Pismo ZWI¥ZKU • Czarna Góra • Dursztyn • Falsztyn • Frydman • Jurgów • Kacwin • Krempachy • £apszanka • POL SKIE GO SPI SZA • £apsze Ni¿ne • £apsze Wy¿ne • Niedzica • Niedzica-Zamek • Nowa Bia³a • Rzepiska • Trybsz • Nr 3 (68) ROK 2008 ISSN 1234-2262 Cena: 4,00 zł Gminne Dożynki, Pożegnanie lata 700-lecie i Jubileusz małżonków w Gminie Łapsze Niżne Frydmana czyli „trzy w jednym” (s. 10-11) str. 7-8 Po prawej Starostowie Dożynek Małgorzata Święty i Jan Nowak (sołtys wsi). Fot. Fr. Payerhin GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG Droga Spiszaków do Polski GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG Rocznica przyłączenia Spiskiej Jaworzyny (s.20-22) Symboliczny krzyż Ignacego Plucińskiego zamordowanego Zdjęcia i wspomnienia z 1938 r. wewnątrz numeru w Katyniu na cmentarzu w Jurgowie (str. 15-16) „Na Spiszu” nr 3 (68) 2008 r. Konkurs wiedzy o Spiszu i Podhalu V EDYCJA KONKURSU Niedzica 28.10.2008 r. „BLIŻSZE OJCZYZNY-MAŁOPOLSKA” Część recytatorska konkursu Jury Konkursu i „Śpisoki” z Gimnazjum Ł. N. Laureaci konkursu szkół podstawowych W niedzickiej szkole z organizatorami i opiekunem W spiskim domu Pana Iwańczaka Laureaci konkursu - Bliższe Ojczyzny Fot J.K. i arch. szkoły 2 „Na Spiszu” nr 3 (68) 2008 r. V EDYCJA KONKURSU „BLIŻSZE W GOŚCINNEJ NIEDZICY PO RAZ DRUGI OJCZYZNY- MAŁOPOLSKA” W dniu 24 października 2008 roku w auli „Florian- Konkurs wiedzy ka” Państwowej Szkoły Muzycznej w Krakowie, został nagrodzony konkurs dotyczący edukacji regionalnej. o Spiszu i Podhalu Niedzica 28.10.2008 r. „Ej, ta nasa Niedziyco, jest miyndzy górami, ej, ale jij dziedzina, zodno nie wyrówno” W dniu 28.10. 2008 r. w Szkole Podstawowej w Nie- dzicy (tak jak w zeszłym roku), odbył się KONKURS WIEDZY O SPISZU dla szkół podstawowych i VIII RE- GIONALNY KONKURS WIEDZY O SPISZU I POD- HALU dla szkół gimnazjalnych. Organizatorem konkursu było: Małopolskie Kurato- rium Oświaty w Krakowie i Małopolskie Centrum Kul- tury „Sokół” w Nowym Sączu. W powiecie nowotarskim brały udział tylko szkoły podstawowe z Kacwina, Nie- dzicy, Sromowiec Niżnych oraz Gimnazjum w Łapszach Niżnych. Wszystkie wymienione placówki oświatowe znalazły się na liście najlepszych w Małopolsce. Komi- sja w minionym roku szkolnym sprawdzała formy i me- tody realizacji edukacji regionalnej. Konkurs rozpoczął się śpiewająco, gdyż gru- pa dziewcząt z miejscowej szkoły przywitała uczestni- ków, śpiewając kilka przyśpiewek spiskich. Występ po- traktowano jako dobry znak: konkurs będzie przebiegał śpiewająco – stwierdzono. Tak się też stało. Nie tylko Uczniowie ze sromowskiej i kacwińskiej szkoły Łapszańska Gmina może być dumna, gdyż aż trzy placówki zostały laureatami nagrody. I miejsce zdobyła Szkoła Podstawowa im Jana Pawła II w Kacwinie i Gim- nazjum w Łapszach Niżnych oraz III miejsce otrzyma- ła Szkoła Podstawowa w Niedzicy. Pracę szkół doceniła Organizatorzy i nauczyciele - opiekunowie uczniów Rada Gminy w Łapszach Niżnych, przyznając szkołom biorących udział w konkursie nagrody pieniężne. red 3 „Na Spiszu” nr 3 (68) 2008 r. zmagania z pytaniami, ale i cała organizacja konkursu prze- biegła wspaniale. W tym roku do gościnnej Szkoły Pod- stawowej w Niedzicy przyjechały reprezentacje z następu- jących