Agbalêvi Sia Nye Fe 2018 Fe Gayutidođo Kple Gakpømõnunyawo

Agbalêvi Sia Nye Fe 2018 Fe Gayutidođo Kple Gakpømõnunyawo

E#E %E 2018 %E GA~UTI@O@O NA DUK$MEVIWO AGBAL*VI SIA NYE %E 2018 %E GA~UTI@O@O KPLE GAKP$M$NUNYAWO ~UTI @O@O LA %E TOTO@EME i Te5e si duk4meviwo ax4 nume2e2e le %e 2018 5e Ga`uti2o2o kple Gakp4m4nunyawo `uti 2o2o, si Dzi2u2u w4 na Duk4meviwo la le intan1ti dzi le: www.mofep.gov.gh Ne èdi be agbal8vi sia naka ye si la, do ta 2e D4w45e, si kp4a Ganyawo dzi la gb4 to adr1si sia dzi: Public Relations Office New Building Ground Floor Room 001 or 003 P. O. Box MB 40 Accra - Ghana Email: [email protected] ii Emenyawo Nyati: “Be D4w42uia 5e nyawo nagats4 af4 le Ghana duk4a me” ............................................. iv KP$KPL$YI@EME ................................................................................................................................. iv NU SIWO WOKP$ M$ NA LE %E 2018 %E GA~UTI@O@O LA ME (GAKP$M$NUNYA G&WO %E TA@ODZINU) ...................................................................................................................... 7 GA SIWO DZI@U@U KP$NA KPLE ESIWO WONAA DZI@U@U: M$ SIWO DZI DZI@U@U TONA KP$A GA ................................................................................................................. 8 GA~UD$W$W$: ALE SI DZI@U@U W$A GA ~U D$E ............................................................ 10 D$ SIWO WOW$ LE %E 2017 ME KPLE NU SIWO WOKP$ M$ NA LE %E 2018 ME. 11 Anyigbawo kple Dz4dz4menuwo ..................................................................................................... 22 D4wo kple A5etsonyawo .................................................................................................................... 23 L4rim4wo kple M4 G7wo ................................................................................................................... 24 49. Be woado l4rim4wo eye woate `u ats4 beléle na wo abe ale si wòle le Kelili ......... 24 ~d4yid4wo 5e Ta2odzinu (SDGs) Asiekelia (9lia) me ene la, Dzi2u2u w4 d4 siwo gb4na la le 5e 2017 me: ...................................................................................................................................... 24 Duk4meviwo 5e Dedin4n4nyawo dodo 2e `g4 ............................................................................... 26 DZI@U@U %E @O@OWO: D$ SIWO DZI@U@U @O BE YEAW$ ............................................. 27 Nume2e2e 5e Tatawo Nume2e2e 5e Tata 1: Ga home si Dzi2u2u kp4 kple esiwo wonae le 5e 2017 me la me 2e2e ...................................................................................................................................................................... 