjął 13 grudnia 2013 r. Metropolia Kuala Lumpur siaj” 2014, nr 2, s. 3). obejmuje 243 865 katolików żyjących w liczącym 1,7 mln mieszkańców mieście. W archidiecezji pełni posługę 7 lipca 2014: Dwa lata po konsekracji bp Ma Daqin 57 księży, 14 braci zakonnych i 98 sióstr zakonnych. nadal nie może wykonywać posługi biskupiej. Po- Abp Leow podkreśla ważność wzajemnego szacunku mocniczy biskup Szanghaju Tadeusz Ma Daqin 马达钦, i dialogu między wyznawcami różnych religii i grup od dnia konsekracji biskupiej (7.07.2012) w szanghaj- etnicznych. skiej katedrze, na zakończenie której publicznie ogłosił wystąpienie ze Stowarzyszenia Patriotycznego, pozo- staje w areszcie domowym (zob. „Chiny Dzisiaj” 2012,