szkół podstawowych: CZARNEJ GÓRY nr 1 i nr 2, DURSZTYNA, FRYDMANA, KREMPACH, ŁAPSZ NIŻNYCH, ŁAPSZ WYZNYCH, TRYBSZA oraz gim- nazjaliści z KREMPACH I ŁAPSZ NIZNYCH. Najlepszymi krajoznawcami ze szkół podstawowych okazali się: Jakub Złohoda z Czarnej Góry nr 1, Tomasz Świec z Krempach, Marcelina Wnęk z Krempach i Anna Nowak z Łapsz Niżnych. Spośród gimnazjalistów: Mariola Milaniak uczennica Gimnazjum w Łapszach Niżnych, ale rodem z Niedzicy, Grzegorz Majerczak z tego samego gimnazjum i Tomasz Laureaci konkursu szkół gimnazjalnych Petrasek z Gimnazjum nr 1 w Krempachach. z organizatorami i opiekunem Na pytania (nie łatwe) najlepiej odpowiedzieli ucznio- Do konkursu recytatorskiego zgłosiło się 9 uczestni- wie ze Szkoły Podstawowej z Krempach, tym samym za- ków. Zaprezentowali poezję i prozę gwarową. Prezenta- jęli I miejsce i otrzymali okazały puchar. Drużynę przy- cje komisja oceniła bardzo wysoko. gotowała pani LEOKADIA SURMA, której radość z wy- Konkurs odbył się dzięki pełnemu zaangażowaniu się niku udzieliła się wszystkim. II miejsce – S.P w Niedzi- w organizację pana dyrektora szkoły Piotra Góreckiego, cy opiekun pani Elżbieta Łukuś, III miejsce – S.P w Łap- pani Elżbiety Łukuś, Rady Rodziców, przewodników z No- szach Niżnych opiekun pan Julian Kowalczyk, IV miej- wego Targu, nauczycieli z poszczególnych szkół. Nagrody sce – S. P nr 2 w Czarnej Górze opiekun pani Bogum- ufundowali: Urząd Gminy w Łapszach Niżnych, Szkoła ła Złohoda, VIII Regionalny Konkurs o Spiszu i Podha- Podstawowa w Niedzicy, Związek Polskiego Spisza, GS lu wygrali gimnazjaliści z Łapsz Niżnych, wychowanko- w Bukowinie Tatrzańskiej i Sponsorzy Prywatni. wie pani Elżbieta Łukuś. fot. JK, tekst Celina Sordyl GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG wycieczkę po Polskim Spiszu. Ce- „Cudze chwalicie, lem było zwiedzenie cennych zabyt- ków, które mamy niemal „pod nosem” a niezbyt je znamy. swego nie znacie” Pierwszym obiektem, który zo- W dniu 15 października dwie klasy III a i III d z Gimnazjum w Łap- baczyliśmy był kościół p.w. świę- szach Niżnych wraz z panią Elżbietą Łukuś i Anną Holową wybrały się na tych Piotra i Pawła w Łapszach Wy- żnych. Ponoć każda sroczka swój ogo- nek chwali, ale po minach moich ko- leżanek i kolegów z sąsiednich miej- scowości, których po prostu zamu- rowało po wejściu do środka, nie ma przesady w określeniu „perełka”. Ko- ściół jest pięknie odnowiony i dlatego widać całą jego krasę. Wystrój wnę- trza jest w stylu rokoko, złoto wprost „kapie” z ołtarzy, a cudne tło dla bo- gato zdobionych figur stanowi imi- tacja marmuru. Nie wierzycie? Zo- baczcie sami. Kolejnym etapem naszej wy- cieczki był drewniany kościółek św. Elżbiety w Trybszu. Każdy, kto tam wszedł, mógł podziwiać najstarszą pa- noramę Tatr. W czasach, kiedy budo- wano ten kościół, bardzo mało ludzi 4 „Na Spiszu” nr 3 (68) 2008 r. znało sztukę czytania i pisania. Dla- dniu 16 października nasza klasa - III d, wybrała się na wyciecz- tego też, fundator polichromii ks. Jan kę w Tatry. Zobaczyliśmy przepiękną Dolinę Małej Łąki. Potem Ratułowski polecił wykonanie Biblii Wwdrapaliśmy się na przełęcz Miętusi Przysłop. Tam podziwialiśmy Ubogich, zostały namalowane sceny tatrzańskie szczyty opisywane przez