9 Nume2e2e 5e Tata 2lia: @o5e si Agbasasr7tutu kple L4rim4 siwo dom wole la 2o…………… Nume2e2e 5e Tatawo Nume2e2e 5e tata 1: Ga`uti2o2ow4w4 5e @o5ewo ............................................................................. 7 Nume2e2e 5e tata 2lia: Ga si Dzi2u2u kp4na le duk4a me la me 2e2e .................................... 10 Nume2e2e 5e tata 3lia: D4 siwo w4w4 `u Dzi2u2u w4 2o2o 2o le 5e 2018 me kple ga home siwo woka 2e d4awo `u ......................................................................................................................... 11 iii Nyati: “Be D4w42uia 5e nyawo nagats4 af4 le Ghana duk4a me” KP$KPL$YI@EME I. %e 2017 5e Ga`uti2o2o la 5o nu tso ale si Dzi2u2u w4 2o2o be yeahe t4tr4 ava duk4a 5e gakp4m4nunyawo me `u, be m]a5e gakp4m4nunyawo nadzi 2e edzi abe `ugbe, si Dzi2u2u do na Ghana duk4meviwo la dzi w4w4 ene. II. Le 6leti ewo (10) siwo va yi me la, Dzi2u2u w4 nu ge2e hena gakp4m4nunyawo 5e kelili eye wònye m]a5e ta2odzinu be m]alé vi2e siwo m]ekp4 tso w4na mawo me la me 2e asi. M]ew4 d4 siwo ahe `g4yiyi kple d4w42uiakp4kp4 v1, elabena Dzi2u2u sia 5e ta2odzinu vevit4e nye be wòana be agben4n4 nadze edzi na Ghanat4wo. III. Le 6leti ge2ewo 5e kutrikuku megbe la, Dzi2u2u: na Sekendrisukudede Femaxee 5e @o2o la dze eg4me, be m4nukp4kp4 s4s4e nasu ame sia ame si; w4 m42a`u`utinunya `u d4 hena dzesidede te5ewo kple duk4a 5e nun4amesiwo kat7 (National Digital Addressing System); he Dzesidede Duk4meviwo 5e @o2o la 2e go; gbugb4 ga siwo woxena na sukuvi siwo le nufialawohe5e kple d4n4dzikp4lawohe5e la 2o te; eye ho a3a 2e tomenu x4asiwo kuku sema2em4nat4e (Galamsey) 5e w4nawo `u. IV. Le 5e 2018 5e Ga`uti2o2o la me la, m]akp4 egb4 be m]a5e d4w4w4wo keke ta 2e edzi eye m]a57 2okuisid4w4w4 5e gb4gb4 2e amewo me to Duk4a 5e @okuisid4w4w4 le M4 Yeye nu 5e @o2o la me, veviet4 s4h1 siwo mex4 5e 35 ha2eke o la. M]ade ga `g4yid4wo w4w4, d4w45ewo 2o2o, agbledede kple agblemenuwo dzadzra, d4w42uiadidi kple 2okuisid4w45ewo 2o2o kple nuwo w4w4 le m4 yeyewo nu me. M]akp4 egb4 be d4 siwo kat7 g4me m]edze le 5e si va yi me la keke ta 2e edzi eye m]agahe 2o2o yeye bubuwo v1, be d4w42uia kp4kp4 5e nyawo nagayi edzi nyuie le Ghana duk4a me abe ale si wòdze le Ga`uti2o2o la 5e nyati “Be D4w42uia 5e nyawo nagats4 af4 le Ghana duk4a me” la me ene. V. %e 2018 5e Ga`uti2o2o la ga2ee fia be Ghana duk4a le Kelili ~g4yid4wo 5e Ta2odzinuwo (Sustainable Development Goals (SDGs)) me d4 w4m le d4w45e vovovowo me, be m]akp4 kelili le `g4yiyi kple tsitsi2edzi me le nu sia nu me; VI. Be m]akp4 ta na Ga`uti2o2o sia 5e nyati, eye Ghana duk4a me nanye te5e, si m4nukp4kp4 siwo dim m]ele la le la, mele kuku 2em na Ghana duk4meviwo kat7 be, m]aw4 d4 kple 2ekaw4w4 5e gb4gb4, esime m]ele d4 w4m hena kelili m]a5e `g4yiyid4wo le egbe `kekewo me na m]a 2okuiwo kple m]a5e dzidzimevi, siwo gb4na la. iv VII. Mele akpe dam na Ghana vidzidziwo kat7, m]a5e al4dolawo le `g4yid4wo w4w4 me, duk4meviwo 5e hab4b4 vovovowo 2e kpekpe2e`u vovovo siwo wona m] hena m]a de duk4a Ghana 5e `g4yiyi ta. VIII. Mawu neyra mi kat7. Dud4la si kp4a Ganyawo dzi v AKPA GB&T$: ~G$DONYA Nu kae nye Duk4a 5e Ga`uti2o2o? 1. Duk4a 5e Ga`uti2o2o nye 2o2o, si Dzi2u2u w4 2e afi si wòakp4 ga tsoe kple ale si wòaw4 e`u d4e la `u. Le Ghana duk4a me la, Dud4la, si kp4a Ganyawo dzi la n4a Dukpl4la te5e, w4a Ga`uti2o2o la eye wòxl8n1 na Sew4takpekpe la 5e sia 5e le se nu. Duk4a 5e Ga`uti2o2o la w4a d4 5e 2eka tso Dzove (^leti Gb7t4) 5e `keke gb7t4 va se 2e Dzome (^leti Wuievelia) 5e `keke 31lia gbe, si nye 5e si me wow4a Ga`uti2o2o la `u d4. 2. %e 2018 5e Ga`uti2o2o la 5o nu tso ale si Ghana duk4a le Duk4 %o5uwo (UN) 5e Kelili ~g4yid4wo 5e Ta2odzinuwo `u d4 w4m le d4w45e vovovowo me la `u. Le Any4ny4 (^leti Asiekelia) 5e `keke 25lia le 5e 2015 me la, xexemeduk4wo da asi 2e 2o2o eve dzi hena plan1ti la 5e dedin4n4, amewo kat7 5e dzidzedzekp4kp4, `utifafa kple adz4donyawo dodo 2e `g4 abe Kelili ~g4yid4wo 5e Ta2odzinuwo 5e akpa a2e ene. 3. Kelili ~g4yid4wo 5e Ta2odzinuwo 5e xexl8mee nye 17. Ta2odzinu suesuesuewo kple dzesidewo le ta2odzinu siawo domet4 2e sia 2e si, siwo wòle be m]akp4 ta na le 5e 15 siwo gb4na (2015-2030) la me. Hafi m]akp4 ta na ta2odzinu siawo la, ele be ame sia ame naw4 e5e d4deasi p1p1p1: Dzi2u2uwo, 2okuisid4w45ewo, duk4meviwo 5e hab4b4wo kple ame sia ame abe wò ene. Duk4meviwo 5e Ga`uti2o2o sia 5o nu tso nu siwo Dzi2u2u aw4 le Kelili ~g4yid4wo 5e Ta2odzinuwo `u d4 w4w4 me la `u. Wots4 ta2odzinu siawo 5e agbal8 kpe 2e Ga`uti2o2o sia `u be duk4mevi 2e sia 2e nanya nu tso e`u. Nu kae nye Duk4meviwo 5e Ga`uti2o2o? 4. Duk4meviwo 5e Ga`uti2o2o nye duk4a 5e Ga`uti2o2o la 5e toto2eme kple eme2e2e, be eg4mesese nan4 b4b4e na duk4mevi 2e sia 2e. Enye nu si fiaa af42o5e Ghana duk4meviwo kat7. Ga`uti2o2ow4w4 5e 2o5ewo 5. %e 1992 5e Dukpl4se la (Se 179 (1)) bia tso Dukpl4la si be wòaxl8 Ga`uti2o2o la na Sew4takpekpe la neglo godoo 6leti 2eka do `g4 na 5e sia 5e 5e nuwuwu. Dud4la si kp4a Ganyawo dzi la n4a Dukpl4la te5e, xl8a Ga`uti2o2o la na Sew4takpekpe la. Ga`uti2o2ow4w4 toa 2o5e ene me: Ga`u2o2o la w4w4, asidada 2e edzi, e`ud4w4w4 kple `kuléle 2e e`u abe ale si wòdze le nume2e2e 5e tata gb7t4 (1) me ene. 6 Nume2e2e 5e Tata 1: Ga`uti2o2ow4w4 5e @o5ewo Ga`uti2o2o la w4w4 kple Ets4ts4 de asi ~kuléle 2e GA~UTI