naszego przewodnika. Następnie Mię- z Pisma Świętego na ścianach nawy, tusią Doliną zeszliśmy do Doliny Kościeliskiej. Idąc doliną w kierunku Hali prezbiterium oraz na stropie kościoła. Ornak, skierowaliśmy się do Jaskini Mroźnej, celu naszej wyprawy. W jaskini Chociaż my umiemy czytać to jednak omal nie zabłądziliśmy na szlaku jednokierunkowym. Niektórzy więksi, mieli Biblia na ścianach i do nas w szcze- problemy z przechodzeniem pod niskim stropem. Ale daliśmy radę i po 30 gólny sposób przemówiła. minutach wyszliśmy z jaskini, która wbrew pozorom wcale nie jest mroźna. Następnie udaliśmy się do Fryd- mana, żeby zobaczyć najstarszy na polskim Spiszu kościół oraz piwni- ce, w których dawniej przechowywa- no wino. Dwukondygnacyjne piwnice zrobiły na nas duże wrażenie. Więk- szość chłopaków jednak było zawie- dziona, bo został tam tylko zapach po winie i nic więcej. Sprawdźcie, może uda się wam znaleźć jakąś zagubioną beczułkę. Na szczęście udało nam się wyjść z stamtąd w pełnym składzie. Wsiedliśmy do autobusu i wyruszyli- śmy do ostatniego celu naszej podró- ży, czyli do Niedzicy. Pani Łukuś opo- wiedziała nam o tamtejszym koście- le. Dowiedzieliśmy się na przykład, Cel został osiągnięty, do jaskini weszli wszyscy i wszyscy z niej wyszli. Po że od czasu, kiedy odkryto w niedzic- krótkiej sesji zdjęciowej zeszliśmy z góry (niektórzy trochę zjeżdżali) i wró- kim kościele freski, to uważany jest on ciliśmy na szlak, kierując się w stronę Kościeliska. za „perłę gotyku”. Wiemy również, że Pogoda nie była najlepsza, ale przecież najważniejsza jest pogoda ducha nie tylko Kościół Mariacki w Krako- a tej nam nie brakowało i z naszych twarzy nie schodził uśmiech. Wielka wie ma tryptyk. My też mamy swój, w tym zasługa naszego, wspaniałego przewodnika, pana Stanisława Aposto- który przedstawia męczeństwo św. ła, który nie „przynudzał” ale językiem jakże nam bliskim opowiedział i po- Bartłomieja. kazał nam wiele ciekawych rzeczy jak choćby źródło, z którego wypływają A jak perła ma się do perełki, na- potoki w 3 rożne strony. leży przekonać się samemu zwiedza- Wielkie słowa uznania i podziękowania, należą się naszej Pani Agnieszce jąc nasze kościoły i nie tylko. Znane Subik, która nie tylko dzielnie dotrzymywała nam kroku ale też niezwykle powiedzenie mówi: „Cudze chwa- cierpliwie i pogodnie znosiła nasze „wspaniałe” nieraz pomysły. licie, swego nie znacie”. Nam pod- Uczennica III d czas tej krótkiej wycieczki, udało się GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG zobaczyć i zachwycić naszymi wła- snymi „cudami świata”. Myślę rów- Najlepiej zna Spisz i Podhale nież, że złapaliśmy bakcyla zdobywa- nia wiedzy o miejscach, które są nam - Jakub Złahoda bardzo bliskie. z Czarnej Góry ! Nie byłoby wycieczki, nie było- by zachwytów, gdyby nie nasza Pani, która nie tylko nas uczy, ale potrafi również rozbudzić w nas ciekawość świata i chęć poznawania bliżej na- szej małej ojczyzny. Natalia Budz uczennica kl.III 5 „Na Spiszu” nr 3 (68) 2008 r. O „Wielkim Spiskim w Niedzicy na czele z Panią Dyrektor Krystyną Milaniak. Ale nic by się nie zdarzyło gdyby nie pomoc i zaangażowanie mło- Graniu” już po… dzieży i dorosłych. Wszyscy pracowali jako wolontariusze, czyli bezinteresownie