dzi2u2ud4w4 @O Asidada 2e 5ewo 5e @OW$W Ga`uti2o2o d4w4w4wo la dzi `u kple wo $ %E me toto @O%EWO Ga`uti2o2o la `u d4 w4w4 6. D4w45e si kp4a Ganyawo dzi la biana tso dzi2u2ud4w45ewo kple wo5e al4dzewo, kple duk4meviwo si be woana nutsotso tso nu siwo wodi be woade Ga`uti2o2o la me `u eye wòw4a takpekpe kpli wo emegbe tso Ga`uti2o2o la w4w4 `u. D4w45e si kp4a Ganyawo dzi la doa al4 dzi2u2ud4w45ewo kple wo5e al4dzewo be woato wo5e Ga`uti2o2owo me eye woakp4 egb4 be wo5e w4nawo s4 2e duk4a 5e `g4yid4wo 5e 2o2o la nu. 7. Wots4a Ga`uti2o2o, si `u womew4 d4 le v4 o la na Dukpl4la kple e5e Akametiwo be woada asi 2e edzi. Dud4la, si kp4a Ganyawo dzi la xl8a Ga`uti2o2o, si nu wowu la na Sew4takpekpe la. Emegbe la, Sew4takpekpe la léa `ku 2e e`u, dzroa eme, daa asi 2e edzi eye wow4a Se, si 2e m4 be woaw4 Ga`uti2o2o la `u d4 la. 8. D4w45e si kp4a Ganyawo dzi la 2ea asi le Ga`uti2o2o la `u na dzi2u2ud4w45ewo kple wo5e al4dzewo ne wobia hena d4 siwo `u wow4 2o2o 2o la w4w4, nenye be woda asi 2e Ga`uti2o2o la dzi. Woléa `ku 2e dzi2u2ud4w45ewo kple wo5e al4dzewo 5e ga`ud4w4w4 5e nutsotsowo `u ahakp4 egb4 be wow4 Dzi2u2u 5e gawo `u d4 2e 2o2o nyuit4 nu. NU SIWO WOKP$ M$ NA LE %E 2018 %E GA~UTI@O@O LA ME (GAKP$M$NUNYA G&WO %E TA@ODZINU) 9. Nu siwo wokp4 m4 na le 5e 2018 5e Ga`uti2o2o la me la woe nye esiwo gb4na: D4k4a 5e adz4nuwo 5e 5u5o5o (GDP) adzi 2e edzi 6.8%; Duk4a 5e adz4nu siwo menye m4memi o la adzi 2e edzi 5.4%; Va se 2e 5ea 5e nuwuwu la, nuwo 5e asix4x4 5e dziyiyi an4 8.9%; Nuwo 5e asix4x4 5e dziyiyi an4 9.8%; 7 Ga home si Dzi2u2u nadi akpe 2e Ga`uti2o2o la `u anye duk4a 5e adz4nuwo 5e 5u5o5o (GDP) 5e 4.5%; Ga home si asus4 la anye duk4a 5e adz4nuwo 5e 5u5o5o (GDP) 1.6%; eye Nu siwo m]ekp4na tso gbetaduk4wo me la an4 abe 6leti et- kple af7 (3.5) 5e adz4nu, siwo vaa duk4a me kple d4w4nawo 5e home 5e 5u5o5o ene.

View Full Text

Details

  • File Type
    pdf
  • Upload Time
    -
  • Content Languages
    English
  • Upload User
    Anonymous/Not logged-in
  • File Pages
    34 Page
  • File Size
    -

Download

Channel Download Status
Express Download Enable

Copyright

We respect the copyrights and intellectual property rights of all users. All uploaded documents are either original works of the uploader or authorized works of the rightful owners.

  • Not to be reproduced or distributed without explicit permission.
  • Not used for commercial purposes outside of approved use cases.
  • Not used to infringe on the rights of the original creators.
  • If you believe any content infringes your copyright, please contact us immediately.

Support

For help with questions, suggestions, or problems, please contact us